Ο πάνσοφος του αρχαίου κόσμου Αριστοτέλης

 

Ο έλληνας φιλόσοφος που εξήγησε στην εποχή του πρακτικά τα πάντα!

Μαθητής του άλλου ογκόλιθου του αρχαιοελληνικού πνεύματος, του Πλάτωνα, ο σταγειρίτης στοχαστής ήρθε στον κόσμο για να αλλάξει καθοριστικά τόσο τη σκέψη και τα γράμματα όσο και την επιστημονική μεθοδολογία.

Ο άνθρωπος που έκανε τη λογική πρόταγμα του φιλοσοφικού κόσμου και ασχολήθηκε -στο πλαίσιο της φυσικής φιλοσοφίας του- με τον περιβάλλοντα κόσμο και τα πλάσματά του δεν χρειάζεται φυσικά συστάσεις.

Πανεπιστήμων, φιλόσοφος, κορυφαίος εκπαιδευτικός και αναμφίβολα ο συστηματικότερος και μεθοδικότερος νους της αρχαιότητας, έμελλε να μεταλαμπαδεύσει το φωτεινό του πνεύμα στον μαθητή του Αλέξανδρο τον Μέγα, ενώ αργότερα θα ίδρυε τη δική του σχολή, το περίφημο αριστοτελικό Λύκειο της Αθήνας, όπου και θα περνούσε στην αθανασία τόσο από το διδασκαλικό του έργο όσο και -κυρίως- από την ασύλληπτη συνθετική ικανότητα της διάνοιάς του.

Το αριστοτελικό σύστημα, με την πρωτοφανή εξηγητική του ρώμη, επιβίωσε της εποχής του και μπόλιασε γόνιμα τη δυτική σκέψη στους αιώνες που θα ακολουθούσαν, διαπερνώντας ταυτόχρονα την επιστημονική σκέψη μέχρι και τα νεότερα τουλάχιστον χρόνια της επιστημονικής επανάστασης.

Αυτός ήταν ο Αριστοτέλης, η κορυφαία μορφή της αρχαίας ελληνικής σκέψης, σε επίπεδο επίδρασης τουλάχιστον...

Πρώτα χρόνια



Ο Αριστοτέλης γεννιέται περί το 384 π.Χ. στα Στάγειρα της Χαλκιδικής ως γιος του Νικόμαχου, του βασιλικού γιατρού του ηγεμόνα της Μακεδονίας Αμύντα Γ' (πατέρα του Φιλίππου). Για τη μητέρα του, Φαιστίδα, πολύ λίγα είναι γνωστά, πρέπει ωστόσο να ήταν αριστοκρατικής καταγωγής.

Ο Νικόμαχος πέθανε όταν ο Αριστοτέλης ήταν σε νεαρή ηλικία (πιθανότατα και η μητέρα του λίγο αργότερα) και την ανατροφή του μικρού αναλαμβάνει πλέον ο Πρόξενος ο Αταρνεύς, οικογενειακός φίλος και σύζυγος της μεγαλύτερης αδερφής του Αριστοτέλη, Αριμνήστης. Κοφτερό πνεύμα ήδη από τα μικράτα του, αναγκάζει τον Πρόξενο να τον στείλει στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών (367 π.Χ.) -το αδιαφιλονίκητο ακαδημαϊκό κέντρο του τότε γνωστού κόσμου- για ανώτερες σπουδές. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να βρεθεί καλύτερη σχολή για το δαιμόνιο πνεύμα του εφήβου από την Ακαδημία του Πλάτωνα, το κορυφαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Αθήνας.



Ο Αριστοτέλης θα παραμείνει στο πλευρό του Πλάτωνα για δύο σχεδόν δεκαετίες, κατανοώντας πλήρως τη συλλογιστική του ξακουστού δασκάλου του και αναπτύσσοντας ιδιαίτερη ακαδημαϊκή σχέση μαζί του. Οι φιλοσοφικές διαμάχες των δύο αντρών ωστόσο σύντομα θα τους έφερναν σε σχετική ρήξη κι έτσι, όταν ο Πλάτωνας πέθανε το 347 π.Χ., ο Αριστοτέλης δεν θα έπαιρνε τη θέση του διευθυντή της Ακαδημίας, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε όμοιός του σε όλη την Αθήνα και ο Πλάτωνας τον εκτιμούσε όσο κανέναν.

Οι εργασιακές περιπέτειες του Αριστοτέλη θα τον φέρουν πλέον στη μικρασιατική πόλη Άσσο, όπου λειτουργούσε παράρτημα της πλατωνικής Ακαδημίας και ηγεμόνας της ήταν ο παλιός μαθητής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, Ερμίας. Ο Αριστοτέλης δίδαξε στη σχολή για τρία χρόνια (347-345 π.Χ.) και επηρέασε καθοριστικά τη διακυβέρνηση του τυράννου Ερμία, έχοντας έτσι δυνατότητα να εφαρμόσει στην πράξη κάποιες από τις φιλοσοφικές και κοινωνικές του απόψεις: το πείραμα πέτυχε και η τυραννία του Ερμία έγινε σαφώς δικαιότερη!

Όντας στην Άσσο, γνώρισε και παντρεύτηκε την ανιψιά του Ερμία, Πυθιάδα, η οποία του χάρισε μια κόρη. Το τραγικό τέλος του τυράννου όμως το 345 π.Χ. αναγκάζει τον Αριστοτέλη να εγκαταλείψει άρον-άρον την πόλη και να περάσει απέναντι, στη Λέσβο, όπου και θα παραμείνει στη Μυτιλήνη μέχρι το 342 π.Χ. γράφοντας και διδάσκοντας...

Δάσκαλος του Αλέξανδρου



Το 342 π.Χ. ο γνωστός πλέον δάσκαλος θα αποδεχτεί την πρόσκληση του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β' να επιστρέψει στη γενέτειρά του για να διδάξει τον 13χρονο γιο του ηγεμόνα, Αλέξανδρο. Ο Φίλιππος εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Αριστοτέλη και φρόντισε να τον ανταμείψει πλουσιοπάροχα για τις πολύτιμες υπηρεσίες του, την ώρα που ο δάσκαλος, χρησιμοποιώντας ως εκπαιδευτικό μοχλό τα ομηρικά έπη, εμφυσεί στον νεαρό μαθητή του το ελληνικό πνεύμα και την οικουμενικότητά του.



Ο Αριστοτέλης θα παραμείνει στο πλευρό του μαθητή που θα γινόταν κατόπιν γνωστός ως Μέγας Αλέξανδρος για περισσότερα από 6 χρόνια. Κι όταν το 335 π.Χ. ο Αλέξανδρος διαδέχθηκε τον πατέρα του στον θρόνο της Μακεδονίας και επέβαλλε τη μακεδονική ειρήνη στην ελληνική επικράτεια, ο Αριστοτέλης επέστρεψε στην πόλη όπου ανδρώθηκε ακαδημαϊκά για να ιδρύσει τη δική του σχολή...

Λύκειο και προσωπικές περιπέτειες



Στην Αθήνα βέβαια η πλατωνική Ακαδημία, με διευθυντή τον παλιό φίλο του Αριστοτέλη, Ξενοκράτη, συνέχιζε να αποτελεί τη βασική επιρροή της ελληνικής σκέψης. Με την άδεια λοιπόν του Αλέξανδρου και την απαραίτητη βασιλική χρηματοδότηση, ο Αριστοτέλης εγκαινιάζει τη δική του σχολή, το Λύκειο, βάζοντας στόχο να κλέψει τη δόξα του πλατωνικού ιδρύματος. Με μικρά διαλείμματα, ο σταγειρίτης φιλόσοφος θα περάσει το υπόλοιπο της ζωής του στην αττική πρωτεύουσα, διδάσκοντας, ερευνώντας και γράφοντας.

Το μεγαλοπρεπές οίκημα που ανέγειρε με τις στοές, στις οποίες δίδασκε ο Αριστοτέλης τους μαθητές του περπατώντας και συζητώντας, θα έκανε τους μαθητές του να μείνουν γνωστοί ως «Περιπατητές» (και περιπατητική σχολή, περιπατητική φιλοσοφία, αντίστοιχα). Οι μαθητές της σχολής ανέλυαν θέματα που κυμαίνονταν από επιστήμη και μαθηματικά μέχρι φιλοσοφία και πολιτική, μιλώντας κυριολεκτικά για όσα μπορούσαν να ειπωθούν ανάμεσά τους, ενώ και η τέχνη αποτελούσε δημοφιλή τομέα διδασκαλίας.



Οι περγαμηνές που συνέτασσαν οι μαθητές με τα ευρήματα των φιλοσοφικών τους ερευνών σύντομα θα δημιουργούσαν μια τεράστια συλλογή παπύρων, κάνοντας το Λύκειο μια από τις πρώτες μεγάλες βιβλιοθήκες του πλανήτη και πρότυπο για την ανέγερση των περίφημων βιβλιοθηκών της Αλεξάνδρειας και της Περγάμου. Επιπλέον, ο Αριστοτέλης συγκέντρωνε μανιωδώς χάρτες και επιστημονικά όργανα, κάνοντας έτσι τη σχολή του κέντρο επιστημονικής έρευνας, ένα σωστό πρώιμο εργαστήριο!

Στα δεκατρία χρόνια που θα παραμείνει ο Αριστοτέλης στην Αθήνα, ταυτόχρονα με τις χρονοβόρες διδακτικές του υποχρεώσεις, θα βρει χρόνο για να συγγράψει το μεγαλύτερο μέρος του κολοσσιαίου έργου του, κάνοντας τους πάντες να διερωτώνται πώς ήταν δυνατόν να προλαβαίνει και να διαπρέπει στα καθήκοντά του; Ο όγκος των πληροφοριών που συγκέντρωσε και η κριτική του ματιά στον φυσικό κόσμο, τη μεταφυσική, την πολιτική και τη φιλοσοφία συνεχίζουν να προκαλούν εντύπωση. Στο διάστημα αυτό δίδαξε την ωριμότερη φιλοσοφία του, επεξεργάστηκε τα μεγαλύτερα συγγράμματα του, δίνοντας τους οριστικότερη μορφή, και συμπλήρωσε τις επιστημονικές έρευνές του: ήταν αναμφίβολα η πιο γόνιμη περίοδος του φιλοσόφου.



Στην προσωπική του ζωή, ο Αριστοτέλης έχασε τη σύζυγό του Πυθιάδα τη χρονιά που εγκαινίασε το Λύκειό του. Λίγο αργότερα βέβαια θα ξαναπαντρευτεί, αυτή τη φορά την Ερπυλλίδα, που οι ιστορικοί θεωρούν ότι ήταν σκλάβα του-δώρο της μακεδονικής αυλής, την οποία ελευθέρωσε ο φιλόσοφος και παντρεύτηκε λίγο αργότερα. Όπως κι αν έχει η ιστορική αλήθεια, η Σταγειρίτισσα
θα του χάριζε έναν γιο, τον Νικόμαχο, στον οποίο θα αφιέρωνε ο στοχαστής ένα από τα μνημειώδη έργα του, τα «Ηθικά Νικομάχεια».

Όταν βέβαια ο πρώην μαθητής του Αριστοτέλη και κορυφαίος πλέον κατακτητής Αλέξανδρος ο Μέγας θα πέθαινε αναπάντεχα το 323 π.Χ., το αντι-μακεδονικό μένος των Αθηναίων θα έβρισκε αποδιοπομπαίο τράγο στο πρόσωπο του «μακεδονίζοντα» φιλοσόφου: ο Αριστοτέλης κατηγορείται για ασέβεια από το ιερατείο, δεν μένει ωστόσο στην Αθήνα για τη δίκη του, καθώς είχε διακρίνει τα πραγματικά κίνητρα πίσω από τις ανήκουστες κατηγορίες: τα αντι-μακεδονικά αισθήματα που θόλωναν την κρίση των συμπολιτών του.



Καταφεύγει λοιπόν στη Χαλκίδα με την οικογένειά του (είχε ήδη αποκτήσει και την κόρη του, Πυθιάδα), όπου έμελλε να αφήσει και την τελευταία του πνοή: τον Οκτώβριο του 322 π.Χ. θα κλείσει για πάντα τα μάτια ο άνθρωπος που εξήγησε ό,τι έπρεπε να εξηγηθεί, με πιθανότερη αιτία κάποιο στομαχικό νόσημα.

Η σορός του μεγάλου διανοητή θα μεταφερθεί στη γενέτειρά του, τα Στάγειρα της Μακεδονίας, όπου θα γνωρίσει αναρίθμητες τιμές, μέχρι και μήνας του έτους μετονομάστηκε σε «Αριστοτέλειος»! Όσο για την περίφημη σχολή του, συνέχισε να λειτουργεί και μετά τον χαμό του εμπνευστή της, αποτελώντας φάρο γνώσης και έρευνας μέχρι την οριστική παρακμή των ελληνιστικών χρόνων...

