Η δομή του Σπαρτιατικού στρατού!

 


Ο σπαρτιατικός στρατός δεν αποτελείτο μόνο από Σπαρτιάτες αλλά και από άλλους Λάκωνες. Η ραχοκοκαλιά του όμως ήταν οι Σπαρτιάτες όμοιοι, οι οποίοι στρατεύονταν από το εικοστό μέχρι και το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους. 

Η δομή του σπαρτιατικού στρατού άρχισε να αλλάζει περίπου στις αρχές του 8ου αιώνα, με την εμφάνιση της φάλαγγας. Η φάλαγγα ήταν επιμήκης παράταξη η οποία είχε βάθος από τέσσερις έως δώδεκα άνδρες, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν την νέα και μεγάλη στρογγυλή ασπίδα που κάνει την εμφάνιση της εκείνη την εποχή, και αντικαθιστά την οκτάσχημη δερμάτινη ασπίδα. Η φάλαγγα συνήθως είχε βάθος οκτώ ανδρών, αν και μπορούσε να αλλάξει ανάλογα με την περίσταση. 

 

Στις εκστρατείες των Σπαρτιατών λάμβαναν μέρος και οι συμμαχικές προς αυτούς πόλεις, οι οποίες βοηθούσαν τους Σπαρτιάτες ανάλογα με την στρατιωτική τους δύναμη. Ο στρατός της Σπάρτης ποτέ δεν εκστράτευε ολόκληρος, αλλά μόνο ένα τμήμα του (περίπου το 1/3), ενώ το υπόλοιπο τμήμα του έμενε στην Σπάρτη για την περίπτωση εξέγερσης των ειλώτων. Πόλεις κράτη συμμαχικά προς την Σπάρτη τα οποία καλούσαν τους Σπαρτιάτες σε βοήθεια ήταν υποχρεωμένα να εκστρατεύουν με όλες τους τις δυνάμεις. 

 

Ο σπαρτιατικός στρατός διαιρείτο σε έξι μόρες που αποτελούσαν και το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του. Πιο αναλυτικά ο Σπαρτιατικός στρατός αποτελείτο από τα εξής στρατιωτικά τμήματα:

 

ΣΥΣΚΗΝΙΕΣ – ΕΝΩΜΟΤΙΕΣ

 

Το μικρότερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού ήταν η συσκηνία. Αποτελείτο από μια ομάδα δεκαέξι έως δεκαοκτώ ανδρών περίπου, οι οποίοι ονομάζονταν σύσκηνοι. Οι άνδρες αυτοί από τα εφηβικά τους χρόνια ζούσαν μαζί, κοιμόντουσαν στην ίδια σκηνή, έτρωγαν μαζί, εκπαιδευόντουσαν σαν ομάδα στα στρατιωτικά γυμνάσια, και στις πολεμικές συρράξεις ήταν συμμαχητές.  

 

Αυτό είχε σαν συνέπεια να αναπτύσσουν μεταξύ τους στενούς φιλικούς δεσμούς, πράγμα που τους έκανε ιδιαίτερα μαχητικούς και οργανωτικούς κατά την διάρκεια της μάχης.  

 

Αν κάποιος σύσκηνος χανόταν στην μάχη την θέση του έπαιρνε κάποιος άλλος, κατόπιν εξετάσεως και ψηφοφορίας των υπολοίπων. Η ενωμοτία αποτελείτο από δυο συσκηνίες, δηλαδή από περίπου τριάντα δυο έως τριάντα έξι άνδρες.

 

ΜΟΡΕΣ

 

Το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού είναι η Μόρα. Ο χωρισμός του στρατού σε Μόρες λέγεται ότι έγινε από τον Λυκούργο, ο οποίος χώρισε σε μόρες τόσο τους οπλίτες, όσο και τους ιππείς. 

 

Κάθε μόρα οπλιτών χωρίζεται σε τέσσερις λόχους, κάθε λόχος σε δυο πεντηκοστίες και κάθε πεντηκοστία σε δυο ενωμοτίες. Η κάθε μόρα έχει σαν διοικητή τον πολέμαρχο, και σαν αξιωματικούς τέσσερις λοχαγούς, οκτώ πεντηκόνταρχους, και δεκαέξι ενωμοτάρχες.  

 

Ένα μεγάλο επίσης στρατιωτικό τμήμα, το οποίο συναντάται σε αρχαία ελληνικά συγγράμματα είναι και η μοίρα, η οποία κατά τον Έφορο αποτελείται από πεντακόσιους άνδρες, κατά τον Καλλισθένη από επτακόσιους και κατά τον Πολύβιο από εννιακόσιους. Επειδή όμως οι πληροφορίες γι’ αυτό το στρατιωτικό τμήμα είναι περιορισμένες εικάζεται ότι πρόκειται για την μόρα με άλλη ονομασία.

 

ΑΓΕΛΕΣ

 

Κάθε αγόρι που γεννιόταν στην Σπάρτη ήταν υποχρεωμένο να συμμετέχει στην αγέλη. Μετά την συμπλήρωση του 7ο έτους της ηλικίας τους τα αγόρια εγγράφονταν στις αγέλες, από τις οποίες ξεκινούσε η σπαρτιατική αγωγή. Εκεί μάθαιναν χορό και μουσική, γραφή και ανάγνωση, και εκπαιδεύονταν στην πειθαρχία, η οποία αποτελούσε τον θεμέλιο λίθο της Σπαρτιατικής αγωγής. Εκεί επίσης μάθαιναν τα πρώτα πράγματα στην πολεμική τέχνη, ασκούνταν με διάφορες φυσικές ασκήσεις και μάθαιναν τα πρώτα πολεμικά τους παιχνίδια. 

 

Η αγέλη εμφυσούσε στα Σπαρτιατόπουλα την έννοια της συλλογικότητας αφού τα μάθαινε να συμβιώνουν αλλά και να πολεμούν μαζί, καθώς και την αγάπη τους προς την Σπάρτη.  

 

Για να συνηθίσουν τον λιτό τρόπο ζωής τα παιδιά κοιμόντουσαν πάνω σε αχυρένια στρώματα που έφτιαχναν οι ίδιοι χρησιμοποιώντας καλάμια από τις όχθες του Ευρώτα. Τον χειμώνα για να ζεσταίνονται έβαζαν κάτω από το στρώμα τους ένα φυτό με θερμαντικές ικανότητες, το λυκοφάνους όπως μας αναφέρει ο Ξενοφώντας.

 

 Τον χειμώνα δεν ντύνονταν βαριά αλλά φορούσαν μόνο ένα ιμάτιο το οποίο έπαιρναν και έπρεπε να το κρατήσουν για ένα χρόνο. Πλένονταν πάντα με κρύο νερό από τις όχθες του Ευρώτα η από τα δημόσια λουτρά, χωρίς να χρησιμοποιούν κανένα είδος αρωματικού φυτού η ελαίου.

 

 

 

ΒΟΥΕΣ – ΥΛΕΣ

 

Οι βούες ήταν μια ομάδα από αγέλες. Δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες, αλλά από συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε αν μελετήσουμε τον Ξενοφώντα στο «Λακεδαιμονίων Πολιτεία» οι βούες θα πρέπει να αποτελούνταν από έξι η δώδεκα αγέλες.

 

 Ετσι λοιπόν οι νεαροί Σπαρτιάτες ανήκαν σε στις βούες σε μικρή ηλικία και όταν μεγάλωναν από την ηλικία δηλαδή των 13 – 20 ετών άνηκαν στις ίλες. Αρχηγός της ίλης ήταν ο είρην που ήταν και ο μεγαλύτερος σε ηλικία. Οι βούες έδιναν περισσότερο στους νεαρούς Σπαρτιάτες πνευματικά εφόδια, ενώ οι ίλες ήταν πλέον συγκροτημένες ομάδες οι οποίες ακολουθούσαν στρατιωτική πειθαρχία και δίδασκαν τους νέους τα μυστικά της πολεμικής τέχνης.