Φιλοσοφικό έργο



Το έργο του κορυφαίου στοχαστή έμελλε να γνωρίσει αντίστοιχες περιπέτειες με τον δημιουργό του: την ώρα που οι αλεξανδρινοί υπολόγιζαν την έκταση του έργου του σε 400 περίπου συγγράμματα (κατ' άλλους 200) και ο Διογένης ο Λαέρτιος εκτίμησε το σύνολο των στίχων του σε 440.000(!), το μεγαλύτερο μέρος τους έμελλε να χαθεί οριστικά. Κατά την προφορική παράδοση των σοφών της εποχής, που δεν έδειχναν ιδιαίτερο μέλημα να δημοσιεύσουν τα κείμενά τους, σώζονται μια σειρά από πρωτότυπα συγγράμματά του Αριστοτέλη, έπειτα από ασύλληπτες περιπέτειες που δεν είναι ωστόσο εδώ ο χώρος να περιγραφούν.

Γνωρίζουμε πάντως ότι οι πρώτες εκδόσεις του έργου του έλαβαν χώρα στη Ρώμη περί το 60 π.Χ., ενώ από το τιτάνιο πραγματικά έργο του σώζονται σήμερα μόνο 47 ολοκληρωμένα βιβλία και πλήθος αποσπασμάτων από άλλα, η γνησιότητα των οποίων όμως αμφισβητείται από την ιστορία των ιδεών.

Το συγγραφικό έργο του Αριστοτέλη χωρίζεται συνήθως σε 3 βασικές κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει έργα εκλαϊκευμένου χαρακτήρα που φέρεται να τα είχε δημοσιεύσει ο ίδιος. Η δεύτερη αφορά σε σημειώσεις και συλλογές υλικού που προορίζονταν για επιστημονικές πραγματείες και η τρίτη έχει να κάνει με τα καθαυτό επιστημονικό του έργο. Με μόνη εξαίρεση την «Αθηναίων Πολιτεία», ολόκληρο τα σώμα των σωζόμενων έργων του -αν είναι αυθεντικό- ανήκει στην τρίτη κατηγορία. Η γνώση μας για τα υπόλοιπα συγγράμματα στηρίζεται σε αποσπάσματα που μνημονεύονται από αρχαίους συγγραφείς, καθώς και σε τρεις καταλόγους που έχουν περισωθεί από την αρχαιότητα.



Στις πραγματείες του για τη γνώση και τη νόηση (Λογικές Πραγματείες, κατά τη φιλολογική ανασυγκρότηση - Όργανον, κατά τον Αριστοτέλη), καινοτόμοι τομείς στη μεθοδικότητα και την αναλυτικότητα που τους προσέδωσε ο Αριστοτέλης, περιλαμβάνονται τα εμβληματικά «Αναλυτικά Πρότερα», «Αναλυτικά Ύστερα», αλλά και τα «Περί Ερμηνείας», «Κατηγορίες», «Τοπικοί και Σοφιστικοί Έλεγχοι» και «Περί Ειρήνης».

Η φυσική φιλοσοφία του σταγειρίτη πανεπιστήμονα (Φυσικές Πραγματείες) διερεύνησε θεωρητικά και πρακτικά ζητήματα του φυσικού κόσμου, που αποτυπώθηκαν στα «Φυσικά» («Φυσική Ακρόαση»), «Περί Ουρανού», «Περί Γενέσεως και Φθοράς», «Μετεωρολογικά», ενώ το «Περί Κόσμου» θεωρείται σήμερα ψευδεπίγραφο.



Επόμενος σταθμός στην αριστοτελική συλλογιστική η ψυχή και οι εκφάνσεις της (Ψυχολογικές Πραγματείες - Ανθρωπολογία), όπως αυτή διερευνήθηκε εξονυχιστικά στα «Περί Ψυχής», «Περί Αισθήσεως και Αισθητών», «Περί Μνήμης και Αναμνήσεως», «Περί Ύπνου», «Περί Εγρηγόρσεως», «Περί της Μαντικής της εν τοις Ύπνοις», «Περί Μακροβιότητος και Βραχυβιότητος», «Περί Ζωής και Θανάτου» και «Περί Αναπνοής». Στο «Περί Πνεύματος» αμφισβητείται πλέον από τη φιλολογική έρευνα η πατρότητα του συγγραφέα.

Ο Αριστοτέλης ασχολήθηκε εξονυχιστικά και με τη βιολογία, με τις έρευνές του να απαθανατίζονται στα Βιολογικά (Βιολογικές Πραγματείες), αν και κάποια θεωρούνται νόθα έργα. Το μόνο που γνωρίζουμε από τον ίδιο τον φιλόσοφο και από τις αναφορές του είναι το ευχάριστο έργο με τον τίτλο «Περί Θαυμασίων Ακουσμάτων», του αποδίδονται ωστόσο με σχετικές επιφυλάξεις και τα «Περί Ζώων Ιστορίας», «Περί Ζώων Μορίων», «Περί Ζώων Πορείας», «Περί Ζώων Κινήσεως», «Περί Ζώων Γενέσεως», ενώ το «Περί Φυτών» θεωρείται πια ψευδεπίγραφο.



Στα Πολιτικά του, που είναι χωρίς καμιά αμφιβολία έργο του Αριστοτέλη, εντάσσονται τα 9 βιβλία των «Πολιτικών», η «Αθηναίων Πολιτεία» και τα δύο συγγράμματα των «Οικονομικών», αλλά και μια συλλογή από ιστορικά γεγονότα που με μορφή παραδειγμάτων επεξηγούν διάφορα οικονομικά σχήματα. Τα έργα του αυτά αποτελούν ακόμα και σήμερα άξονα αναφοράς στις πολιτικές επιστήμες.

Στη συλλογή των 12 συγγραμμάτων που εντάσσονται στον γενικό τίτλο «Μετά τα Φυσικά» (αυτό που αποκαλούμε σήμερα μεταφυσική), ο Αριστοτέλης εξετάζει τις πρώτες αρχές του κόσμου αλλά και τη φύση όλων των όντων (καθαρή οντολογία).

Και βέβαια μας κληροδότησε τη «Ρητορική» και την «Ποιητική» (με το δεύτερο μέρος της να έχει χαθεί οριστικά), ενώ στις Ηθικές Πραγματείες του περιλαμβάνονται τα μνημειώδη «Ηθικά Νικομάχεια» και «Ηθικά Ευδήμεια», κολοσσιαίες αναφορές στον φιλοσοφικό τομέα της ηθικής που καμιά σύγχρονη αναφορά δεν μπορεί να αγνοήσει!

Πράγματι μίλησε για τα πάντα και ανάγκασε έτσι κάθε κατοπινό φιλόσοφο να αντιπαρατεθεί πρώτα και αποφασιστικά με την αριστοτελική σκέψη πριν ξεδιπλώσει τις δικές του φιλοσοφικές έρευνες...

Κληρονομιά



Αν υπάρχει ένας φιλόσοφος που κυριάρχησε στη σκέψη του δυτικού κόσμου σε όλες τις περιόδους της μετέπειτα ιστορίας του, αυτός είναι αναμφίβολα ο Αριστοτέλης. Το σύστημά του που εξηγούσε τον φυσικό κόσμο συνέχισε να λειτουργεί στο περιθώριο του χριστιανικού Μεσαίωνα, καθώς οι πρακτικές ανάγκες καλούσαν σε μεθοδικές λύσεις, τις οποίες ο αρχαίος έλληνας σοφός παρείχε απλόχερα. Η δύναμη του αριστοτελικού σύμπαντος θα μπόλιαζε μάλιστα και την εκκλησιαστική σκέψη, μέσω της επίδρασης που άσκησε σε θεολόγους όπως ο Θωμάς ο Ακινάτης και ο Αλβέρτος ο Μέγας.



Ταυτόχρονα, ο Αριστοτέλης θεμελίωσε θεματολογικά και μεθοδολογικά πολλούς κλάδους του επιστητού, ενώ από την κριτική στάση που θα αντιμετώπιζαν το έργο του οι πρωτεργάτες της νεότερης φιλοσοφίας και φυσικής επιστήμης, όπως ο Γαλιλαίος, ο Καρτέσιος κ.λπ., καθώς αργότερα και ο Καντ, θα γεννιόταν πράγματι η σύγχρονη επιστήμη και η φιλοσοφική πειθαρχία..

Ελληνικό πόδι': Η μικρή ιδιομορφία στα δάχτυλα που το κάνει να ξεχωρίζει

 

Το «ελληνικό πόδι» είναι ο όρος που χρησιμοποιείται στη γλυπτική για να περιγράψει την κατάσταση κατά την οποία το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού είναι μεγαλύτερο από το πρώτο, δηλαδή το μεγάλο δάχτυλο. Μάλιστα, υπάρχει και αντίστοιχος ιατρικός όρος το «morton's toe».

Οι τρεις τύποι ποδιών στη φυσιολογία
Στη φυσιολογία, όπως διαβάζουμε στο Newsbomb, υπάρχουν τρεις τύποι ποδιών: Το ρωμαϊκό, το ελληνικό και το αιγυπτιακό. Το ελληνικό είναι αυτό που παρουσιάστηκε παραπάνω. Το «αιγυπτιακό πόδι» είναι αυτό στο οποίο από το μεγάλο δάχτυλο μέχρι το μικρότερο υπάρχει μια διαγώνιος ευθεία με το μεγάλο δάχτυλο μακρύτερο από όλα. Τέλος, το ρωμαϊκό πόδι ή και «τετράγωνο πόδι» είναι αυτό που όλα τα δάχτυλα είναι σε μία οριζόντια ευθεία.
Η μεγάλη πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, σε ποσοστό 70% με 80%, έχει το «αιγυπτιακό πόδι», το οποίο και θεωρείται οστεολογικά το πιο φυσιολογικό, εν εντιθέσει με το «ελληνικό πόδι» που στην ιατρική θεωρείται ως οστεϊκή δυσμορφία.Μάλιστα, το «ελληνικό πόδι» φέρεται να είναι κληρονομούμενο χαρακτηριστικό.
Αισθητικό πρότυπο το «ελληνικό πόδι»
Μάλιστα, το «ελληνικό πόδι» αποτέλεσε αισητικό πρότυπο από την αρχαιότητα ως την Αναγέννηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα αγάλματα της ελληνικής αρχαιότητας τα οποία απεικονίζουν φιγούρες Ελλήνων, φέρουν αυτό το χαρακτηριστικό καθαρό.

O Μίνωας και οι «Θεόσταλτοι» νόμοι του

 
Ο Μίνωας, σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ήταν γιος του Δία και της Ευρώπης και ο πρώτος βασιλιάς του αρχαίου Ελληνικού κόσμου.

Ήταν από τους πλέον σοφούς, που θέσπισε νόμους, και μάλιστα περιβεβλημένους με θεϊκή εντολή.

Ο σοφός Μίνωας, επειδή γνώριζε το μεγάλο σεβασμό που έτρεφαν για τους θεούς τους, οι υπήκοοι του, οι Μινωίτες, είχε οργανώσει για τον σκοπό αυτό ένα είδος μυστηριακής τελετής, ώστε να τους πείσει, ότι οι νόμοι, και οι αποφάσεις του ήσαν θεόσταλτες.

Με τον τρόπο αυτό μετέθετε την τυχόν δυσαρέσκεια των υπηκόων του, για τις αποφάσεις του, στους θεούς. Το τέχνασμα του Μίνωα βλέπουμε να επαναλαμβάνεται μερικές εκατοντάδες χρόνια αργότερα περί το 1300 π.χ. από τον Μωυσή όταν συνάντησε δήθεν τον Θεό στο όρος Σινά.
Όπως μας λέει ο Όμηρος, ο Μίνωας κάθε εννέα χρόνια (αφού ετοίμαζε το επόμενο εννεαετές πρόγραμμά του), ξεκινούσε από την Κνωσό, και μέσω της Ιεράς Οδού, συνοδευόμενος από πλήθος Μινωιτών, που ήσαν ιερείς, μύστες, όργανα της εξουσίας και απλοί πολίτες, για να μεταβεί στο Ιδαίον Άντρον. 

Το Ιδαίον Άντρον είναι ένα σπήλαιο σε υψόμετρο 1.500 μέτρων στο όρος Ίδη (Ψηλορείτης). Στο σπήλαιο αυτό σύμφωνα με τη μυθολογία είχε γεννηθεί ο Δίας, γιος του Κρόνου και της Ρέας, και επειδή ο Κρόνος κατάπινε τα παιδιά του, είχαν αναλάβει τη φύλαξή του οι Κουρήτες (Κρήτες;) πάνοπλοι πολεμιστές, και όταν το μωρό Δίας έκλαιγε αυτοί χόρευαν ένα πηδηχτό χορό (πεντοζάλη;), και κτυπούσαν τις ασπίδες τους προκαλώντας θόρυβο για να μην ακούσει ο Κρόνος το κλάμα του μωρού.

 

 

Ανεβαίνοντας το όρος, μετά από κοπιαστική πορεία αρκετών χιλιομέτρων, η πομπή σταματούσε στην θέση Ζώμινθος, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, όπου υπήρχε επιβλητικό οικοδόμημα, που ήταν πιθανώς ο χώρος όπου ο Μίνωας και η ακολουθία του προετοιμάζονταν για την τελική φάση της τελετής.
Ήταν και συγχρόνως διοικητικό και παραγωγικό κέντρο. Από εκεί ελέγχονταν η κτηνοτροφική δραστηριότητα της περιοχής και ειδικά η παραγωγή μαλλιού, απαραίτητο για την υφαντουργία, και ξυλείας, απαραίτητης για την ναυπήγηση πλοίων. 

Η θέση οικοδομήματος σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, μας κάνει να υποθέσουμε ότι οι Μινωίτες, να έκαναν χρήση του χιονιού και του πάγου. 

Το οικοδόμημα που διέθετε 80 δωμάτια, ήταν ένα τριώροφο κτήριο, αρκετά μεγάλο, που εκτός από διοικητικό κέντρο πρέπει να τελούνταν ή να προετοιμάζονταν θρησκευτικές τελετές. 

Τελικός προορισμός της πομπής το σπήλαιο Ιδαίον Άντρον. Δεν γνωρίζουμε πόσες μέρες κρατούσαν οι τελετές και τον τρόπο διεξαγωγής των. Στο σπήλαιο ο Μίνωας εισέρχονταν μόνος του, όπου εκεί υποτίθεται συναντούσε τον πατέρα του τον Δία που του έδινε τις εντολές του.!

Το διοικητικό κέντρο αυτό εντόπισε ο αρχαιολόγος Γιάννης Σακελλαράκης, όταν διενεργούσε ανασκαφές στο Ιδαίον Άντρον. Ένας κτηνοτρόφος από τα Ανώγεια, που είχε πλησίον τα ζώα του, του ζήτησε να τον επισκεφτεί στο σπίτι του. Τότε ο Σακελλαράκης, τον ρώτησε που είναι το σπίτι του κι ο κτηνοτρόφος του απάντησε στην Ζώμινθο.

Ο Σακελλαράκης ένας πεπειραμένος αρχαιολόγος, και γνώστης της περιγραφής του Ομήρου, έμεινε άναυδος. Αν είναι αυτό που πέρασε από το μυαλό μου, σκέφτηκε, θα είναι ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός εντοπισμός μετά την Κνωσό, και πράγματι έτσι ήταν. Διότι ονομασία Ζώμινθος ήταν γνωστή από τον Όμηρο αλλά άγνωστη σαν θέση. Ακόμη προκαλεί μεγάλη εντύπωση, πως παρέμεινε αναλλοίωτη η ονομασία μέσα στο χρόνο.

Την άλλη μέρα που επισκέφτηκε την Ζώμινθο βρέθηκε μπροστά στο οικοδόμημα που αναφέραμε στην αρχή. Μόνο που το οικοδόμημα είχε καταρρεύσει από σεισμό το 1400 π.Χ. το ευχάριστο όμως ήταν ότι δεν είχε συληθεί από λαθρανασκαφείς. 

Μετά τον σεισμό εγκαταλείφτηκε, και έμεινε ανέπαφο, προς μεγάλη χαρά των αρχαιολόγων και όχι μόνο. Ήδη η ανασκαφή προχωρά φέρνοντας στο φως ευρήματα που βελτιώνουν τις γνώσεις μας για την εποχή εκείνη.

Ο Μινωικός πολιτισμός άκμασε το 1900 π.Χ. έως το 1500 π.Χ. περίπου, στο διάστημα αυτό η μινωική Κρήτη έγινε θαλασσοκράτειρα, και αυτό το όφειλε στον εμπορικό της στόλο και στο ανθρώπινο ναυτικό της δυναμικό. Είχε το μονοπώλιο σχεδόν των θαλασσίων εμπορικών συναλλαγών.

Το 1500 π.Χ. με την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης εδέχθη καίριο κτύπημα, από το δημιουργηθέν παλιρροϊκό κύμα, εκεί που ήταν η δύναμή της, της κατέστρεψε τον εμπορικό της στόλο και το ανθρώπινο ναυτικό της δυναμικό. Από τότε και μετά δεν μπόρεσε να συνέλθει.
Πολλά χρόνια αργότερα μετέβησαν στη Φαιστό η οποία δεν είχε πληγεί από το παλιρροϊκό κύμα, ο Λυκούργος και ο Σόλων. Όπου ο μεν πρώτος αφού μελέτησε τη Μινωική νομοθεσία, έφυγε για τη Σπάρτη περνώντας πρώτα από τους Δελφούς, για να πει στους Λακεδαιμόνιους, ότι οι νόμοι που έφερε, έχουν την έγκριση του Απόλλωνα. 

Ο δε δεύτερος εκτός από τους νόμους, πήρε το ηλιακό ωρολόγιο, και ένα όργανο σε σχήμα δίσκου οδηγό για τη ναυσιπλοΐα, αλλά και άλλες επινοήσεις. Όλα αυτά βοήθησαν πολύ την Σπάρτη και την Αθήνα ώστε να εξελιχθούν στις ισχυρότερες πόλεις, κράτη, του ελλαδικού χώρου.

Το όνομα Μίνωας πρέπει να ήταν το όνομα ενός από πρώτους ισχυρούς βασιλείς της Κρήτης, και από εκεί και μετά να παρέμεινε σαν τίτλος για τους επόμενους βασιλείς, όπως ο Φαραώ για τους Αιγυπτίους.

Πηγή

ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΤΑ ΠΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΑΝ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ

 

1: πικραλίδα

Dandelion ( Taraxacum officinale), θεωρείται συχνά ένα ενοχλητικό ζιζάνιο. Ωστόσο, αυτό το θρεπτικό  χορτάρι έχει καλλιεργηθεί εδώ και αιώνες και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία  της  υγείας.

Οι πικραλίδες έχουν χρησιμοποιηθεί σε μια ποικιλία τρόπων σε όλη την ιστορία.

Οι αρχαίοι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν την πικραλίδα για τη θεραπεία του στομάχου και να βοηθήσει να προκαλέσει  γαλουχία στις θηλάζουσες γυναίκες.

ΟΙ Ιθαγενείς Αμερικάνοι  το βρασμένο ολόκληρο αυτό βότανο σε νερό και σαν τσάι το χρησιμοποιούσαν  για τη θεραπεία της νεφροπάθειας,  για οίδημα, δερματικές παθήσεις και πεπτικά προβλήματα.

ΟΙ  Ευρωπαίοι είχαν συστατικά με πικραλίδα σε διάφορες θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του πυρετού, τον διαβήτη και την διάρροια.

Ιστορικά,  η πικραλίδα έχει χρησιμοποιηθεί ως διουρητικό, που βοηθά στην απομάκρυνση του  υγρού από το σώμα, τόσο  για αποτοξίνωση του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Αυτό σαν αποτέλεσμα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της ενίσχυσης στη σωστής  λειτουργία των νεφρών.

Αυτό το τονωτικό μπορεί να ληφθεί 2-4 φορές την ημέρα για μερικές εβδομάδες ή και περισσότερο.
Συστατικά :
1/4 φλιτζάνι ωμές  ρίζες με  πικραλίδα
1/4 φλιτζάνι ψητή ρίζα πικραλίδα
1/4 φλιτζανιού φύλλα πικραλίδα
ακατέργαστο μέλι

Οδηγίες :
Τοποθετήστε τα βότανα σε ένα καθαρό βάζο κονσερβοποίησης 1 λίτρων.
Ρίξτε βραστό νερό πάνω από τα βότανα, γεμίζοντας το βάζο μέχρι επάνω.
Ανακατέψτε καλά.
Καλύψτε το βάζο και εμποτίζουν για αρκετές ώρες ή όλη τη νύχτα.

Αναθέρμανσης στο φούρνο σε χαμηλή και προσθέστε αρκετό ακατέργαστο μέλι για να δοκιμάσετε.

 2: Χρυσό κουρκουμά

Αυτό το τονωτικό περιέχει 4 συστατικά που βοηθούν το συκώτι σπάσει τα ανεπιθύμητα από τα επικίνδυνα χημικά ενώ υποστηρίζει ένα υγιές ανοσοποιητικό και τον μεταβολισμό για την λειτουργία του οργανισμού
Turmeric: Turmeric είναι ένα ποώδες φυτό, γνωστό και ως Curcuma longa, που είναι μέλος της οικογένειας τζίντζερ. Βότανα σε αυτή την οικογένεια έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλη την Ινδία και την Ανατολή για χιλιάδες χρόνια. Τα ιστορικά αρχεία σημειώστε ότι οι αρχαίοι Πολυνήσιοι πήραν τον κουρκούμά μαζί τους όταν ταξίδευαν στον Ειρηνικό Ωκεανό στη Χαβάη, όπου το μπαχαρικό  αυτό χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα και είναι γνωστή ως Olena.

Στην Ινδία, αυτό το χρυσό μπαχαρικό έχει από καιρό που ονομάζεται “ιερή σκόνη”, και χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία λοιμώξεων, πληγές και μια μυριάδα άλλων προβλημάτων υγείας. Η  σύγχρονη έρευνα έχει πλέον επιβεβαιώνει αυτό που οι άνθρωποι της Ινδίας και σε πολλά μέρη της Ασίας έχουν γνωστό εδώ και χιλιάδες χρόνια

Οι επιστήμονες βρίσκουν μια εκπληκτική σειρά από αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές, αντι-ικές  και αντιβιοτικές ιδιότητες που υπάρχουν στόν  κουρκουμά. Στο ανοσοποιητικό σύστημα  είναι 5 έως 8 φορές ισχυρότερο από τις βιταμίνες C και Ε.
Ginger: Αυτό το υπέροχο μπαχαρικό έχει χρησιμοποιηθεί medicinally για χιλιάδες χρόνια, και προσφέρει αντι-φλεγμονώδη, αντι-έλκους και αντιοξειδωτική δράση. Μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί σαν ένα αναλγητικό.  Το Τζίντζερ είναι, επίσης, θεωρείται ένα από τα καλύτερα αποτοξινωτικά βότανα, συχνά συνιστάται σε προγράμματα καθαρισμού και δίαιτες αποτοξίνωσης.

Η θεραπεία και αποτοξινωτικές ιδιότητες του τζίντζερ μπορεί να οφείλεται στην υψηλή συγκέντρωση της Ζιγγίβερη που παρέχει  αντιφλεγμονώδη και αντισπασμωδική επιδράσεις στο γαστρεντερικό σύστημα.
Αυτές οι ιδιότητες βοηθούν να διατηρήσουν τα πεπτικά ένζυμα, τα οποία εξουδετερώνουν τα οξέα, υποστηρίζοντας το σύνολο της διαδικασία της πέψης. Ως αποτέλεσμα,  οι ενοχλήσεις στο στομάχι, όπως το φυσικό αέριο, το  φούσκωμα,       η διάρροια και δυσκοιλιότητα μπορεί να ανακουφιστεί.
Χυμός λεμονιού: Τα οφέλη για την υγεία, την προώθηση των λεμονιών είναι παλιά νέα. Για αιώνες, έχει γίνει γνωστό ότι τα λεμόνια περιέχουν ισχυρές αντιβακτηριακές, αντι-ιικά και τόνωση του ανοσοποιητικού συστατικά. Γνωρίζουμε ότι τα λεμόνια είναι μια μεγάλη ενίσχυση του πεπτικού συστήματος και για το  ήπαρ σαν καθαριστικό.,περιέχουν κιτρικό οξύ, μαγνήσιο, βιοφλαβονοειδή, βιταμίνη C, πηκτίνη, ασβέστιο και λιμονένιο, έτσι ώστε το σώμα να μπορεί να καταπολεμά τις λοιμώξεις.

Πιπέρι καγιέν: Οι  Πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο έχουν χρησιμοποιήσει το πιπέρι καγιέν για  μπαχαρικό στα τρόφιμα, καθώς και στήν ιατρική  Χρησιμοποιείται ευρέως στα τοπικά αναλγητικά λόγω της καψαϊκίνης το χημικό συστατικό του,ζεσταίνει επίσης το σώμα, βοηθά στη διάσπαση των υδατανθράκων και έχει ισχυρές αντιμυκητιακές ιδιότητες.
Συστατικά :
1/2 κουταλάκι του γλυκού κουρκούμη
1/2 κουταλάκι του γλυκού σκόνη τζίντζερ
1/2 μικρό λεμόνι
1/8 κουταλάκι του γλυκού πιπέρι καγιέν

Οδηγίες :
Προσθέστε το κουρκούμη και το τζίντζερ σε 2 φλιτζάνια ζεστό νερό.
Προσθέστε 4 σταγόνες των πρώτων stevia.
Συνδυάστε το χυμό από 1/2 μικρό, βιολογικό λεμόνι και το κόκκινο πιπέρι σε ένα άλλο κύπελλο.
Ανακατέψτε τα δύο φλιτζάνια μαζί.
Πιείτε το ζεστό ρόφημα.