 

ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ

 

Σε αντίθεση με την σημερινή έννοια της λέξεως, στην αρχαιότητα οι πρόσκοποι ήταν στρατιωτικά τμήματα που αναλάμβαναν δύσκολες αποστολές, κάτι σαν τις σημερινές ειδικές δυνάμεις. Στον στρατό των Λακεδαιμονίων τον ρόλο των προσκόπων αναλάμβαναν οι Σκιρίτες, οι οποίοι κατάγονταν από την Σκιρίτιδα την περιοχή δηλαδή που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Λακωνίας προς την Αρκαδία, οι οποίοι προπορεύονταν του Σπαρτιατικού στρατού και πολλές φορές μάλιστα πιο μπροστά και από τους έφιππους ανιχνευτές. 

 

Οι πρόσκοποι κατά την διάρκεια της μάχης, σαν επίλεκτο σώμα παρατασσόταν δίπλα από τους τριακόσιους, την επίσημη δηλαδή φρουρά του βασιλιά. Αποτελείτο από εξακόσιους περίπου άνδρες με μεγάλη σωματική δύναμη, και ψυχικό σθένος, αναλαμβάνοντας τις δυσκολότερες αποστολές του Σπαρτιατικού στρατού, όπως την συνοδεία όσων Σπαρτιατών εκτός στρατοπέδου, την βραδινή φύλαξη του στρατοπέδου κ.τ.λ.

 

ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ

 

Πρόκειται για ιππείς οι οποίοι προηγούνταν του κυρίως τμήματος του ιππικού, και είχαν σαν σκοπό την ανίχνευση του εδάφους ώστε σε περιπτώσεις εμποδίων η ενέδρας το κυρίως τμήμα που ακολουθούσε να μην βρεθεί σε αδιέξοδο.  

 

Σε τέτοιες περιπτώσεις εκτός από την ενημέρωση του κυρίως τμήματος σχετικά με το είδος του εμποδίου η της ενέδρας, ήταν επιφορτισμένοι να βρίσκουν εναλλακτικές λύσεις η άλλα ασφαλή δρομολόγια ώστε να διασφαλίσουν την ασφαλή προσπέλαση του κυρίως τμήματος.

 

 Στην περίπτωση στρατοπέδευσης των στρατιωτικών τμημάτων οι ανιχνευτές εδάφους στρατοπέδευαν σε σημεία από τα οποία μπορούσαν να διακρίνουν από μακριά τους εχθρούς και τις κινήσεις τους.

 

ΙΠΠΙΚΟ

 

Το ιππικό του Σπαρτιατικού στρατού δεν ήταν μεγάλο σε αριθμό σε σχέση με τους οπλίτες, και διαιρείτο και αυτό σε έξι μόρες. Κάθε μόρα διαιρείτο σε ουλαμούς και κάθε ουλαμός είχε περίπου πενήντα ιππείς. Κύριο καθήκον του ιππικού ήταν η φύλαξη των νότων και των πτερύγων της φάλαγγάς. Αρχηγός της κάθε ιππικής μόρας ήταν ο Ιππαρμοστής. 

 

Σαν ιππείς στο Σπαρτιατικό ιππικό προτιμούνταν οι ελαφρότεροι σε σωματικό βάρος οπλίτες, ώστε το λιγοστό βάρος να κάνει τα άλογα περισσότερο ευκίνητα τόσο στην μάχη όσο και στις πορείες. 

 

 

Από πληροφορίες του Ξενοφώντα συμπεραίνουμε ότι το Σπαρτιατικό ιππικό ήταν πολύ πονηρό, και γι’ αυτό συνήθως προστάτευε το κυρίως στράτευμα σαν σώμα προφυλακής το οποίο πορευόταν μπροστά και αποτελείτο συνήθως από μια μόρα ιππέων.  

 

Σε περίπτωση ενέδρας η άλλου κολλήματος οι ιππείς αυτοί ειδοποιούσαν το κυρίως στράτευμα ώστε αυτό να λάβει τις κατάλληλες θέσεις και τους κατάλληλους σχηματισμούς σε περίπτωση εμπλοκής.  

 

Το Σπαρτιατικό ιππικό χρησιμοποιήθηκε και αρκετές φορές σε περιπτώσεις πολέμου δολιοφθορών (ανταρτοπόλεμου), η σε περιπτώσεις αιφνιδιασμού, και γενικά σε περιπτώσεις παρενοχλήσεων του αντιπάλου για την δημιουργία κυρίως εντυπώσεων.

 

ΕΚΔΡΟΜΟΙ 

 

Οι εκδρόμοι ήταν ακροβολιστές του Σπαρτιατικού στρατού οι οποίοι δρούσαν ανεξάρτητα από την οπλιτική φάλαγγα, και σκοπός τους ήταν να προκαλέσουν σύγχυση στις τάξεις του εχθρού. Ο οπλισμός του ήταν σχετικά ελαφρότερος από αυτόν των υπολοίπων οπλιτών, πράγμα που τους έκανε πιο ευάλωτους σε συγκρούσεις σώμα με σώμα. Στόχοι των εκδρόμων οι οποίοι αποτελούσαν και ένα είδος καταδρομέων της εποχής, ήταν οι πελταστές, αλλά και ορισμένες τάξεις βαρέως πεζικού αλλά και οι εκδρόμοι του αντίπαλου στρατού. 

 

Το σώμα των εκδρόμων δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Αρχαία Σπάρτη για να αντιμετωπίσει τους πελταστές του Ιφικράτη, και αργότερα επεκτάθηκε και σε άλλες Ελληνικές πόλεις όπως στην Αθήνα

 

 

 

ΤΡΙΑΚΟΣΙΟΙ

 

Το σώμα των τριακοσίων αποτελούσε την σωματοφυλακή του βασιλιά το οποίο παρατασσόταν δίπλα του στην μάχη. Οι οπλίτες που το αποτελούσαν ονομάζονταν ιππείς αν και άνηκαν στο πεζικό, ονομασία η οποία παρέμεινε από τα αρχαϊκά χρόνια (7ος – 6ος αιώνας), όταν αποτελείτο από ιππείς. Στα κλασσικά χρόνια το όνομά τους ήταν απλώς τριακόσιοι. 

 

 

Το σώμα των τριακοσίων διοικείτο από τους τρεις Ιππαγρέτες που ήταν κάτω από τις διαταγές του βασιλιά. Οι τρεις αυτοί Ιππαγρέτες επιλέγονταν από τους Εφόρους της Σπάρτης, ανάμεσα από τους ακμαιότερους και πιο ρωμαλέους άνδρες της πόλης. Ο κάθε Ιππαγρέτης διάλεγε εκατό άτομα οι οποίοι ήταν κάτω από τις διαταγές του, συμπληρώνοντας έτσι την φρουρά των τριακοσίων.

 

 Ο κάθε Ιππαγρέτης ήταν υποχρεωμένος να μετά την επιλογή των εκατό ανδρών να δίνει εξηγήσεις στους εφόρους με πια κριτήρια επέλεξε τους εκατό αυτούς άνδρες. Το σώμα των τριακοσίων ήταν το εκλεκτότερο του Σπαρτιατικού στρατού, και η συμμετοχή κάποιου οπλίτη σε αυτό θεωρείτο τιμητική.  

 

Δεν έφτανε όμως η επιλογή κάποιου οπλίτη από τους τρεις Ιππαγρέτες ώστε αυτός να μπορέσει να συμμετέχει στο σώμα των τριακοσίων, αλλά και η επιτυχία του στις κατάλληλες εξετάσεις που γίνονταν για τον σκοπό αυτό.  

 

Οι Ιππαγρέτες ήταν κριτές σε αυτές τις εξετάσεις, όπως και σε άλλες αθλητικές εκδηλώσεις, και αν κάποιος δεν περνούσε επιτυχώς τις εξετάσεις μπορούσε να προσπαθήσει σε επόμενες. 

 

Οι οπλίτες που συμμετείχαν σε αυτό το σώμα έπρεπε επίσης να είναι σωστοί απέναντι στον νόμο και τις επιταγές της πολιτείας διαφορετικά μπορούσαν να χάσουν την τιμητική αυτή θέση, την οποία καταλάμβανε κάποιος άλλος οπλίτης.