3 μηλόξυδο και μέλι

Παραδοσιακές χρήσεις της σούπας  με μηλόξυδο είναι τεράστια. Για να αναφέρουμε μόνο μερικά, έχει χρησιμοποιηθεί για να διευκολύνει την πέψη, για  ενισχύσεις στον τομέα της πρόληψης της γρίπης, μείωση της φλεγμονής, ρυθμίζει την ισορροπία του pH, να ανακουφίσει τα συμπτώματα αλλεργίας, να διευκολύνει τη ναυτία και την καούρα, ως βάση σε σχήματα αποτοξίνωσης, και για μια σειρά από παθήσεις του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ακμής και απαλύνοντας τις ρυτίδες.
Από μηλόξυδο είναι πλούσια σε βιταμίνες και ένζυμα, είναι μια μεγάλη προσθήκη σε οποιοδήποτε αποτοξίνωσης. Τα οξέα στο ξύδι δεσμεύονται με τις τοξίνες και βοηθούν το σώμα να τίς εξαλείψει πιο αποτελεσματικά. Επιπλέον,μπορεί επίσης να βοηθήσει στην τόνωση της κυκλοφορίας και την βελτίωση της αποτοξίνωσης του ήπατος και την σωστή λειτουργία, θα βοηθήσει να καθαρίσει τους λεμφαδένες για να καταστεί η βέλτιστη κυκλοφορία της λέμφου. Ένα υγιές λεμφικό σύστημα θα απομακρύνει τις τοξίνες από τα κύτταρα.

Λόγω της σύγχρονης διατροφής μας, πολλοί άνθρωποι έχουν μια πολύ όξινο αίμα. Σε αυτό το περιβάλλον, η νόσος ευδοκιμεί και το σώμα δεν μπορεί να χειριστεί την εργασία της αποτοξίνωσης καλά. Η Apple ξίδι μηλίτη θα βοηθήσει το σώμα να γίνει πιο αλκαλικό, ώστε να μπορεί να καταπολεμήσει τα μικρόβια και να υποστηρίξουν την υγιή λειτουργία των οργάνων και την πέψη.

Το μέλι Φορτωμένο με τις βιταμίνες και τα ανόργανα άλατα. Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν ότι 45 λεπτά μετά την κατανάλωση ωμού μέλι, το αίμα ήταν πιο αλκαλικό. Ακατέργαστο μέλι παρέχει επίσης μια άμεση πηγή ενέργειας για το σώμα, το οποίο βοηθά με την αποτοξίνωση.

Απλά ανακατέψτε 1/2 φλιτζάνι μηλόξυδο σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό και προσθέστε αρκετό ακατέργαστο μέλι για να δοκιμάσετε. Πιείτε και να απολαύσετε.

Η διατροφή των Αρχαίων Σπαρτιατών

  
Οι Σπαρτιάτες δεν έτρωγαν μόνο μέλανα ζωμό και παξιμάδια. Η λακωνική διατροφή σε γεμίζει  δύναμη κι ενέργεια.


Οι Σπαρτιάτες χαρακτηρίζονταν από αυτοπειθαρχία και λιτότητα κι αυτό φαινόταν καθαρά και στις διατροφικές συνήθειές τους. Γενικά δεν άφηναν τον εαυτό τους να βρίσκεται κοντά σε απολαυστικές και πλούσιες τροφές και πίστευαν ότι η λαιμαργία έπρεπε να ελέγχεται – άλλωστε η παχυσαρκία ήταν κάτι κατακριτέο.


Η διατροφή των αρχαίων Σπαρτιατών φαίνεται να ήταν σχεδιασμένη για να προσφέρει όσο το δυνατόν περισσότερη ενέργεια και δύναμη, χωρίς όμως να επιβαρύνει το στομάχι και την πέψη.
Οι κύριες τροφές του διαιτολογίου τους περιείχαν στοιχεία, τα οποία συνέβαλλαν άμεσα στην προστασία της υγείας τους και τους ατσάλωναν απέναντι στις ασθένειες.


Διάβασε ποιες είναι αυτές οι τροφές και πώς μπορείς να τις συμπεριλάβεις στη δική σου διατροφή.


Κριθάρι
Το κριθάρι αποτελούσε τη βάση της διατροφής των αρχαίων Σπαρτιατών, αφού έτσι κι αλλιώς είναι άφθονο στην περιοχή. Οι Σπαρτιάτες φαίνεται να γνώριζαν πόσο σημαντικοί είναι οι υδατάνθρακες ως κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού.
Σε αντίθεση με το σιτάρι, το κριθάρι περιέχει και τις δύο μορφές φυτικών ινών (διαλυτές και αδιάλυτες). Οι διαλυτές φυτικές ίνες διαλύονται σε νερό και δημιουργούν κάτι σαν ζελέ, το οποίο βοηθά στην ελάττωση της χοληστερόλης και τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες αυξάνουν την κίνηση στο γαστρεντερικό σύστημα και είναι ιδιαίτερα ευεργετικές σε άτομα που είναι δυσκοίλια.
Το κριθάρι είναι επίσης καλή πηγή τοκοτριενολών, ουσίες που έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και την ικανότητα να ελαττώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL) περιορίζοντας τη δραστηριότητα ενός ένζυμου στο συκώτι, που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή χοληστερόλης.
Το κριθάρι είναι επίσης πηγή β-γλυκάνης, ένα είδος υδατάνθρακα, που επίσης ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα.
Βάλ” το στη διατροφή σου: Ξεκίνα με το κριθαρένιο παξιμάδι. Μπορείς να το τρως το πρωί μαζί με τον καφέ σου, να το τρίβεις σε σαλάτες και σούπες ή να συνοδεύει το γεύμα σου αντί για ψωμί. Μετά μπορείς να βράζεις το κριθάρι σε νερό και να το συνδυάζεις με όσπρια και κρέας ή να το προσθέτεις σε σαλάτες.


Τυρί
Το τυρί ήταν ιδιαιτέρως σημαντική τροφή στην αρχαία Ελλάδα, η οποία συνόδευε το κυρίως πιάτο (άριστη πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου). Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι είναι και πλούσια πηγή του CLA (Συζευγμένο Λινολεϊκό Οξύ) το οποίο φαίνεται να έχει αντικαρκινική δράση, αλλά ίσως και να μειώνει το σωματικό λίπος αυξάνοντας τη μυϊκή μάζα.
Εκτός από αυτό μπορεί να προστατέψει από την τερηδόνα. Μερικά τυριά έχουν προστατευτική ιδιότητα λόγω κάποιων χημικών και φυσικών χαρακτηριστικών. Το τυρί ενισχύει την παραγωγή σάλιου, αυτό με τη σειρά του ελαττώνει την παραγωγή οξέων που προκαλούν τερηδόνα και βοηθά στο ξέπλυμα του στόματος από σάκχαρα.Επιπλέον το ασβέστιο και ο φώσφορος είναι στοιχεία που παίζουν ρόλο στην ενδυνάμωση της αδαμαντίνης των δοντιών.


Στη διατροφή σου: Με μέτρο. Ενας από τους λόγους που έχουμε γίνει πιο χοντροί ως χώρα είναι γιατί τρώμε περισσότερο τυρί -περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Περιόρισε λοιπόν την ποσότητα σε 3 ή 4 μερίδες την ημέρα, όπου η μία να είναι 30 γραμμάρια (όσο ένα σπιρτόκουτο ή μία φέτα του τοστ).


Σύκα
Είναι άμεσα συνδεδεμένα με την Ελλάδα. Είναι άριστη πηγή και των δύο φυτικών ινών, όπως το κριθάρι, αλλά δεν είναι μόνο αυτό: έρευνα του Πανεπιστημίου του Σκράντον έδειξε ότι τα σύκα περιέχουν μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών σε σχέση με τα άλλα φρούτα.
Επιπλέον, έρευνα του Πανεπιστημίου του Ράτγκερς έδειξε ότι είναι πηγή των ιδιαιτέρως ευεργετικών ω-3 λιπαρών οξέων όπως και φυτοστερολών. Οι φυτοστερόλες έχει φανεί ότι μειώνουν την αγωγή χοληστερόλης στον οργανισμό. Είναι και καλή πηγή πρωτεΐνης, σιδήρου και ασβεστίου.


Βάλε το στη διατροφή σου: Ο πιο απλός τρόπος είναι να τα τρως ξερά. Θα τα βρεις σε οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ, είναι εύκολο να τα πάρεις μαζί σου σε ταξίδι και δεν χρειάζονται ψυγείο. Μπορείς να τα προσθέσεις σε σαλάτες, γιαούρτι και δημητριακά. Φυσικά στην εποχή τους προτίμησε τα φρέσκα.


Μέλας Ζωμός
Ενα ιδιαίτερο πιάτο για τους Σπαρτιάτες, το οποίο προσφερόταν στα συσσίτια. Ηταν ένα είδος σούπας, η οποία ήταν λίγο δύσκολο να συνηθίσει κάποιος να την τρώει λόγω της «ζόρικης» γεύσης. Βασικά έβραζαν χοιρινό κρέας μαζί με αίμα και αλάτι και το συνόδευαν με κριθαρένιο ψωμί. Πίστευαν ότι τους έδινε δύναμη. Μάλλον είχαν δίκιο. Αρχικά, το χοιρινό είναι άριστη πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (δηλαδή περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα) αλλά και από τις καλύτερες πηγές βιταμινών Β, που παίζουν ρόλο στην απελευθέρωση ενέργειας από τους υδατάνθρακες.
Επιπλέον, μία μερίδα των 100 γραμμαρίων καλύπτει το 30% των αναγκών σε ψευδάργυρο, μέταλλο το οποίο ενεργοποιεί πάνω από 100 ένζυμα στον οργανισμό και είναι απαραίτητο για την παραγωγή DNA. Το αίμα που υπήρχε στη συνταγή ήταν πηγή θερμίδων, πρωτεΐνης αλλά και σιδήρου. Συνδυασμένο με ψωμί είχαν ένα πλήρες δυναμωτικό γεύμα. Ωστόσο οι υπόλοιποι Ελληνες τους κορόιδευαν γι” αυτό το «βάρβαρο» γεύμα.


Στη διατροφή σου: Φυσικά δεν θα σου προτείνουμε να αρχίσεις να βράζεις αίμα με κρέας και να το πίνεις κάθε μέρα, ωστόσο μπορείς να φτιάξεις μία σούπα, εμπνευσμένη από αυτόν το ζωμό. Σε μία κατσαρόλα πρόσθεσε κομμάτια από χοιρινό που έχει ψηθεί στο φούρνο μαζί με πατάτες, κρεμμύδι, λίγη ντομάτα ψιλοκομμένη, αλάτι και πιπέρι. Βράσε τα για 45 λεπτά. Αν όμως θέλεις λίγο και τη γεύση του αίματος, υπάρχουν προϊόντα που παράγονται από αίμα -όπως λουκάνικα αίματος που βρίσκεις στις Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία και σε άλλες χώρες- αλλά και η γνωστή πουτίγκα αίματος (blood pudding) των Αγγλων.


Κρασί
Το κρασί είχε περίοπτη θέση στη διατροφή των αρχαίων Σπαρτιατών. Ωστόσο αυτό δεν σήμαινε ότι έπιναν ελεύθερα. Κάθε άτομο στα συσσίτια λάμβανε ένα ποτήρι κρασί αναμεμειγμένο με νερό, που το ξαναγέμιζαν όταν χρειαζόταν. Το μεθύσι όμως δεν το ανέχονταν.
Έξυπνο το κόλπο του νερού με το κρασί. Με αυτόν τον τρόπο, οι Σπαρτιάτες μπορούσαν να ελέγχουν την ποσότητα αλκοόλ που έπιναν.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση με μέτρο οποιουδήποτε ποτού βελτιώνει τα επίπεδα λιπιδίων, ωστόσο το κρασί και ειδικά το κόκκινο έχει πάνω από 200 φαινολικές ουσίες (αντιοξειδωτικές ουσίες). Αυτές οι ουσίες φαίνεται να έχουν ιδιότητες, οι οποίες μπορούν να προστατεύσουν από κάποιες μορφές καρκίνου, ειδικά του προστάτη, του παχέος εντέρου και του μαστού.


Βάλε το στη διατροφή σου: Το μυστικό εδώ είναι η ποσότητα. Δύο ποτήρια κρασί την ημέρα για τους άντρες (ένα για τις γυναίκες) είναι η ποσότητα που φαίνεται ότι έχει τις ευεργετικές ιδιότητες. Πάνω από αυτήν την ποσότητα θα έχεις τα αντίθετα αποτελέσματα: αύξηση πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου αλλά και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Όταν ο Σωκράτης περιέγραφε την Γή από ψηλά 23 αιώνες πριν την πρώτη πτήση του ανθρώπου

Στο παρακάτω απόσπασμα θα δείτε το Σωκράτη να αναφέρει για την στρογγυλή Γη σαν να την είχε δει από ψηλά.

Κάποτε οι ιστορικοί θα πρέπει να μας εξηγήσουν πως διέθεταν αυτές τις γνώσεις οι Αρχαίοι Έλληνες. Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά με την συμβατική ιστορία που μας διδάσκουν.

[110b]έγεται τοίνυν, ἔφη, ὦ ἑταῖρε, πρῶτον μὲν εἶναι τοιαύτη ἡ γῆ αὐτὴ ἰδεῖν, εἴ τις ἄνωθεν θεῷτο, ὥσπερ αἱ δωδεκάσκυ- τοι σφαῖραι, ποικίλη, χρώμασιν διειλημμένη, ὧν καὶ τὰ ἐνθάδε εἶναι χρώματα ὥσπερ δείγματα, οἷς δὴ οἱ γραφῆς [110c] καταχρῶνται. ἐκεῖ δὲ πᾶσαν τὴν γῆν ἐκ τοιούτων εἶναι, καὶ πολὺ ἔτι ἐκ λαμπροτέρων καὶ καθαρωτέρων ἢ τούτων∙ τὴν μὲν γὰρ ἁλουργῆ εἶναι [καὶ] θαυμαστὴν τὸ κάλλος, τὴν δὲ χρυσοειδῆ, τὴν δὲ ὅση λευκὴ γύψου ἢ χιόνος λευκοτέραν, καὶ ἐκ τῶν ἄλλων χρωμάτων συγκειμένην ὡσαύτως, καὶ ἔτι πλειόνων καὶ καλλιόνων ἢ ὅσα ἡμεῖς ἑωράκαμεν. καὶ γὰρ αὐτὰ ταῦτα τὰ κοῖλα αὐτῆς, ὕδατός τε καὶ ἀέρος ἔκπλεα [110d] ὄντα, χρώματός τι εἶδος παρέχεσθαι στίλβοντα ἐν τῇ τῶν ἄλλων χρωμάτων ποικιλίᾳ, ὥστε ἕν τι αὐτῆς εἶδος συνεχὲς ποικίλον φαντάζεσθαι.

[Μετάφραση:]

Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη είναι, αν την έβλεπε κανείς από ψηλά, σαν τις σφαίρες που είναι από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος .

Δηλαδή είναι πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα, ενώ τα χρώματα που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι μας εδώ, δεν είναι παρά απομιμήσεις εκείνων των χρωμάτων.

Εκεί λοιπόν όλη η γη είναι χρωματισμένη απ' αυτά τα χρώματα, που είναι πιο λαμπερά και καθαρά από τα εδώ. Κάποιο μέρος της είναι πορφυρό και καταπληκτικό στην ομορφιά, ενώ άλλο χρυσωπό, άλλο λευκότερο από το γύψο και το χιόνι, και έτσι είναι χρωματισμένη και με τα άλλα χρώματα, και ακόμα περισσότερα, και ωραιότερα από όσα εμείς έχουμε δει. Γιατί ακόμα και οι κοιλότητές της που είναι γεμάτες αέρα και νερό, παίρνουν μια απόχρωση λαμπερή μέσα στην ποικιλία των άλλων χρωμάτων, ώστε να δίνει την εντύπωση μιας ενιαίας εικόνας πολύχρωμης.

Έργο «ΦΑΙΔΩΝ» ή «περί ψυχής»

Οι τέσσερις αρχαίοι Έλληνες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον Κόσμο…

 
Τέσσερις αρχαίοι Έλληνες βρίσκονται στη λίστα του ΜΙΤ με τις προσωπικότητες που έχουν σήμερα τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη.

Μπορεί να έζησαν πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια, όμως το όνομα του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του Αρχιμήδη και του Σωκράτη, που έχουν επηρεάσει βαθύτατα τη δυτική φιλοσοφική και επιστημονική σκέψη ανά τους αιώνες, είναι μεταξύ των κορυφαίων λημμάτων στη δημοφιλέστερη ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια, τη Wikipedia.

Υπολογίζοντας δεδομένα από όλες τις εκδόσεις της Wikipedia, οι ερευνητές του ΜΙΤ με επικεφαλής τον Σίζαρ Χιντάλγκο τοποθέτησαν στην έκτη θέση τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.), ο οποίος γεννηθείς στα Στάγιρα της Χαλκιδικής μαθήτευσε στην Ακαδημία Πλάτωνος, όπου αργότερα δίδαξε πολιτική και ρητορική.

Καθοριστική υπήρξε η συμβολή του στη φυσική φιλοσοφία, ενώ υπήρξε ο σημαντικότερος από τους διαλεκτικούς της αρχαιότητας.

Στην ένατη θέση της λίστας του αμερικανικού Πανεπιστημίου βρίσκεται ο δάσκαλός του, Πλάτωνας (428-347 π.Χ.), ο μεγάλος Αθηναίος φιλόσοφος που έγραψε την «Απολογία του Σωκράτους» και περιέγραψε την ιδανική πολιτεία στην «Πολιτεία» και στους «Νόμους» του.
Την πρώτη δεκάδα, όπως αναφέρει το Έθνος, συμπληρώνει ο Αρχιμήδης, από τις Συρακούσες, ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς, μαθηματικούς και μηχανικούς της αρχαιότητας και είναι γνωστός για το περίφημο «εύρηκα» που φώναξε ανακαλύπτοντας την αρχή του ειδικού βάρους.
Ο Σωκράτης (470-399 π.Χ.),ο δάσκαλος του Πλάτωνα και ένας εκ των ιδρυτών της δυτικής φιλοσοφίας κατέστησε τη 13η θέση. Η μαιευτική του μέθοδος και η διαλεκτική αποτελούσαν κύρια χαρακτηριστικά της διδασκαλίας του.
Παρότι έχουν περάσει 2012 χρόνια από τη γέννησή του, στην κορυφή της λίστας βρίσκεται ο Ιησούς Χριστός.
Οι ερευνητές της ομάδας Micro Connections, που εργάζονται στο Media Lab του αμερικανικού Πανεπιστημίου ΜΙΤ, τόνισαν ότι το ενδιαφέρον της έρευνάς τους, που εξέτασε προσωπικότητες που γεννήθηκαν πριν από το 1950, επικεντρώνεται στο πως γίνεται αντιληπτή η εθνική κουλτούρα μέσω των εκπροσώπων της.

Ο Ιησούς Χριστός στην κορυφή του κόσμου
Εκτός από τον Ιησού Χριστό, που σύμφωνα με τους ερευνητές του ΜΙΤ είναι σήμερα η προσωπικότητα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη, στη λίστα του ΜΙΤ βρίσκονται και άλλες φυσιογνωμίες που επηρέασαν την παγκόσμια Ιστορία βάσει των δεδομένων της εγκυκλοπαίδειας Wikipedia.

Στη δεύτερη θέση ακολουθεί ο Κινέζος διανοητής και κοινωνικός φιλόσοφος Κομφούκιος (551-479 π.Χ.), η διδασκαλία του οποίου έχει επηρεάσει βαθύτατα τη σκέψη της ανατολικής Ασίας, και στην τρίτη ο Βρετανός φυσικός σερ Ισαάκ Νεύτων (1643-1727), που ανακάλυψε τον νόμο της βαρύτητας. Ο Ινδός πολιτικός και ακτιβιστής Μαχάτμα Γκάντι και ο Γερμανός φυσικός Αλμπερτ Αϊνστάιν, που διατύπωσε τη θεωρία της σχετικότητας, συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα.
Οι Ιταλός καλλιτέχνης Λεονάρντο ντα Βίντσι (8η θέση) και ο Ιταλός γλύπτης Μιχαήλ Αγγελος (15η), καθώς και ο Βρετανός θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ (12η) βρίσκονται στη λίστα με τα πιο «διάσημα» ιστορικά πρόσωπα. Δύο κομμουνιστές ηγέτες, ο Κινέζος Μάο Τσετούνγκ (11η) και ο Σοβιετικός ηγέτης Ιωσήφ Στάλιν (20η), φιγουράρουν επίσης στον κατάλογο του ΜΙΤ, ενώ ο μοναδικός εν ζωή στη λίστα είναι ο 94χρονος Νοτιοαφρικανός Νέλσον Μαντέλα.
«Δημοφιλείς» σήμερα θεωρούνται ακόμη, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Σίζαρ Χιντάλγκο, ο Πορτογάλος εξερευνητής Βάσκο ντα Γκάμα (7η θέση), ο Γερμανός φιλόσοφος Καρλ Μαρξ (14η), ο Βούδας (16η), ο Ιταλός φυσικός Γαλιλαίος (18η) και ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιούλιος Καίσαρας (19η).

Οι περίεργοι θάνατοι των αρχαίων σοφών μας

  


ΑΙΣΧΥΛΟΣ: Ο θρύλος ισχυρίζεται ότι ένας αετός πέρασε τη φαλάκρα του ποιητή για βράχο, και άφησε να πέσει πάνω στη φαλάκρα του μια χελώνα (έτσι σκοτώνει τις χελώνες ο αετός και μετά τις τρώει). Ο θρύλος προσθέτει ότι κάποιος χρησμός του είχε προειπεί: "Ουράνιον σε βέλος κατακτενεί". Αυτήν την εκδοχή πολλοί δεν την παραδέχονται.

ΑΙΣΩΠΟΣ: Τον Αίσωπο τον έστειλε ο βασιλιάς Κροίσος για να πάρει κάποιον χρησμό από το Μαντείο των Δελφών. Συκοφαντήθηκε όμως από τους παρευρισκόμενους στο μαντείο, ότι έκλεψε την ασημένια φιάλη του Θεού Απόλλωνα. Έτσι καταδικάστηκε να γκρεμιστεί από τους κατοίκους από την κορυφή του Παρνασσού Υάμπεια, πράγμα που έγινε.

ΑΝΑΚΡΕΩΝ: Κι εδώ ο θρύλος δίνει και παίρνει. Λέγεται, λοιπόν ότι ο Ανακρέων σκοτώθηκε από τον Ίππαρχο στην Αθήνα. Εμείς γνωρίζουμε ότι τον Ίππαρχο τον είχε σκοτώσει πριν από αυτή τη διάδοση ο Αρμόδιος. Άλλος θρύλος για το θάνατο του Ανακρέοντα λέει πως πνίγηκε από μια ρώγα σταφυλιού, αν αυτό δεν είναι σύγχυση με το θάνατο του Σοφοκλή.

ΑΝΑΧΑΡΣΙΣ: Ο προληπτικός αδερφός του βασιλιά της Σκυθίας Σαύλιος, επειδή νόμιζε ότι θέλει ο αδερφός του να μεταφέρει τη λατρεία των Ελευσινίων της Αθήνας στη Σκυθία, τον σκότωσε με τόξο, κατηγορώντας τον για ασέβεια.

ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ: Φονεύθηκε κατά την άλωση των Συρακουσών από αγροίκο και βάρβαρο στρατιώτη, τον οποίο θέλησε να διώξει από το εργαστήριο του για να μην του διακόψει τις σκέψεις του, λέγοντας το γνωστότατο από τότε: "Μη μου τους κύκλους τάραττε".

ΒΙΑΣ: Βρήκε θάνατο στις επάλξεις του καθήκοντος, αφού μίλησε για πολλή ώρα , αν και υπέργηρος, υπερασπίζοντας κάποιον ενώπιον του δικαστηρίου, έγειρε, μετά το τέλος του λόγου του, το κεφάλι του στην αγκαλιά του εγγονού του και πέθανε.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ: Καταδικάστηκε με απαίτηση του Αντίπατρου σε θάνατο και κατέφυγε στο ναό του Ποσειδώνα στην Καλαυρία, ήπιε δηλητήριο και πέθανε.

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: Πέθανε ξαφνικά στην Αρεθούσα, πολύ κοντά στην Αμφίπολη, κατασπαραγμένος από άγριους σκύλους του βασιλιά Αρχέλαου του οποίου ήταν φιλοξενούμενος.

ΖΗΝΩΝ: Υποβλήθηκε σε μαρτυρικό θάνατο από άγριο κοπάνισμα μέσα σε μεγάλο γουδί, ύστερα από διαταγή του τυράννου Ελέας Νέαρχου!

ΗΣΙΟΔΟΣ: Πήγε στη Λοκρίδα και έμεινε στο σπίτι κάποιου Μιλήσιου. Εκεί φονεύθηκε από τους γιους του Μιλήσιου, οι οποίοι νόμιζαν ότι ατίμασε την αδερφή τους και το σώμα του το έριξαν στη θάλασσα.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ: Δολοφονήθηκε, διότι στρατηγεύοντας στην εκστρατεία της Αμφίπολης δεν μπόρεσε να σώσει την πόλη από τους Σπαρτιάτες και το στρατηγό τους Βρασίδα.

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ: Αυτοκτόνησε με θάνατο από ασιτία, μετά την ήττα των Αθηναίων στη Χαιρώνα.

ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ: (Κορίνθιος) Παρανοϊκή μορφή φιλοσόφου, θέλοντας να εξαφανίσει, σε μεγάλη ηλικία, κάθε ίχνος του, διέταξε δυο έμπιστους σωματοφύλακες να παραφυλάξουν τη νύχτα ένα ορισμένο σημείο και να σκοτώσουν τον πρώτο διαβάτη που θα περνούσε από εκεί και αμέσως να τον θάψουν. Την ίδια εντολή είχε δώσει σε άλλους τέσσερις, να σκοτώσουν σε μικρή απόσταση τους δύο πρώτους, και σε άλλους οκτώ να σκοτώσουν σε μεγαλύτερη απόσταση τους τέσσερις προηγούμενους! Η διαταγή εξετελέσθη και έτσι έμεινε άγνωστος ο τάφος του Περίανδρου, διότι ο διαβάτης που πέρασε από εκεί μεταμφιεσμένο σε χωρικό ήταν ο ίδιος ο Περίανδρος!

ΠΟΛΥΒΙΟΣ: Πέφτοντας από το άλογο του με πολλά τραύματα άφησε την τελευταία του πνοή.

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ: Κάηκε μέσα στο σπίτι του από τη φωτιά που έβαλε ο Κύλων με μια ομάδα επαναστατών.

ΣΑΠΦΩ: Γκρεμίστηκε από ένα βράχο στο ακρωτήριο Λευκάτα (στη Λευκάδα), ύστερα από ερωτική απογοήτευση που δοκίμασε τον ωραίο αλλά ακατάδεχτο ναυτικό Φάωνα.

ΣΟΦΟΚΛΗΣ: Πνίγηκε καταπίνοντας μια ρώγα σταφυλιού.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Καταδικάστηκε από το Αθηναϊκό δικαστήριο σε θάνατο με κώνειο. (Μετά την απόφαση που τον καταδίκαζε να πιει το κώνειο, οι φίλοι του είπαν στον Σωκράτη:
-"Οι Αθηναίοι σε καταδίκασαν σε θάνατο"!
Κι ο Σωκράτης απάντησε:
-"Κι αυτούς τους καταδίκασε η φύση".
Με 281 ψήφους εναντίον 275, δηλαδή με πλειοψηφία 6 μονάχα ψήφων, ο Σωκράτης κηρύχτηκε ένοχος. Οι δικαστές τον ρώτησαν ποια ποινή προτιμούσε να του επιβληθεί και εκείνος ζήτησε με κάποια ειρωνεία, μια τιμητική αμοιβή. Τους απάντησε: "Να σιτίζομαι στο Πρυτανείο".)

ΧΙΛΩΝ: Πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία στην Πίσα από υπερβολική χαρά, που του δημιουργήθηκε όταν αγκάλιασε το γιο του, που επέστρεψε από την Ολυμπία νικητής στο αγώνισμα της πυγμαχίας.

strangehellas

Ναι αυτή είναι η ΕΛΛΑΣ! Πρέπει να το δεις! (Βίντεο)

Το να φωνάζει μ' όλη τη δύναμη της ψυχής του αλλά και με επιχειρήματα ακλόνητα για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα ένας Βρετανός, έχει τη σημασία του.

Σε ομιλία του για τον οργανισμό Intelligence, που διοργανώνει συζητήσεις για πολλά σημαντικά ζητήματα, ο γνωστός Βρετανός ηθοποιός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και κωμικός, μεταξύ άλλων, Stephen Fry, επιχειρηματολογεί πάνω στην άποψη πως τα μάρμαρα του Παρθενώνα πρέπει να επιστραφούν στην Αθήνα.

Δείτε το συγκλονιστικό βίντεο.

Εκφράσεις από τα Αρχαία Ελληνικά που χρησιμοποιούμε σήμερα

Μπορεί η επαφή των νεοελλήνων με την αρχαιοελληνική παράδοση και γλώσσα να είναι εξαιρετικά προβληματική, ωστόσο υπάρχουν λέξεις και εκφράσεις που πέρασαν αυτούσιες στην καθημερινότητά μας και ευτυχώς μας θυμίζουν το δοξασμένο παρελθόν.

Αιδώς Αργείοι: όταν θέλουμε να καταδείξουμε αισθήματα ντροπής αναφερόμενοι σε κάποιον άλλο.
Ειπώθηκε από τον Στέντορα (σε έντονο ύφος) προς τους Αργείους κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου, με σκοπό να τους ανυψώσει το ηθικό όταν ο Αχιλλέας αποχώρησε από τη μάχη. (Ομήρου Ιλιάδα – Ε 787)

Αντίπαλον δέος: όταν αναφερόμαστε σε ισχυρό αντίπαλο. (Θουκυδίδης – Γ 11)

Από μηχανής θεός: μη αναμενόμενη βοήθεια – λύση – συνδρομή σε κάποιο πρόβλημα ή δύσκολη κατάσταση. Προέρχεται από θεατρικό τέχνασμα στην αρχαία Ελλάδα που χρησιμοποιούσαν οι τραγικοί ποιητές όταν ήθελαν να δώσουν διέξοδο στη πλοκή του έργου και στο οποίο κατά τη διάρκεια της παράστασης εμφανιζόταν ένας Θεός επάνω σε εναέρια κατασκευή (γερανός).

Αρχή άνδρα δείκνυσι: όταν οι πράξεις – έργα χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφερόμαστε. (Βίας ο Πριηνεύς – Σοφοκλής.... Αντιγόνη 62)

Ασκός του Αιόλου: σε περιπτώσεις επικείμενων δεινών – καταστροφών. Ο Αίολος έδωσε έναν ασκό στον Οδυσσέα ο οποίος περιείχε ανέμους. Όταν λοιπόν οι σύντροφοι του Οδυσσέα άνοιξαν τον ασκό, απελευθερώθηκαν οι άνεμοι και παρέσυραν το πλοίο στο νησί των Λαιστρυγόνων. (Ομήρου Οδύσσεια Κ 1-56)

Αχίλλειος πτέρνα: αδύνατο σημείο. Η φράση προέρχεται από το μύθο του Αχιλλέα, σύμφωνα με τον οποίο, όταν τον βύθιζε στο αθάνατο νερό η μητέρα του, επειδή τον κρατούσε από τη φτέρνα, στο συγκεκριμένο σημείο του σώματός του παρέμεινε θνητός.

Βίος αβίωτος : ζωή ανυπόφορη. (Χίλων Ο Λακεδαιμόνιος)

Γαία πυρί μειχθήτω: σε περιπτώσεις καταστροφής, όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

Γη και ύδωρ: υποδηλώνει περιπτώσεις υποταγής , πλήρους υποχώρησης, παράδοσης άνευ όρων. Η φράση προέρχεται από τον Ηρόδοτο, σύμφωνα με τον οποίο οι Πέρσες απεσταλμένοι ζήτησαν από τους Σπαρτιάτες γη και ύδωρ σε ένδειξη υποταγής. (Ηροδότου Ιστορία V 17-18)

Γόρδιος δεσμός: αναφέρεται σε περιπτώσεις δύσκολων προβλημάτων (άλυτων). Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις δύσκολων καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετώπισε ο Μέγας Αλέξανδρος, όταν προσπάθησε να λύσει ένα πολύπλοκο κόμπο, το «γόρδιο δεσμό» τον οποίον σύμφωνα με τον χρησμό όποιος τον έλυνε θα γινόταν κυρίαρχος της Ασίας. (Αρριαννού 11 3)

Δαμόκλειος σπάθη: απειλητικές καταστάσεις Η φράση προέρχεται από επεισόδιο που συνέβη μεταξύ του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου και του Δαμοκλή, ενός αυλικού κόλακα , όταν ο πρώτος θέλοντας να δείξει στο Δαμοκλή πόσο επικίνδυνο ήταν το αξίωμα του τυράννου τον έβαλε να καθίσει στο θρόνο, ενώ από πάνω του κρεμόταν ξίφος σε μια τρίχα αλόγου.

Διέβην τον Ρουβίκωνα : σε περιπτώσεις που λαμβάνεται μία παράτολμη απόφαση. Η φράση αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος όταν το 49 π.Χ. αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο στην Ιταλία, πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Ρουβίκωνα κατευθυνόμενος προς την Ρώμη.

Δούρειος Ίππος: αναφέρεται σε περιπτώσεις δολιότητας, ή δώρων τα οποία υποκρύπτουν δόλο. Η φράση προέρχεται από τον Όμηρο και αναφέρεται κατά την περίοδο των Τρωικών πολέμων τότε που οι Έλληνες ενώ χάρισαν στους Τρώες ξύλινο άλογο μεγάλων διαστάσεων ως αφιέρωμα στους Θεούς, στο εσωτερικό του ήταν κρυμμένοι ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, οι οποίοι άνοιξαν τις πύλες της Τροίας στους υπόλοιπους Έλληνες (Ομήρου Οδύσσεια λ 529)

Δρακόντεια μέτρα: αναφέρεται σε περιπτώσεις λήψης αυστηρών – σκληρών μέτρων Η φράση προέρχεται από τον Δράκοντα (7ος αιώνας π.Χ) αρχαίο νομοθέτη των Αθηνών, ο οποίος ήταν γνωστός για τους αυστηρούς και σκληρούς νόμους που επέβαλε.

Eξ απαλών ονύχων: αναφέρεται στην νηπιακή ηλικία κυριολεκτικά, ή σε παλαιότερη χρονική περίοδο μεταφορικά. Η φράση χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τη νηπιακή ηλικία κατά την οποία ο άνθρωπος έχει μαλακά νύχια.

Έπεα πτερόεντα: αερολογίες, αβάσιμα επιχειρήματα. Ομηρική έκφραση βασισμένη στην αντίληψη ότι τα λόγια όταν εκστομίζονται τα παίρνει ο αέρας. (Ομήρου Ιλιάδα Α 201)

Επί ξυρού ακμής : στην κόψη του ξυραφιού, σε πολύ κρίσιμη κατάσταση, σε κρίσιμο σημείο. Ομηρική φράση η οποία ειπώθηκε από το Νέστορα στο Διομήδη στην προσπάθειά του να τον παροτρύνει για συμμετοχή στον πόλεμο εναντίον των Τρώων. (Ομήρου Ιλιάδα Κ 173)

Εκατόμβη: Θυσία με πολλά θύματα, μεγάλη απώλεια. Εκατόμβη στην αρχαία Ελλάδα ονόμαζαν την θυσία κατά την οποία γινόταν προσφορά από εκατό βόδια στους θεούς. (Ομήρου Ιλιάδα Α 65)

Ες αύριον τα σπουδαία: Αργότερα θα ασχοληθούμε με τα σοβαρά ζητήματα – θέματα, αναβολή. Τη φράση είπε ο Θηβαίος Αρχίας, όταν έλαβε το γράμμα που τον προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει από τον Πελοπίδα. (Πλουτάρχου Πελοπ. 10)

Ή ταν ή επί τας : Ή θα την φέρεις νικητής (ασπίδα) ή θα σε φέρουν επάνω της νεκρό.................ή θα επιτύχουμε, ή θα αποτύχουμε. Τη φράση έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους, όταν τους έδιναν την ασπίδα για τον πόλεμο. (Πλουτάρχου Λακεδαιμ. Αποφθ.16)

Ήξεις αφήξεις: Λέγεται όταν κάποιος αλλάζει συνεχώς γνώμη. Η φράση προέρχεται από το χρησμό του μαντείου των Δελφών « ήξεις αφήξεις ου θνήξεις εν πολέμω». Η θέση του κόμματος πριν ή μετά το αρνητικό μόριο ου, καθορίζει και τη σημασία του χρησμού.

Κέρβερος: Σκληρός, ανυποχώρητος. Προέρχεται από το ομώνυμο τέρας που φύλαγε τον Άδη και δεν επέτρεπε την είσοδο.

Κέρας Αμαλθείας: Παραπέμπει σε πλούτο – αφθονία υλικών αγαθών. Η φράση προέρχεται από περιστατικό όπου η Αμάλθεια έτρεφε το μικρό Δία με κέρατο κατσίκας γεμάτο γάλα και μέλι.

Και συ τέκνον Βρούτε: Φράση που απευθύνεται σε πρόσωπα που προδίδουν την εμπιστοσύνη μας.Την είπε ο Καίσαρας, όταν αναγνώρισε τον Βρούτο ανάμεσα στους δολοφόνους του.

Κόπρος του Αυγείου: Συγκεντρωμένες ατασθαλίες – καταστάσεις οι οποίες δύσκολα διορθώνονται. Η φράση προέρχεται από άθλο του Ηρακλή, κατά τον οποίο
καθάρισε την κοπριά από τους στάβλους του Αυγείου.

Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα: Λέγεται για όσους υπερηφανεύονται και καυχώνται για ανεπιβεβαίωτα κατορθώματα και καλούνται να αποδείξουν ότι λένε την αλήθεια. Η φράση προέρχεται από Αισώπειο μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποιος ισχυριζόταν ότι κάποτε στη Ρόδο έκανε ένα πολύ μεγάλο άλμα και του ζήτησαν να το επαναλάβει λέγοντάς του την παραπάνω φράση. (Αισώπου Μύθοι «Ανήρ Κομπαστής»)

Mηδένα προ του τέλους μακάριζε : Μην βιάζεσαι να μακαρίσεις κάποιον πριν το τέλος. Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Σόλωνας τους θησαυρούς του Κροίσου, όταν ο τελευταίος τους έδειξε με υπερηφάνεια. (Ηροδότου Ι 32 7)

Κύκνειο άσμα: Η τελευταία ενέργεια – πράξη – έργο κάποιου. Προέρχεται από το τελευταίο τραγούδι του κύκνου πριν το θάνατό του. (Πλάτωνος Φαίδων 84 Ε)
Ιστός της Πηνελόπης : Λέγεται για έργο που δεν τελειώνει. Η φράση είναι από τον Όμηρο όπου στην Οδύσσεια αναφέρεται στην Πηνελόπη η οποία ύφαινε ένα ύφασμα την ημέρα και το ξήλωνε τη νύχτα, θέλοντας να ξεγελάσει τους μνηστήρες μέχρι να γυρίσει ο Οδυσσέας από την Τροία. (Ομήρου Οδύσσεια τ 149)

Κουτί της Πανδώρας : Εμφάνιση πολλών δεινών ταυτόχρονα. Η φράση προέρχεται από τη μυθολογία, σύμφωνα με την οποία ο Δίας για να τιμωρήσει τους ανθρώπους έδωσε στην Πανδώρα ως δώρο ένα κιβώτιο γεμάτο με όλες τις συμφορές, με αποτέλεσμα μόλις το άνοιξε να βγουν όλα τα δεινά, εκτός από την ελπίδα.

Ο κύβος ερρίφθη: Η απόφαση έχει ληφθεί. Τη φάση είπε ο Καίσαρας όταν αποφάσισε να κηρύξει εμφύλιο πόλεμο. Οι λατινομαθείς ευρωπαίοι το λένε στα λατινικά alea jacta est.

Προκρούστειος Κλίνη: Προσαρμογή κάποιας κατάστασης βάσει συμφέροντος. Προέρχεται από τον μυθικό κακούργο Προκρούστη ο οποίος έδενε τα θύματά του σε κρεβάτι κι έπειτα τους έκοβε ή εξάρθρωνε τα πόδια, προκειμένου να τους φέρει σε ίσο μήκος με το κρεβάτι.

Μέμνησο των Αθηναίων : Μην ξεχνάς αυτόν που πρόκειται να εκδικηθείς.Τη φράση έλεγε καθημερινά ένας υπηρέτης στο Δαρείο (κατόπιν εντολής του) υπενθυμίζοντας ότι έπρεπε να τιμωρήσει τους Αθηναίους, διότι συμμετείχαν στην πυρπόληση των Σάρδεων. (Ηροδότου V 105)
Μερίς του λέοντος : Το μεγαλύτερο μερίδιο. (Αισώπου μύθοι «Λέων και αλώπηξ»)

Κομίζω γλαύκα εις Αθήνας : Όταν λέγονται ήδη γνωστά πράγματα. Η φράση λέγεται διότι στην Αθήνα η γλαύκα, η κουκουβάγια, ήταν γνωστή, σαν σύμβολο της Αθήνας και εικονιζόταν παντού, όπως στις στροφές των σπιτιών, στα νομίσματα κ.λ.π. (Αριστοφάνη, Όρνιθες, 301)

Αριστοτέλης: Αρετή, τόση αγάπη ξέρεις να εμπνέεις, αγάπη αθάνατη και ανώτερη κι’ από τον χρυσό και από τους γονείς και από τον ξεκούραστο ύπνο. Δυστυχώς, δεν καταφέραμε ως νεοέλληνες να μάθουμε από τα λόγια του φιλοσόφου και κυρίως δεν καταφέραμε να ζήσουμε σύμφωνα με αυτά. Και είναι πραγματικά τραγική ειρωνεία αν σκεφτεί κανείς την παραπάνω ρήση, 2400 χρόνια μετά τη γέννηση του αρχαίου Έλληνα, στα Στάγειρα της Χαλκιδικής, και ενώ είναι σε εξέλιξη τα γεγονότα στον δήμο Αριστοτέλους, με φωτ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://arxaia-ellinika.blogspot.gr/2013/03/gi-aristoteli-flegetai.html

Βρέθηκε πάπυρος 1.700 ετών με κατάρες μιας γυναίκας στα...Ελληνικά

   

Μία γυναίκα, ονόματι Κυρίλλα επικαλείται τα ονόματα έξι θεών για να ρίξει κατάρα σε έναν άνδρα

Η ισραηλινή Εφορία Αρχαιοτήτων βρήκε σε ανασκαφή στην Ιερουσαλήμ έναν πάπυρο 1.700 ετών, που φέρει την κατάρα μίας γυναίκας προς έναν άντρα. Η ρωμαϊκή έπαυλη στην οποία βρέθηκε ο πάπυρος βρίσκεται στη λεγόμενη «Πόλη του Δαυίδ», κατοικήθηκε στα τέλη του 3ου αιώνα και καταστράφηκε μετά από μία σειρά σεισμών φέτος το Μάιο.

 

Το κείμενο του αρχαίου εγγράφου είναι γραμμένο στα ελληνικά. Μία γυναίκα, ονόματι Κυρίλλα επικαλείται τα ονόματα έξι θεών για να ρίξει κατάρα σε έναν άνδρα που ονομάζεται Ιέννις, πιθανότατα εξαιτίας νομικής διαμάχης που είχαν μεταξύ τους.

Συγκεκριμένα, ο πάπυρος αναφέρει σε ένα σημείο του: «Χτυπάω και σφυροκοπώ και καρφώνω τη γλώσσα, τα μάτια, την οργή, το θυμό, την αναβλητικότητα, την ανακοπή του Ιέννις».

 

Η Κυρίλλα ζητά από τους θεούς να εξασφαλίσουν ότι ο Ιέννις «σε καμία περίπτωση δεν θα πει ή θα κάνει κάτι εναντίον της, αλλά θα την υπακούει πιστά...»

 

Για να πιάσει η κατάρα, η Κυρίλλα συνδύασε στοιχεία από τέσσερις θρησκείες, σύμφωνα με τον καθηγητή Ρόμπερτ Βάλτερ Ντάνιελ από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας. Τέσσερις από τους έξι θεούς που επικαλείται είναι έλληνες (Ερμής, Περσεφόνη, Πλούτωνας και Εκάτη), μία ήταν βαβυλώνια (Ερεσκιγκάλ) και ένας ανήκε στους Γνωστικούς (Αβράσαξ), ένα προχριστιανικό φιλοσοφικό και θρησκευτικό κίνημα. Επιπλέον, το κείμενο περιέχει και λέξεις εβραϊκής/ιουδαϊκής προέλευσης που χρησιμοποιούνταν στη μαγεία όπως «laoth».

 

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η κατάρα γράφτηκε από κάποιον μάγο, που πραγματικά χρησιμοποίησε σφυρί και καρφιά για το τελετουργικό του, ώστε να ενισχύσει τη δύναμη της κατάρας. «Το σφυροκόπημα και το κάρφωμα είναι ένας τρόπος για να αποκτήσει κάποιος έλεγχο πάνω στο άτομο που αναφέρουν τα μαγικά κείμενα,» αναφέρει ο Ντάνιελ.

 

Η Κυρίλλα και ο αποδέκτης της κατάρας ανήκαν πιθανότητα στη μεσαία ή ανώτερη αστική ρωμαϊκή τάξη και βρίσκονταν σε νομική διαμάχη, καθώς ο πάπυρος με την κατάρα φέρει ομοιότητες με άλλους που βρέθηκαν στην Κύπρο και είναι γνωστό ότι είχαν χρησιμοποιηθεί σε νομικές υποθέσεις. Επιπλέον, η λέξη «ανακοπή» που αναφέρεται στο κείμενο, παραπέμπει σε νομικό θέμα.

theinsider.gr  

Μυκήνες

 


Οι «Πολύχρυσες Μυκήνες», το βασίλειο του μυθικού Αγαμέμνονα, που πρώτος ύμνησε ο Όμηρος στα έπη του, είναι το σημαντικότερο και πλουσιότερο ανακτορικό κέντρο της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα. 

Το όνομά τους έχει δοθεί σε έναν από τουςλαμπρότερους πολιτισμούς της ελληνικής προϊστορίας, το μυκηναϊκό, και οι μύθοι που συνδέονται με την ιστορία τους διαπέρασαν τους αιώνες με τα ομηρικά έπη και τις μεγάλες τραγωδίες της κλασικής εποχής, ενώ ενέπνευσαν και συνεχίζουν να εμπνέουν παγκοσμίως την πνευματική δημιουργία και την τέχνη. 

Η μυθική παράδοση φέρει ως ιδρυτή των Μυκηνών τον Περσέα, γιο του Δία και της Δανάης, της κόρης του Ακρισίου, του βασιλιά του Άργους, απόγονου του Δαναού. Ο Παυσανίας (2.16.3) αναφέρει ότι ο Περσέας ονόμασε τη νέα πόλη Μυκήνες είτε επειδή εκεί έπεσε ο μύκης του ξίφους του είτε επειδή εκεί αποκαλύφθηκε μία πηγή με άφθονο νερό, η Περσεία πηγή, κάτω από τη ρίζα ενός «μύκητος», δηλαδή ενός μανιταριού. 

Σύμφωνα με το μύθο, οι απόγονοι του Περσέα βασίλεψαν στις Μυκήνες για τρεις γενιές, με τελευταίο τον Ευρυσθέα, που σκοτώθηκε χωρίς να αφήσει απογόνους, και έτσι οι κάτοικοι των Μυκηνών επέλεξαν ως βασιλιά τους τον Ατρέα, γιο του Πέλοπα και πατέρα του Αγαμέμνονα και του Μενέλαου.

  

 Πύλη Λεόντων. Γκραβούρα από το βιβλίο του Ιωάννου Κ. Κοφινιώτου, «Ιστορία του Άργους από των Αρχαιοτάτων χρόνων μέχρις ημών » Εν Αθήναις, Τυπογραφείον ο «Παλαμήδης» 1892. Επανέκδοση, Εκδ. Εκ Προοιμίου 2008.

 

 

Οι Μυκήνες ιδρύθηκαν ανάμεσα σε δύο ψηλούς κωνικούς λόφους, τον Προφήτη Ηλία (805 μ.) και τη Σάρα (660 μ.), πάνω σε χαμηλό ύψωμα που δέσποζε στην αργολική πεδιάδα και είχε τον έλεγχο των οδικών και θαλάσσιων επικοινωνιών. Η παλαιότερη ανθρώπινη δραστηριότητα στο χώρο τεκμηριώνεται από ελάχιστα κατάλοιπα λόγω των μεταγενέστερων οικοδομικών φάσεων και χρονολογείται στην 7η χιλιετία π.Χ., κατά τη νεολιθική εποχή. Η κατοίκηση ήταν συνεχής έως και τους ιστορικούς χρόνους, τα περισσότερα όμως μνημεία, που είναι ορατά σήμερα, ανήκουν στην εποχή ακμής του χώρου, την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, μεταξύ του 1350 και του 1200 π.Χ. Στις αρχές της 2ης χιλιετίας υπήρχε ένας μικρός οικισμός πάνω στο λόφο καθώς και ένα νεκροταφείο στη νοτιοδυτική του πλευρά, με απλές ταφές σε λάκκους. Γύρω στο 1700 π.Χ. εμφανίσθηκαν ηγεμονικές και αριστοκρατικές οικογένειες, όπως διαπιστώνεται από τη χρήση μνημειωδών τάφων, πλούσια κτερισμένων και περικλεισμένων σε λίθινο περίβολο, που ονομάσθηκε Ταφικός Κύκλος Β. Η εξέλιξη αυτή συνεχίσθηκε στην αρχή της μυκηναϊκής περιόδου, γύρω στο 1600 π.Χ., οπότε οικοδομήθηκε ένα μεγάλο κεντρικό κτήριο στην κορυφή του λόφου, ένας δεύτερος λίθινος περίβολος, ο Ταφικός Κύκλος Α, καθώς και οι πρώτοι θολωτοί τάφοι. Όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα, οι ηγεμόνες των Μυκηνών ήταν ισχυροί και συμμετείχαν σε ένα πολύπλοκο δίκτυο εμπορικών συναλλαγών με τις χώρες της Μεσογείου.