 

ΟΠΛΙΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ

 

Ο σχηματισμός της φάλαγγας αποτελείτο συνήθως από οκτώ μακριούς στοίχους οπλιτών. Η οπλιτική φάλαγγα υπάκουγε πάντα στα παραγγέλματα του βασιλιά και βάδιζε προς την μάχη στοιχισμένη και με ρυθμικό βήμα. 

 

Στο δεξί χέρι κρατούσαν το δόρυ και στο αριστερό την ασπίδα, παραταγμένοι κατά στοίχους ώστε να προφυλάσσονται μεταξύ τους κατά την διάρκεια της μάχης. Στα άκρα της φάλαγγας και ιδιαίτερα στις γωνίες, τοποθετούνταν οι πιο ρωμαλέοι οπλίτες, γιατί αυτά τα σημεία έμεναν συνήθως ακάλυπτα. 

 

Κατά την διάρκεια της συμπλοκής με τον εχθρό προσπαθούσαν να μην διασπάσουν αυτή την διάταξη, και συμπλέκονταν μαζί του σώμα με σώμα μέχρι να τον συντρίψουν η να τον τρέψουν σε φυγή. 

 

Σε περίπτωση φυγής του εχθρού οι Σπαρτιάτες δεν τον καταδίωκαν, πρώτα γιατί δεν ήθελαν να διασπαστεί η συνοχή της φάλαγγας, και έπειτα γιατί θεωρούσαν υποτιμητικό να έχουν για εχθρό τους κάποιον που έφευγε τρέχοντας από το πεδίο της μάχης, δηλαδή έναν δειλό.  

 

Την φυγή οι Σπαρτιάτες την θεωρούσαν υποταγή, και σε αυτή την περίπτωση ο εχθρός περισσότερο τον οίκτο τους κέρδιζε παρά την αντιπαλότητά τους. 

 

Ο Σπαρτιατικός στρατός εκτελούσε με μεγάλη ευκολία και ακρίβεια διάφορους ελιγμούς οι οποίοι σε άλλους στρατούς της εποχής θα ισοδυναμούσαν με διάλυση της συνοχής των τμημάτων. Διάφορα τέτοια παραδείγματα μας δίνει ο Ξενοφώντας στην Λακεδαιμονίων Πολιτεία, αναφέροντας μας για παράδειγμα την επί κέρας πορεία.  

 

Σε αυτή την διάταξη πορείας η φάλαγγα βαδίζει κατά ενωμοτίες και σε περίπτωση εμφάνισης εχθρικής φάλαγγας ο ενωμοτάρχης διευθύνει την ενωμοτία προς τα αριστερά σχηματίζοντας έτσι όλες οι ενωμοτίες την φάλαγγα παραταγμένη κατά μέτωπο. 

 

Αν τώρα εμφανιστεί εχθρική φάλαγγα στα νώτα τους ο κάθε στοίχος αραιώνει και κάνοντας μεταβολή βρίσκεται αντιμέτωπος με το εχθρικό στράτευμα. Ο κάθε στοίχος είναι έτσι συντεταγμένος ώστε σε τέτοια περίπτωση απέναντι από το εχθρικό στράτευμα, στην πρώτη γραμμή δηλαδή, να βρίσκονται οι πιο ανδρείοι πολεμιστές. 

 

Σύμφωνα με την προηγούμενη διάταξη ο αρχηγός της φάλαγγας βρίσκεται στο αριστερό κέρας, αν όμως για οποιονδήποτε λόγο θεωρηθεί ότι ο στρατηγός πρέπει να βρεθεί στο δεξιό κέρας στρέφουν την φάλαγγα προς τα δεξιά η αριστερά ώστε ο στρατηγός να βρεθεί στο δεξιό κέρας και η οπισθοφυλακή να έρθει στο αριστερό.  

 

Μελετώντας την Λακεδαιμονίων πολιτεία του Ξενοφώντα, μπορούμε να δούμε αναλυτικά διάφορους ελιγμούς των στρατιωτικών τμημάτων στην επί κέρας πορεία και να καταλάβουμε γιατί δίκαια ο στρατιωτικός μηχανισμός των Λακεδαιμονίων θεωρείτο ίσως ο κορυφαίος της εποχής. 

 

Ο σεβασμός προς τον Βασιλιά και αρχιστράτηγο του Σπαρτιατικού στρατού, κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις φαίνεται και από την διάταξη της φάλαγγας, όταν αυτή βαδίζει προς την μάχη.

 

 Όταν λοιπόν η φάλαγγα πορεύεται προς την μάχη κανείς εκτός των Σκιριτών και των ανιχνευτών δεν επιτρέπεται να προπορεύεται του Βασιλιά. Σε περίπτωση όμως που η φάλαγγα συναντηθεί με τον εχθρό, τότε ο βασιλιάς παίρνει την πρώτη μόρα και την οδηγεί προς τα δεξιά της παράταξης, ενώ οι υπόλοιπες μόρες αναπτύσσονται είτε προς τα αριστερά της πρώτης, είτε έχοντας την πρώτη στο μέσον και αυτές τίθενται αριστερά και δεξιά της, πάντα υπό την καθοδήγηση των πολεμάρχων.

 

 

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ - ΤΑΚΤΙΚΟΙ ΕΛΙΓΜΟΙ

 

Η οργάνωση του σπαρτιατικού στρατού γινόταν πάντα σύμφωνα με τις ανάγκες της πόλης. Οι συχνές πολεμικές επιχειρήσεις στις οποίες εμπλεκόταν ο Σπαρτιατικός στρατός, δημιούργησε την ανάγκη για χωρισμό του στρατεύματος σε αυτόνομα και αυτοδιοικούμενα τμήματα, τα οποία μπορούσαν να δράσουν ανεξάρτητα και σε διαφορετικά μέτωπα όταν χρειαζόταν.

 

Τα μεγαλύτερα αυτοδιοικούμενα τμήματα του σπαρτιατικού στρατού ήταν οι μόρες, είτε αυτές ήταν οπλιτικές είτε του ιππικού.

 

Έτσι, αν για παράδειγμα η Σπάρτη χρειαζόταν να στείλει σε κάποια πόλη Σπαρτιατική φρουρά για να έχει υπό τον έλεγχο της την διοίκηση της πόλης, μπορούσε να στείλει για παράδειγμα μια μόρα η οποία θα αναλάμβανε αυτή την αποστολή, αφήνοντας το υπόλοιπο στράτευμα στην διάθεση της πολιτείας για άλλες αποστολές. 

 

Η κάθε μόρα είχε δύναμη εξακοσίων περίπου οπλιτών μαζί με τους αξιωματικούς. Όταν η μόρα παρατασσόταν σε μάχη υποβοηθούμενη από το ιππικό, τότε η ιππική μόρα παρατασσόταν στα πλάγια της μόρας, ανάλογα βέβαια με το είδος της μάχης, αλλά και την δομή των αντιπάλων στρατευμάτων. 

 

Σε περιπτώσεις περικύκλωσης της μόρας τότε τα δύο αυτά τμήματα μπορούσαν να δράσουν ανεξάρτητα, ώστε το ιππικό να αποκρούσει επίθεση από τα νώτα της μόρας η να διαλύσει τμήματα πελταστών.

Η ιππική μόρα διαιρείτο σε δυο ουλαμούς των πενήντα ανδρών, και ο κάθε ουλαμός σε πέντε στοίχους των πέντε ανδρών οι οποίοι ονομάζονταν πεμπάδες, και διοικούντο από τον πεμπάδαρχο.

 

 Οι ιππικές μόρες αποτελούνταν από Σπαρτιάτες ιππείς αλλά και από περίοικους και νεοδαμώδεις, και παρατάσσονταν σε τετράγωνο σχηματισμό.

Όταν δινόταν το παράγγελμα επιθέσεως ηχούσε η σάλπιγγα και οι οπλίτες ξεκινούσαν να βαδίζουν προς το μέρος του εχθρού με τα δόρατα σε φύλαξη, ρυθμίζοντας τον βηματισμό τους με τον ήχο των αυλών.  