Η ανοικοδόμηση των ανακτόρων, που είναι ορατά σήμερα, άρχισε γύρω στο 1350 π.Χ., στην Υστεροελλαδική ΙΙΙΑ2 περίοδο. Τότε ξεκίνησε και η οχύρωση της ακρόπολης, στην οποία διακρίνονται τρεις φάσεις. Ο πρώτος περίβολος κτίσθηκε με το κυκλώπειο σύστημα επάνω στο βράχο. Εκατό χρόνια αργότερα, στην ΥΕ ΙΙΙΒ1 περίοδο, η οχύρωση μετακινήθηκε προς τα δυτικά και νότια και κτίσθηκε η Πύλη των Λεόντων, η μνημειακή είσοδος με τον προμαχώνα της. Στον τειχισμένο χώρο εντάχθηκαν το θρησκευτικό κέντρο και ο Ταφικός Κύκλος Α, που διαμορφώθηκε σε χώρο προγονολατρείας, με την ανύψωση του αρχικού επιπέδου του. Τότε είναι πιθανό ότι οικοδομήθηκε και ο θολωτός τάφος γνωστός ως «θησαυρός του Ατρέα», με τα τεράστια υπέρθυρα και την ψηλή κυψελοειδή θόλο. Γύρω στο 1200 π.Χ., στην ΥΕ ΙΙΙΒ-Γ περίοδο, μετά από εκτεταμένη καταστροφή, πιθανόν από σεισμό, κατασκευάσθηκε η επέκταση των τειχών προς τα βορειοανατολικά του λόφου ώστε να ενταχθεί στον τειχισμένο χώρο η υπόγεια κρήνη. Αλλεπάλληλες καταστροφές συνοδευόμενες από πυρκαγιές οδήγησαν στην οριστική εγκατάλειψη του χώρου γύρω στο 1100 π.Χ.


Μετά την κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος και τη διάλυση της «Μυκηναϊκής Κοινής», ο λόφος παρέμεινε πενιχρά κατοικημένος ως την κλασική περίοδο. Στο διάστημα αυτό δημιουργήθηκαν στην περιοχή τοπικές ηρωικές λατρείες, που οφείλονταν στη φήμη των Μυκηνών, που τα ομηρικά έπη μετέφεραν σε όλο τον ελληνικό κόσμο, ενώ

στην κορυφή του λόφου ιδρύθηκε ένας αρχαϊκός ναός αφιερωμένος στην Ήρα ή στην Αθηνά. Το 468 π.Χ., μετά τους μηδικούς πολέμους στους οποίους συμμετείχε η πόλη, το Άργος την κατέκτησε και κατεδάφισε τμήματα της οχύρωσής της. Αργότερα, κατά την ελληνιστική περίοδο, οι Αργίτες ίδρυσαν στο λόφο μία «κώμη», επισκευάζοντας τα προϊστορικά τείχη και τον αρχαϊκό ναό και κτίζοντας ένα μικρό θέατρο πάνω από το δρόμο του θολωτού τάφου της Κλυταιμνήστρας. Τους επόμενους αιώνες η κωμόπολη παρέμεινε σχεδόν εγκαταλελειμμένη και ήταν ήδη ερειπωμένη όταν την επισκέφθηκε ο Παυσανίας το 2ο αι. μ.Χ.

 

 

Τα κυκλώπεια τείχη της μυκηναϊκής ακρόπολης, όμως, παρέμεναν ορατά στο πέρασμα των αιώνων και αποτέλεσαν πόλο έλξης πολλών περιηγητών και αρχαιοφίλων, που δεν δίστασαν να λεηλατήσουν το χώρο κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, επωφλούμενοι από την αδιαφορία και τη φιλαργυρία των Τούρκων. Το 1837, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, οι Μυκήνες τέθηκαν υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, η οποία μέχρι σήμερα πραγματοποιεί έρευνες στο χώρο. Το 1941 ο αντιπρόσωπός της, Κ. Πιττάκης, καθάρισε την Πύλη των Λεόντων και το 1876 ο Ερρίκος Σλήμαν, ύστερα από μικρές δοκιμαστικές τομές το 1874, ξεκίνησε τη μεγάλη του ανασκαφή, που αποκάλυψε τους πέντε τάφους του Ταφικού Κύκλου Α, υπό την επίβλεψη του Π. Σταματάκη, ο οποίος συνέχισε τις εργασίες το διάστημα 1876-1877, αποκαλύπτοντας και τον έκτο τάφο. Στη συνέχεια, ανασκαφές στα ανάκτορα και στα νεκροταφεία πραγματοποίησαν οι Χ. Τσούντας (1884-1902), Δ. Ευαγγελίδης (1909), G. Rosenwaldt (1911), Α. Κεραμόπουλος (1917), και A.J.B. Wace (1920-1923, 1939, 1950-1957). Παράλληλα, οι Ι. Παπαδημητρίου και Γ. Μυλωνάς της Αρχαιολογικής Εταιρείας ανέσκαψαν τον Ταφικό Κύκλο Β και οικίες, κατά τα έτη 1952-1955, ενώ ο Γ. Μυλωνάς μαζί με το Ν. Βερδελή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ανέσκαψαν τμήματα του οικισμού. Οι ανασκαφές της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής, υπό την επίβλεψη του λόρδου W. Taylour αποκάλυψαν το θρησκευτικό κέντρο, ενώ έρευνες συνεχίσθηκαν και από την Αρχαιολογική Εταιρεία με το Γ. Μυλωνά και το Σπ. Ιακωβίδη το 1959 και 1969-1974. Αναστηλωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν το 1950-1955 από τον Α. Ορλάνδο και τον Ε. Στίκα στο θολωτό τάφο της Κλυταιμνήστρας, στο ανάκτορο, στο χώρο γύρω από την Πύλη των Λεόντων και στον Ταφικό Κύκλο Β. Από το 1998 βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο «Συντήρηση-Στερέωση-Ανάδειξη των Μνημείων της Ακροπόλεως Μυκηνών και του Ευρύτερου Περιβάλλοντος Χώρου», το οποίο ανέλαβε αρχικά η Ομάδα Εργασίας Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου και στη συνέχεια η Επιτροπή Μυκηνών, που δημιουργήθηκε το 1999 από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Περιγραφή

Ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών περιλαμβάνει την τειχισμένη ακρόπολη στην κορυφή του υψώματος, καθώς και διάσπαρτα ταφικά και οικιστικά συγκροτήματα έξω από αυτήν, κυρίως στα δυτικά και νοτιοδυτικά. Τα περισσότερα από τα μνημεία, που είναι σήμερα ορατά, χρονολογούνται στην περίοδο της μεγάλης ακμής του ανακτορικού κέντρου, από το 1350 έως το 1200 π.Χ.  Η ακρόπολη έχει κάτοψη σχεδόν τριγωνική και είναι οχυρωμένη με τα λεγόμενα κυκλώπεια τείχη. Η κύρια είσοδός της, στη βορειοδυτική γωνία των τειχών, είναι η περίφημη Πύλη των Λεόντων, σύμβολο εξουσίας και δύναμης των Μυκηναίων ηγεμόνων. Το ανάγλυφο που έδωσε στην πύλη το όνομά της, παριστάνει δύο συμμετρικά αντιμέτωπα λιοντάρια και είναι λαξευμένο σε μία πλάκα τοποθετημένη στο «ανακουφιστικό τρίγωνο», χαρακτηριστικό στοιχείο της μνημειακής μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής.


Δεξιά από την Πύλη των Λεόντων υπάρχουν τα κατάλοιπα κτηρίου, που ονομάσθηκε Σιταποθήκη, επειδή στα υπόγειά του βρέθηκε απανθρακωμένο σιτάρι. Προχωρώντας κατά μήκος του δυτικού σκέλους του τείχους ο επισκέπτης συναντά πρώτα τον Ταφικό Κύκλο Α, που περικλείει τους έξι μεγάλους λακκοειδείς τάφους, στους οποίους βρέθηκαν πολλά χρυσά αντικείμενα και άλλα πολύτιμα έργα τέχνης. Ακολουθεί μία σειρά κτηρίων, που πιθανότατα ήταν κατοικίες αξιωματούχων: η Οικία του Κρατήρα των Πολεμιστών, το Κτήριο της Αναβάθρας, η Νότια Οικία και η Οικία της Ακρόπολης. Το θρησκευτικό κέντρο, που αναπτύσσεται κατά μήκος του νότιου σκέλους του τείχους, περιλαμβάνει κτηριακά συγκροτήματα λατρευτικού χαρακτήρα, όπως το Ιερό των Ειδώλων, το Κτήριο των Τοιχογραφιών, την Οικία Τσούντα και την Οικία του Αρχιερέως. Ένα κλιμακοστάσιο και μία μεγάλη πομπική οδός συνέδεαν τα ιερά αυτά με το ανάκτορο.

Το ανάκτορο, σύμβολο της δύναμης των Μυκηναίων βασιλέων, δεσπόζει στο ψηλότερο σημείο της ακρόπολης. Είναι κτισμένο σε τεχνητά άνδηρα και η κύρια πρόσβαση σε αυτό γινόταν με μία μεγάλη ανάβαθρα, που ξεκινούσε από την Πύλη των Λεόντων. Τα επίσημα διαμερίσματα του ανακτόρου περιλαμβάνουν τη μεγάλη αυλή, τον ξενώνα και τον πυρήνα του συγκροτήματος, το μυκηναϊκό μέγαρο, το οποίο αποτελείται από τρία μέρη: την αίθουσα, τον πρόδομο και το δόμο, όπου βρισκόταν ο θρόνος του ηγεμόνα και μία κεντρική εστία ανάμεσα σε τέσσερις κίονες. Στο ανακτορικό συγκρότημα περιλαμβάνονται και άλλα κτήρια, που σχετίζονται με το μονοπωλιακό σύστημα διοίκησης των Μυκηναίων, κυρίως χώροι αποθήκευσης και παραγωγής, τα βασιλικά εργαστήρια, χώροι λατρείας και κατοικίες, που πρέπει να ανήκαν σε αξιωματούχους.

 

 

Στο βορειοανατολικό άκρο του τειχισμένου χώρου βρίσκεται η είσοδος της υπόγειας κρήνης, που κτίσθηκε κατά την τρίτη οικοδομική φάση της οχύρωσης για να εξασφαλισθεί η πρόσβαση προς το νερό από την ακρόπολη σε περίπτωση πολιορκίας. Μία σύριγγα στεγασμένη κατά τον εκφορικό τρόπο οδηγεί σε δεξαμενή 18 μ. βαθύτερα, η οποία βρίσκεται έξω από τα τείχη και κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Σε μικρή απόσταση προς τα δυτικά της εισόδου προς τη δεξαμενή, βρίσκεται η δεύτερη πύλη του τείχους, η λεγόμενη Βόρεια Πύλη, που είναι ίδιας κατασκευής με την Πύλη των Λεόντων, αλλά μικρότερη.

 

 

Έξω από τα τείχη της ακρόπολης, δυτικά της Πύλης των Λεόντων, βρίσκεται ο Ταφικός Κύκλος Β, που περικλείει 14 λακκοειδείς τάφους. Στην ίδια περιοχή σώζονται τέσσερις θολωτοί τάφοι, από τους εννέα τάφους αυτού του τύπου που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα στις Μυκήνες, στους οποίους αντιπροσωπεύονται τα στάδια της εξέλιξης του τύπου. Πρόκειται για τον Τάφο των Λεόντων, τον Τάφο του Αιγίσθου, τον Τάφο της Κλυταιμνήστρας και, λίγο νοτιότερα, τον περίφημο «Θησαυρό του Ατρέα», το τελειότερο παράδειγμα αυτού του τύπου, με τα τεράστια υπέρθυρα, το επιβλητικό ύψος της κυψελοειδούς θόλου και την πλούσια διακοσμημένη πρόσοψή του.

Περίπου 50 μ. νότια του Ταφικού Κύκλου Β και δίπλα στο σύγχρονο δρόμο σώζονται τα λείψανα συγκροτήματος τεσσάρων κτηρίων, που ονομάσθηκαν Οικία των Ασπίδων, Οικία του Λαδεμπόρου, Οικία των Σφιγγών και Δυτική Οικία. Όπως υποδηλώνουν οι ενεπίγραφες πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν στην Οικία του Λαδεμπόρου και αναφέρονται στο προσωπικό, σε λάδι και σε μυρωδικά, πρόκειται για εργαστήριο παραγωγής αρωμάτων και αρωματικού λαδιού, προϊόντων εξαγωγής των Μυκηναίων. Στην περιοχή γύρω από την ακρόπολη διατηρούνται ακόμη ίχνη του πολύ ανεπτυγμένου οδικού δικτύου, που συνέδεε τις Μυκήνες με άλλα μεγάλα κέντρα της περιοχής. Από αυτό το δίκτυο σώζεται ένας δρόμος με γέφυρα, κοντά στο νεκροταφείο του σημερινού χωριού, ενώ σε ένα δεύτερο δρόμο, που ακολουθούσε την πορεία του βόρειου τείχους, διακρίνονται ακόμη οι αυλακώσεις από τους τροχούς των αρμάτων επάνω στο βράχο.

Όλγα Ψυχογυιού, αρχαιολόγος

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Mylonas G.E., Mycenae Rich in Gold, Αθήνα 1983
•  Βασιλάκου Ν., Ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός, Βιβλιοθήκη της εν Αρχαιολογικής Εταιρείας 152, Αθήνα 1995
•  Σπαθάρη Ε., Ιστορικός και αρχαιολογικός οδηγός των Μυκηνών, Αθήνα 2001
• French E., MYCENAE, Agamemnon’ s Capital. The Site in its Setting, Tempus 2002

http://argolikivivliothiki.gr