 

Όταν η φάλαγγα έφτανε σε μικρή απόσταση από τον εχθρό, οι σάλπιγγα σήμαινε έφοδο και οι οπλίτες επιτίθονταν τρέχοντας προς το μέρος του εχθρού, προσέχοντας όμως να μένουν πάντα στοιχισμένοι στους ζυγούς τους κρατώντας τον σχηματισμό της χελώνης. Οι Σπαρτιάτες πραγματοποιούσαν τον σχηματισμό αυτό τοποθετώντας τις ασπίδες τους πάνω από το κεφάλι τους σχηματίζοντας ουσιαστικά μια σκεπή η οποία τους κάλυπτε από τα εχθρικά βέλη των τοξοτών.  

 

Ονομάστηκε έτσι γιατί από μακριά έδινε το σχήμα του καύκαλου μιας χελώνας, και είχε την δυνατότητα να προστατεύει όλο τον σχηματισμό, ιδιαίτερα σε περίπτωση υποχώρησης για αναζήτηση καλύτερου εδάφους για συμπλοκή, η σε περιπτώσεις που ο σχηματισμός πλησίαζε τείχη πολιορκούμενης πόλεως και δεχόταν βέλη από ψηλά.

 

Σε περίπτωση που η φάλαγγα δεχόταν επίθεση εχθρικού ιππικού, οι οπλίτες κρατούσαν το δόρυ τους με την λόγχη προς τα εμπρός, ενώ το πίσω μέρος του στερεωνόταν στο έδαφος. Ο οπλίτης γονάτιζε στο ένα πόδι, και τοποθετούσε κάθετα την ασπίδα μπροστά του ώστε να τον προστατεύει

Ωραία Ελένη

 





Ένα από τα πλέον τραγικά πρόσωπα της Μυθιστορίας μας, το οποίον έχει ταυτισθεί με την αιτία του Τρωϊκού πολέμου, είναι η Ελένη, η σύζυγος του Μενελάου, η αποκαλούμενη και Ωραία Ελένη!
Αν ανατρέξουμε στην Μυθολογία, θα εύρουμε τις ακόλουθες πληροφορίες δι’αυτήν: 



Ήταν κόρη του Διός και της Λήδας, ή κατά μίαν άλλην εκδοχήν, του Διός και της Νεμέσεως, ή ακόμη φέρεται και ως κόρη του Διός και της Αφροδίτης. Σαν επίσημος πατέρας της, φέρεται ο Τυνδάρεως, βασιλεύς του Άργους.

 

Είχεν αδελφούς από την Λήδα τους Διόσκουρους Κάστορα και Πολυδεύκην, την Τιμάνδρα, την Κλυταιμνήστρα και την Φιλονόην.



Η Ελένη, ήταν ξακουστή διά την θεϊκήν ομορφιά της. Όταν ήταν ακόμη μικρή, την απήγαγεν ο Θησεύς με την βοήθειαν του Πειρίθου και την έκρυψεν στις Αφίδνες της Αττικής, αναθέτοντας την φροντίδα της στην μητέρα του Αίθρα. Κάποτε όμως που ο Θησεύς έλειπε στον Άδη, τα αδέλφια της οι Διόσκουροι την ελευθέρωσαν, αφού κατέλαβαν τις Αφίδνες και η Ελένη επέστρεψε στο Άργος, με την φήμη της πλέον περιζήτητης νύφης σε όλην την Ελλάδα. Ήταν όμως έγκυος από τον Θησέα και εγέννησε την Ιφιγένεια, την οποία παρέδωσε στην αδελφή της Κλυταιμνήστρα σύζυγο του Αγαμέμνονος, διά να την μεγαλώσει.



Σαν μνηστήρες της φέρονται οι πλέον επιφανείς Έλληνες βασιλείς και βασιλόπαιδες. Μεταξύ αυτών διακρίνονται οι Ήρωες: 



Οδυσσεύς του Λαέρτη, Διομήδης του Τυδέως, Αντίλοχος του Νέστωρος, Αγαπήνωρ του Αγκαίου, Σθένελος του Καπανέως, Αμφίλοχος και Αλκμαίων του Αμφιάραου, Αμφίμαχος του Κτέατου, Θάλπιος του Εύρυτου, Θόας του Ανδραίμονος, Ιδομενεύς του Δευκαλίωνος, Μενεσθεύς του Πετεού, Κλυτίος του Έρυτου, Μέγης του Φυλέως, Σχεδίος και Επίστροφος του Ιφίτου, Πολύξενος του Αγασθένη, Πηνέλεως του Ιππαλκίμου, Αίας του Οϊλέως, Λήιτος του Αλέκτορος, Ασκάλαφος και Ιάλμενος του Άρεως, Εύμηλος του Αδμήτου, Ελεφήνωρ του Χαλκόδοντος, Πολυποίτης του Πειρίθου, Ποδαλείριος και Μαχάων του Ασκληπιού, Φιλοκτήτης του Ποία, Ευρύπυλος του Ευαίμονος, Πρωτεσίλαος του Ιφίκλου, Μενέλαος του Ατρέως, Αίας και Τεύκρος του Τελαμώνος, Λεοντεύς του Κόρωνος, Λυκομήδης του Κρείονος, Μηριόνης του Μώλου, Πολύξενος του Αγασθένους, Πρόθοος του Τενθρεδώνος, Τληπόλεμος του Ηρακλέους, Φείδιππος του Θεσσαλού και Πάτροκλος του Μενοιτίου.



Από τους μνηστήρες αυτούς, παντρεύτηκε τον Μενέλαο, βασιλέα της Σπάρτης και απέκτησε μαζί του την Ερμιόνη και τον Ιππόστρατο. Όλοι οι υποψήφιοι μνηστήρες είχαν δεσμευθεί με όρκο, ότι θα δεχθούν την επιλογήν της και θα συντρέχουν πάντα το ζευγάρι, όταν έχει την ανάγκη τους . 

 

Με την συνέργεια της Αφροδίτης, ερωτεύτηκε τον Πάρι, τον υιό του Πριάμου, βασιλέα της Τροίας, όταν αυτός επισκέφθηκε την Σπάρτην και τον ακολούθησε στην Τροία, πυροδοτώντας τοιουτοτρόπως με την πράξιν αυτήν την έναρξιν του Τρωϊκού πολέμου. Μετά τον θάνατό του, φέρεται ότι πανδρεύτηκε τον αδελφό του Δηίφοβο και όταν η Τροία εκπορθήθηκε, ακολούθησε τον Μενέλαο στην Σπάρτην, όπου έφθασε ύστερα από περιπέτειες οκτώ χρόνων.
Σύμφωνα με κάποιον άλλον μύθο, ο Μενέλαος γυρίζοντας μόνος από την Τροία, έφθασε στην Αίγυπτο, όπου συνάντησε την πραγματική Ελένη, η οποία του
εκμυστηρεύτηκε ότι η Ωραία Ελένη, διά την οποίαν πολεμούσαν δέκα χρόνια, δεν ήταν η πραγματική, αλλά ένα ψεύτικο είδωλό της.



Ανεξαρτήτως όμως με την ιστορικότητα του προσώπου της Ελένης, κωδικοποιούνται γύρω από την ιστορία της πολλά και πολυεπίπεδα κρυφά νοήματα, τα οποία ο κάθε αναγνώστης του μύθου, καλείται να αποσυμβολίσει με την προσωπικήν του προσέγγισιν. Έναν τέτοιον μερικόν αποσυμβολισμόν θα επιχειρήσω να κάνω κι εγώ, με την επίγνωση, ότι είναι καθαρά υποκειμενικός και ως εκ τούτου, ούτε μοναδικός, αλλά ούτε και αδιαμφισβήτητος μπορεί να χαρακτηρισθεί.



Και πρώτον θα ξεκινήσω από την έννοια, την οποίαν υποδηλώνει το όνομα Ελένη. Η λέξις Ελένη φαίνεται ότι ετυμολογείται από την δασυνόμενη ρίζα (ελ–), η οποία δηλώνει την φωτεινότητα, και την βεβαιωτικήν ή συσσωρευτική κατάληξιν (–νη). Κατά μίαν άλλην παρεμφερή ετυμολογία, μπορεί να συντεθεί από την ρίζα (ελ–), την πρόθεση (εν) και την θυλικήν κατάληξιν (–η).



Και στις δύο περιπτώσεις το όνομα Ελένη δηλώνει το πολύ φωτεινό όν ή το φωτεινό εσωτερικώς όν.
Με την ετυμολογικήν αυτήν προσέγγισιν του ονόματος και με το γεγονός ότι η Ελένη είχεν ως επίδοξους διεκδικητές της συζυγίας της, όλους σχεδόν τους γνωστούς ήρωες της εποχής των Τρωϊκών, όπως και με το γεγονός, ότι η ωραιότης αυτής κρατούσε τουλάχιστον δύο γενεές (από την εποχή του Θησέως έως και το τέλος του Τρωϊκού πολέμου), κάνω την σκέψιν, ότι ίσως πίσω από το όνομα της Ελένης, να μην απεικονίζεται μόνον ένα φυσικόν πρόσωπο, αλλά να υποκρύπτεται και ένα ιδεατόν σχήμα, πολύ επιθυμητόν, το οποίον απετέλεσε το αντικείμενον της διεκδικήσεως, τόσον των Ελλήνων Ηρώων, όσον και του ανταγωνιστού της εποχής, δηλαδή των Τρώων!



Αλλά ενώ οι Έλληνες το διεκδίκησαν έντιμα και συμμορφώθηκαν στην θέλησίν του, ορκιζόμενοι μάλιστα να το υπερασπίζονται, όταν κινδυνεύει, ο εκπρόσωπος της Τροίας, Πάρις, το έκλεψε και το μετέφερε στην πατρίδα του, όπου παρά τις αντιρρήσεις κάποιων εχεφρόνων Τρώων, δεν του απαγορεύτηκε τελικά η κατοχή του, ακόμη και από τον βασιλέα Πρίαμο! Ποιό λοιπόν μπορεί να είναι το ιδεατόν, λαμπερόν σχήμα, το οποίον έκλεψεν, ο Πάρις από την Σπάρτην (την διάδοχο των Μυκηνών) και το οποίον δεν ανέχθηκαν οι Έλληνες;

 

Όχι χωρίς επιφυλάξεις, θα εικάσω, ότι το αντικείμενον της κλοπής, ήταν σε κάποιο επίπεδο η ηγεμονία της Ελλάδος στον ευρύτερο χώρο της λεκάνης της ανατολικής Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου! Αυτή η ηγεμονία, ήταν θεόσταλτη (κόρη του Διός), είχε πολύ μεγάλη λαμπρότητα (Ελένη), την οποίαν ποθούσαν και απολάμβαναν εκείνοι, οι οποίοι την είχαν, και την οποίαν με την βοήθεια της Αφροδίτης, (δηλαδή των αισθήσεων και όχι της λογικής της Αθηνάς, ή των ψυχικών αρετών της Ήρας) έκλεψεν ο Πάρις. Επί πλέον διατηρούσε την αίγλη της (Ωραία Ελένη) τουλάχιστον δύο γενεές, από την εποχή του Θησέως (Αργοναυτική εκστρατεία) και μέχρι την λήξη του Τρωϊκού πολέμου. Η επαναφορά δε της ηγεμονίας της περιοχής στην Ελλάδα έγινε περιπετειωδώς και μετά από οκτώ χρόνια, πράγμα το οποίον μπορεί να σηματοδοτεί την ταραχώδη περίοδο ανασυγκρότησης των Ελληνικών δυνάμεων, μετά τα δύσκολα χρόνια του Τρωϊκού πολέμου.



Εξ άλλου, η απαγωγή της Ωραίας Ελένης σε νεαρή ηλικία από τον Θησέα και η μεταφορά της στην Αττική, μπορεί να σημαίνει την ανάληψη της ηγεσίας του
Ελληνισμού από τον Θησέα και την μεταφορά της έδρας της στην Αττική, δι’ όσον διάστημα βασίλευε εκεί αυτός, μέχρις ότου οι Διόσκουροι την επανέφεραν πάλι στην Πελοπόννησον. Τόκος της σχέσεως της Ελένης και του Θησέως η Ιφιγένεια, το άριστον δηλαδή γένος των Ελλήνων, παρεδόθη στην κηδεμονία του φέροντος το σκήπτρον του Διός, βασιλέως των Μυκηνών, Αγαμέμνονος, διά να το προστατεύει και να φροντίζει δι’ αυτό.

Η παραλλαγή δε του μύθου, η οποία αναφέρεται στην απαγωγή, όχι της πραγματικής Ελένης, αλλά ενός ψεύτικου ειδώλου της, ίσως δεικνύει το γεγονός, ότι ποτέ οι Έλληνες δεν απώλεσαν ουσιαστικά την ηγεμονία τους στην περιοχή, ακόμη και όταν οι Τρώες νόμιζαν ότι τα είχαν καταφέρει! 

 

Εκτός τούτων όμως, και σε ένα δεύτερο επίπεδο, στον μύθο της Ωραίας Ελένης, ευρίσκουν 
εφαρμογή τα καταστροφικά αποτελέσματα, τα οποία μπορεί να επιφέρει διά τους πρωταγωνιστές και το περιβάλλον τους, ο παράφορος, αλλά στηριγμένος μόνον στην εξωτερικήν όψιν και όχι σε βαθύτερες της ψυχής και της λογικής ζώνες, Έρως. Έτσι η Ελένη γρήγορα κουράζεται από τον Πάρι, όταν ανακαλύπτει ότι του λείπει η γενναιότης και ότι η παραμονή της στην Τροία την έχει μεταμορφώσει, σύμφωνα με τον Αισχύλο, από Ελένη (φωτεινή) σε έλανδρον (καταστρέφουσα τους άνδρες). 



Ο δε Πάρις, από δειλία και υπερβολική και άλογη προς την Ελένη εξάρτησιν, δεν παρευρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης, αλλά στα μετόπισθεν, ή εντός των τειχών. Και ενώ ο αδελφός του Έκτωρ, αποχαιρετά την σύζυγό του Ανδρομάχη, βαδίζοντας γενναία προς τον θάνατο, αυτός κρύπτεται στον κοιτώνα της Ελένης. Ένας τέτοιος Έρως είναι καταδικασμένος να αποτύχει και να δημιουργήσει μεγάλα δεινά! Διότι ο Έρως όπως και ο Θάνατος, σαν τελεσίδικες πράξεις των κύκλων ολοκλήρωσης της Ψυχής, απαιτούν πάνω απ’ όλα γενναιότητα!



Κλείνοντας αυτό το κείμενο, θα έλεγα ότι διά τους Έλληνες, πάντα θα υπάρχει μία Ωραία Ελένη, ένα απείρου κάλλους και λαμπρότητος πρότυπον, ένα ύψιστον ιδανικόν, διά το οποίον θα αξίζει να αγωνίζονται και να θυσιάζονται, προκειμένου να μην το απωλέσουν! Αυτή η Ελένη, η συνυφασμένη άρρηκτα με την Ελλάδα, όπως και το όνομά της μαρτυρεί, θα φλογίζει διαχρονικά τις καρδιές τους και θα τους κάνει να μεγαλουργούν!

Δείτε το αφιέρωμα του BBC στους Εύζωνες της Προεδρικής Φρουράς

Στην ιστορία της Προεδρικής Φρουράς αναφέρεται με ρεπορτάζ του το BBC World. 

Ο ανταποκριτής του βρετανικού ειδησεογραφικού δικτύου μεταδίδει εικόνες από τους Εύζωνες και δίνει στοιχεία για το τελετουργικό που τηρούν.



«Αυτό το αρχαίο έθνος κρατά τις παραδόσεις ζωντανές», σχολιάζει ο ρεπόρτερ.



Δείτε το βίντεο:

Το πιστό αντίγραφο του Παρθενώνα στην Αμερική! Χτίστηκε το 1897...

 






Αποτελεί πιστό αντίγραφο του Παρθενώνα, του μοναδικού αρχαίου Ελληνικού μνημείου, τόσο σε διαστάσεις όσο και σε αναπαράσταση.  



Είναι φτιαγμένο από πωρόλιθο και μάρμαρο και βρίσκεται στη πόλη Marathon στο Centennial Park του Nashville. 



Μέσα στον Παρθενώνα βρίσκεται φυσικά και το άγαλμα της θεάς Αθηνάς, ύψους 13 μέτρων. Όλες οι κατασκευές στον Παρθενώνα του Nashville αποτελούν πιστά αντίγραφα, τόσο σε διαστάσεις όσο και σε σχέδια, των αρχαίων Ελληνικών δημιουργημάτων. 


Το όνομα με το οποίο τον αποκαλούν είναι "NAOS"... 


Ο αμερικάνικος Παρθενώνας χτίστηκε το 1897 και είναι το μουσείο τεχνών της πόλης του Nashville. 



Σε αυτό το μουσείο βρίσκονται 63 πίνακες ζωγραφικής αμερικανών καλλιτεχνών του 19ου και 20ού αιώνα, πίνακες που είναι δωρεά του James M. Cowan.

ΠΗΓΗ

ΟΔΥΣΣΕΑΣ

 

Τι πονηρό ετοιμάζει ο Οδυσσέας; Ποιος είναι επιτέλους αυτός ο Φιλοκτήτης που τόσο φοβάται να τον αντικρίσει αν και τραυματισμένο; Θα τον καταφέρει άραγε το νεαρό Νεοπτόλεμο να φέρει εις πέρας το σχέδιό του; χμμ... Ίσως μας το δείξει ο χρόνος. Καλωσήρθατε στον…

Φιλοκτήτη...

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Αὐτή λοιπόν, Νεοπτόλεμε, εἶναι ἡ Λῆμνος·
μιά πέτρα γῆ ἀκατοίκητη στή μέση τοῦ νεροῦ.
Ὅταν ἐσύ μεγάλωνες στήν ἱσχυρή Ἑλλάδα τοῦ Ἀχιλλέα,
ἐμένα μέ ὑποχρέωναν Ἕλληνες ἰσχυροί,
νά ἐγκαταλείψω ἐδῶ τόν Μηλιά τοῦ Ποίαντα·
μόνο, μέ μόνο σύντροφο τή φρίκη μιᾶς πληγῆς
πού χόρταινε τό αἷμα καί τή σάρκα τοῦ ποδιοῦ του.
Ἐκτελοῦσα ἐντολές. Ὅμως κι ἐκεῖνος...
δέν ἄφηνε στιγμή σέ ἡσυχία τό στρατό.
Ἀναστέναζε, βογκοῦσε, καταριόταν!
Πῶς νά κάνουμε θυσίες καί σπονδές;
Τί νά στά λέω τώρα! Δέν εἶναι ὥρα γιά κουβέντες.
Ἄν καταλάβει πώς ἐπέστρεψα, πᾶμε χαμένοι.
Κάνε μου ὅμως μιά δουλειά·
κάπου ἐδῶ γύρω, ὑπάρχει μιά σπηλιά μέ δυό εἰσόδους,
νά μπαινοβγαίνει τό χειμώνα ἥλιος ζεστός
καί ὕπνος δροσερός τό καλοκαίρι.
Πιό πάνω, λίγο ἀριστερά,
πρέπει νά βρίσκεται - ἄν τρέχει ἀκόμη - μιά πηγή.
Πήγαινε, δές προσεκτικά καί πές μου.
Ὕστερα σοῦ ἐξηγῶ τά παρακάτω
καί ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα, ξεκινᾶμε.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Δέν πρόκειται ν’ ἀργήσουμε, Ὁδυσσέα.
Μοῦ φαίνεται πώς βλέπω τή σπηλιά μας.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Πάνω ἤ κάτω; Ἐγώ δέ βλέπω ἀπό δῶ.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πρός τά πάνω· δέν ἀκούω τίποτε ὅμως.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Για δές μήπως κοιμᾶται.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ψυχή δέν υπάρχει ἐκεῖ μέσα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Τίποτε πράγματα;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἕνας σωρός φύλλα στρωμένα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Μόνο; Καί γύρω - γύρω;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Μιά κούπα ξύλινη, κακοφτιαγμένη
καί λίγα προσανάμματα στήν ἄκρη.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Νά ’ξερες τώρα τί μοῦ λές!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Γιά στάσου· παρά δίπλα,
εἶναι ἁπλωμένα κάτι ἀπαίσια κουρέλια,
πού ζέχνουνε ἀφόρητη πληγή.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἐδῶ φωλιάζει σίγουρα. Δέ θά ’ναι μακριά.
Τήν πείνα του θά πῆρε ἀπό πίσω ἤ τήν πληγή του.
Κανένα φύλλωμα παυσίπονο θά γυροφέρνει.
Βαλ’ τον αὐτόν νά φυλάει, μή μέ δεῖ μπροστά του ξαφνικά.
Κι ἄν θά ’θελε ν’ ἁρπάξει ἄλλον ἀπό μένα!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πές πώς ἔγινε. Τίποτε ἄλλο;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ναί! Στάσου! Λέω... ἐπειδή εἶσαι παιδί τοῦ Ἀχιλλέα,
πρέπει νά ξέρεις πώς ἐδῶ δέ φτάνει
νά εἶσαι γενναῖος... μόνο τό σῶμα, δηλαδή.
Χρειάζεται... κοίταξε, ἀκόμη κι ἄν ἀκούσεις κάτι νέο,
κάτι παράξενο - ἄς ποῦμε- κάτι
πού δέν ἔχεις ξανακούσει, μήν παραξενευτεῖς.
Προπάντων μή διστάσεις. Νά θυμᾶσαι
πώς ἔχεις ἔρθει ἐδῶ γιά νά μέ βοηθήσεις.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί θές νά πεῖς;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Θέλω νά πῶ πώς πρέπει νά εἰσβάλεις
μέ λόγια στήν ψυχή τοῦ Φιλοκτήτη·
κρυφά, κλεφτά. Ὅταν ἀρχίσει
τά ποιός, τά ποῦ καί τά γιατί,
πές του πώς εἶσαι γιός τοῦ Ἀχιλλέα
- αὐτό δέν εἶναι ἀνάγκη νά τό κρύψεις -
καί πώς γυρίζεις σπίτι σου.
Πές του πώς ἄφησες τό στόλο
τῶν Ἀχαιῶν καί μεταβλήθηκες σ’ ἐχθρό τους,
γιατί σέ παρακάλεσαν νά πᾶς
κι ἄφησες τήν πατρίδα σου καί πῆγες
- ἡ τελευταῖα ἐλπίδα τους νά μποῦν στό Ἴλιο -
κι ὕστερα δέ σοῦ ἐπέστρεφαν τά ὅπλα τοῦ πατέρα σου.
Τ’ ἀξίωσες, τάχα, ἀλλά πῆγαν καί τά ’δωσαν στόν Ὁδυσσέα.
Ἐδῶ, μπορεῖς νά μέ στολίσεις μέ τίς χειρότερες βρισιές.
Δέ μέ πειράζει. Οἱ Ἀχαιοί θά πειραχτοῦν ἄν δέν τό κάνεις.
Ἄν δέν τοῦ πάρουμε τό τόξο,
δέν πρόκειται νά πάρεις τοῦ Δάρδανου τόν τόπο.
Πρέπει νά ξέρεις πώς ἐσύ καί μόνο ἐσύ μπορεῖς
νά τοῦ φανεῖς ἀξιόπιστος. Ξέχνα με ἐμένα.
Ἐσύ οὔτε ὅρκο ἔδωσες, οὔτε ἀναγκάστηκες,
οὔτε ἦρθες μέ τούς πρῶτους.
Ἐγώ θά πρέπει νά τ’ ἀρνηθῶ ὅλα αὐτά· δέ θά μπορέσω.
Μέ τέτοιο τόξο πού κρατάει, ἄν καταλάβει
ποιός εἶμαι, πάω χαμένος καί σέ παίρνω στό λαιμό μου.
Ὅλο τό ζήτημα εἶναι νά σκεφτεῖς πῶς θ’ ἀποσπάσεις
τόν ἀναπόσπαστο ὁπλισμό του.
Γνωρίζω, βέβαια, πώς δέν εἶσαι
φτιαγμένος γιά τεχνάσματα κι ἀπάτες,
μά εἶναι γλυκός καρπός ἡ νίκη, ἀξίζει νά τολμήσεις.
Γρήγορα θά δικαιωθοῦμε.
Ἔλα τώρα, χάρισέ μου μιά παράνομη μέρα,
καί κράτα τήν ὑπόλοιπη ζωή σου, σάν ἔντιμος θνητός·
ὁ ἐντιμότερος, ἄν θέλεις!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί εἶναι αὐτά τά πράγματα, γιέ τοῦ Λαέρτη;
Καί πού τ’ ἀκούω, ταράζομαι· πόσο μάλλον νά τά κάνω.
Οὔτε ἐγώ γεννήθηκα, ὅπως εἶπες, γιά κόλπα καί ἀπάτες,
οὔτε - ὅπως λένε - ἐκεῖνος πού μέ γέννησε. Ἄν θέλεις,
μπορῶ νά σοῦ τόν φέρω μέ τή βία· μέ δόλο ὅμως ὄχι.
Δέ θά μπορέσει μᾶς βάλει ὅλους στό χέρι μ’ ἕνα πόδι.
Γιά βοηθός σου ἦρθα, συμφωνῶ·
ντρέπομαι ὅμως, ἄρχοντά μου, νά μέ φωνάζουνε προδότη.
Καλύτερα ἔντιμος καί νικημένος, παρά ἀνέντιμος καί νικητής.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Εἶσαι σπορά ἀνυπέρβλητου πατέρα, τελικά.
Ἄκου, κι ἐγώ στά νιάτα μου νόμιζα πώς ἡ γλώσσα
κάνει ἀργή καί πρόχειρη δουλειά·
στά χέρια μου ἀνέθετα τά πάντα.
Ὕστερα μπῆκα στό νόημα τῆς ζωῆς καί εἶδα
πῶς ὄχι ἀργή, ὄχι πρόχειρη,
δουλειά τεχνίτη κάνει ἡ γλώσσα στούς ἀνθρώπους.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Μοῦ λές νά γίνω ψεύτης;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Σοῦ λέω νά γίνεις πονηρός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Καί γιατί ὄχι βίαιος ἤ λογικός;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Δέν θά τόν πείσεις. Ὅσο γιά τή βία,
δέν καταβάλλεται αὐτός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τόσο μεγάλη εἶναι λοιπόν ἡ δύναμή του;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Τόσο μεγάλα τά φονικά σημάδια της,
νά λές καλύτερα· βέλη ἀναπότρεπτα.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Αὐτό σημαίνει πώς κινδυνεύω
καί μόνο πού θά μέ ἀντικρίσει;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἐξαρτᾶται τί θ’ ἀντικρίσει.
Γι’ αὐτό σοῦ μίλησα γιά δόλο.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Παύει τό ψέμα νά βγαίνει ψέμα, δηλαδή;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Παύει ἄν σέ βγάζει ζωντανό.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Κι ἄν εἶσαι βέβαιος πώς θά ζήσεις;
Ποῦ βρίσκεις τό κουράγιο νά τό κάνεις;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ὅταν παλεύεις γιά τό κέρδος, ἡ ἀμφιβολία εἶναι δειλία.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί θά κερδίσω ἄν ἔρθει αὐτός στήν Τροία;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Μόνο τό τόξο του θά τήν κερδίσει.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἐσεῖς δέν εἴπατε πώς θά τό κάνω ἐγώ;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Οὔτε ἐσύ χωρίς αὐτό, οὔτε αὐτό χωρίς ἐσένα.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἄν εἶναι ἔτσι ὅπως τά λές, δέ γίνεται νά μήν τό πάρω.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Οὔτε καί ν’ ἀρνηθεῖς τά δυό σου κέρδη.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ποιά δυό; Γιά λέγε. Ἴσως αὐτά ν’ ἀποφασίσουνε γιά μένα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ν’ ἀποδειχτεῖς γενναῖος καί σοφός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πάει καλά! Θ’ ἀφήσω κατά μέρος τίς ντροπές καί θά τό κάνω.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἀκολουθώντας τίς συμβουλές μου;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἀσφαλῶς, ἀφοῦ συμφώνησα μαζί σου.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Περίμενε λοιπόν ἐδῶ. Κάποια στιγμή θά ἐμφανιστεῖ.
Ἐγώ ἐξαφανίζομαι μή μέ ὑποπτευθεῖ
καί τό φρουρό τόν στέλνω πίσω στό καράβι.
Πρόσεξε τώρα· ἄν δῶ ν’ ἀργεῖς,
τόν στέλνω πίσω, ἀγκίστρι δολωμένο, καπετάνιο,
τάχα ἀνήξερο περαστικό.
Μόνο ἐκμεταλλεύσου σωστά τά ψέματά του.
Φεύγω, νά θυμᾶσαι ὅσα σοῦ εἶπα. Ἄς ἀναλάβουν
ὁ Δόλιος Ἑρμῆς κι ἡ Νίκη Ἀθηνά πού μέ γλυτώνει πάντα.

Δωρικός...Ο αρχαιότερος χαιρετισμός.

 Από τη μακρινή αρχαιότητα, όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν διάφορες χειραψίες και χαιρετισμούς, τόσο ως συμβολική ένδειξη αναγνώρισης, όσο και ως έκφραση αλληλοσεβασμού. Κάθε λαός έχει καθιερώσει στις παραδόσεις του συγκεκριμένες μορφές χαιρετισμών, οι οποίες με τη μεγάλη τους ποικιλία εμπλουτίζουν τον κάθε λαϊκό πολιτισμό.

Κατά κανόνα οι συμβολικές αυτές χειρονομίες, οι χειραψίες και οι χαιρετισμοί γίνονται με τη χρήση των χεριών. Άλλωστε, οι ίδιες αυτές λέξεις έχουν ως κύριο συνθετικό τους τη λέξη "χέρι". Συνήθως, κάποια προσφώνηση, όπως π.χ. το "χαίρε", συνοδεύει κάθε χαιρετισμό, θέλοντας να δηλώσει χαρά, υγεία, καλή διάθεση.

Σε σημαντικές στιγμές της κοινωνικής ζωής παρατηρούνται πολλοί και διαφορετικοί τρόποι χειραψιών και χαιρετισμών, όπως για παράδειγμα στις τελετές γάμου, τελετές αποδοχής των νέων και των εφήβων στις παραδοσιακές κοινωνίες, σε υποσχέσεις και ορκωμοσίες και σε ανάλογου τύπου εκδηλώσεις. 

Είναι τεράστια η ποικιλομορφία χαιρετισμών και χειραψιών που εντοπίζονται στις ανθρώπινες κοινωνίες. Και δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο του ανθρώπου. Επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι πολλά ζώα χρησιμοποιούν χαιρετισμούς και χειρονομίες ως μέσο κοινωνικής αναγνώρισης και επικοινωνίας μεταξύ τους.

Σε αυτή τη μεγάλη ποικιλία ανθρώπινων χαιρετισμών, υπάρχει ένας που φαίνεται ότι είναι ο αρχαιότερος από όλους, αλλά και ο πιο διαδεδομένος σε όλες τις κοινωνίες, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Όλοι σχεδόν οι αρχαίοι πολιτισμοί τον χρησιμοποίησαν, όπως αποδεικνύουν οι αρχαιολογικές έρευνες και η ιστορική μελέτη. Πρόκειται για το χαιρετισμό που γίνεται με το δεξί χέρι υψωμένο λίγο πάνω από το ύψος του ώμου και την παλάμη τεντωμένη.

Ακόμα και σήμερα, όποιο μέρος του κόσμου και να επισκεφτούμε, θα δούμε ότι, όταν ένας άνθρωπος βλέπει ένα φίλο από μακριά, σηκώνει το χέρι του με τεντωμένη την παλάμη για να του πει ένα «γεια», σε ένδειξη καλής διάθεσης, φιλίας και σεβασμού. 

Ασφαλώς για αυτό το λόγο, το επιστημονικό επιτελείο της ΝΑSΑ στις ΗΠΑ, διάλεξε αυτόν το χαιρετισμό, όταν έψαχνε για μια εικόνα αρκετά αντιπροσωπευτική της ανθρωπότητας ώστε να την στείλει στο διάστημα, χαραγμένη σε μια πλάκα ταυτότητας, σύμφωνα με την πρόταση του αστρονόμου Carl Sagan. Η πλάκα αυτή τοποθετήθηκε στο Pioneer 10, του οποίου αποστολή είναι να ταξιδεύει σε μακρινά αστέρια, αναζητώντας πιθανά νοήμονα όντα σε κάποιο απομακρυσμένο πλανήτη για να τους μεταβιβάσει ένα μήνυμα ειρήνης και φιλίας.

Οι Έλληνες, οι λαοί της Μεσοποταμίας, οι Ινδοί και οι Θιβετιανοί, οι Κέλτες, οι Ρωμαίοι, οι πρώτοι Χριστιανοί, οι Ιππότες του Μεσαίωνα, ακόμα και οι Ινδιάνοι της αρχαίας Αμερικής χρησιμοποίησαν αυτόν το χαιρετισμό, σε ένδειξη σεβασμού προς κάτι ανώτερο, σε ένδειξη ειρήνης και φιλίας.

Σύμφωνα με τις θεωρίες της σύγχρονης ιατρικής, το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί σαν μια ηλεκτρική μπαταρία που παράγει ηλεκτρικό και μαγνητικό ρεύμα. Ο Βελονισμός και άλλες εναλλακτικές ιατρικές βασίζονται σε αυτό το γεγονός για να πετύχουν αξιοθαύμαστες θεραπείες. Η ίδια η πολικότητα του εγκεφάλου μας καθορίζει μια αντίστοιχη βιο-ενεργειακή πολικότητα στον ηλεκτρομαγνητισμό του σώματος. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι τις ανθρώπινες πράξεις "θετικού τύπου", όπως το να προσφέρουμε κάτι σε κάποιον, να γράψουμε, να χειριστούμε εργαλεία, κλπ. τις κάνουμε με το δεξί χέρι, το θετικά φορτισμένο. Από εκεί προέρχεται και η έννοια του δεξιοτέχνη και του επι-δέξιου. Το δεξί χέρι λοιπόν, δίκαια καλείται να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στον πιο αρχαίο και παγκόσμια διαδεδομένο ανθρώπινο χαιρετισμό.

Ο λεγόμενος «ναζιστικός» χαιρετισμός, είναι ο κατεξοχήν ΔΩΡΙΚΟΣ χαιρετισμός προς τον Ανατέλλοντα Ήλιο, ένας χαιρετισμός διαμέσου του οποίου ο ανθρώπινος οργανισμός μπορούσε να αντλήσει ενεργειακές δυνάμεις από τον Ήλιο, ανυψωνόμενος σε ανώτερες πνευματικές καταστάσεις και νοητικά πεδία . Ο χαιρετισμός αυτός, αποδιδόμενος με τεταμένο το δεξί χέρι, υπήρξε ο πιο συνηθισμένος τρόπος χαιρετισμού μεταξύ των προγόνων μας και συμβόλιζε επίσης ότι ο χαιρετών σε καιρό πολέμου υψώνει το χέρι για να λάβει το όπλο να πολεμήσει και σε καιρό ειρήνης για να λάβει το εργαλείο να εργαστεί. 

Ο χαιρετισμός της υψώσεως της δεξιάς χειρός, ξεκινάει από την αρχαία Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα από τις Δωρικές και Πελασγικές κοινωνίες.Φαίνεται να πρωτοεμφανίζεται κατά τις ιερουργίες στις οποίες οι ιερείς χαιρετούσαν με αυτόν τον τρόπο τα αγάλματα των θεών. Όταν λεγόταν η φράση «Χαίρε (τάδε θεέ ή τάδε θεά)» τότε ύψωναν την δεξιά χείρα, σε ένδειξη σεβασμού. Χαρακτηριστικό αυτού του χαιρετισμού, είναι ότι η παλάμη δεικνύεται προς το χαιρετιζόμενο πρόσωπο. Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο έδειχναν οι ιερείς την καθαρότητα των προθέσεών τους. Για να γίνει αυτό, θα έπρεπε πρώτα να έχουν πλύνει καλά τα χέρια τους. Παράλληλα, χαιρετώντας με αυτόν τον τρόπο, έδειχναν προς τους θεούς ότι ήταν και καθαροί ψυχικά απέναντί τους.

Στην συνέχεια, αυτός ο χαιρετισμός επεκτάθηκε και στο κατώτερο ιερατείο, όταν αυτό απήυθηνε χαιρετισμό προς το ανώτερο και ανώτατο ιεράτευμα. Με την πάροδο των ετών, ο χαιρετισμός αυτός πέρασε και στην πολιτική ζωή. Τιμώμενα πρόσωπα ήταν οι θεοί και οι βασιλείς. Από εκεί πέρασε και στον στρατό, όπου οι υφιστάμενοι χαιρετούσαν με αυτόν τον τρόπο τους προϊσταμένους τους. Για παράδειγμα, όταν ένας αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήθελα να τον χαιρετήσει, στέκονταν με σεβασμό εμπρός του κρατώντας το κράνος του στο αριστερό χέρι, ύψωνε το δεξί χέρι λέγοντας: «χαίρε Αλέξανδρε, βασιλεύ των Μακεδόνων!». Τότε ο Αλέξανδρος, ανταπέδιδε τον χαιρετισμό και στην συνέχεια συζητούσαν αυτό που ήθελαν. Επίσης, υπήρχε κι άλλος ένας συμβολισμός σε αυτό: σε καιρό πολέμου, η ύψωση της χειρός ήταν ένδειξη ότι ο πρατάσων την χείρα ήταν έτοιμος να λάβει όπλο να πολεμήσει. Εν καιρώ ειρήνης ήταν δείγμα ετοιμότητος προς εργασία...
Ο σεβασμός στους θεσμούς στην αρχαία Ελλάδα, ήταν κάτι το πολύ σημαντικό. Όπως επίσης ήταν πολύ σημαντικό το θέμα της εμπιστοσύνης. Για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω (καθαρότητα προθέσεων κ.α.), ο χαιρετισμός αυτός ήταν μία αρχή ένδειξης καλής πίστης, πάνω στην οποία μπορεί να βασιστεί η εμπιστοσύνη. Όπως είδαμε, η λέξη που συνόδευε αυτόν τον χαιρετισμό ήταν το «χαίρε». Ο χαιρετισμός έμελλε να περάσει στην άλλη πλευρά του Ιονίου Πελάγους και να καταλήξει στην Ρώμη. Ήταν λογικό, διότι η Ρώμη εκτός του ότι είχε επηρεαστεί πολύ από την Ελλάδα, τα περισσότερα πρόσωπα του πολιτικού και του στρατιωτικού κόσμου είχαν Ελληνική καταγωγή. Η λέξη που συνόδευε την ύψωση της δεξιάς χειρός, ήταν το «ave», που στην Λατινική γλώσσα ερμηνεύεται ως «χαίρε» (ave Caesar! = χαίρε Καίσαρ!). Έτσι, στην Ιταλία ο χαιρετισμός είναι γνωστός ως "ρωμαϊκός".

Τα χρόνια πέρασαν κι ο χαιρετισμός αυτός, παρέμεινε στην συνείδηση του λαού και ειδικά των Ελλήνων, ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

Σύμφωνα με το 'Αρθρο 30 των Γενικών Διατάξεων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά:

Ο χαιρετισμός αποδίδεται δια ζωηράς προτάσεως της δεξιάς χειρός τεταμένης με δακτυλους υψωμένους και την παλάμη εις το ύψος του δεξιού οφθαλμού, κατά το πρότυπον του καθαρώς Ελληνικού (Δωρικού) χαιρετισμού.

Τέλος, έχει καθιερωθεί παγκοσμίως εδώ και έναν αιώνα τουλάχιστον, ο συμβολικός χαιρετισμός των αριστερών κινημάτων να είναι η αριστερή γροθιά υψωμένη και ο συμβολικός χαιρετισμός των Εθνικιστικών κινημάτων η δεξιά χείρα τεταμένη. Και όπως ήταν αναμενόμενο από την πλευρά της αριστεράς τον δαιμονοποίησαν για να υπερισχύσουν. 

Μαίανδρος η συμβίωση της τάξης με το χάος

 






Για να μην απορείς τι σχέση μπορεί να έχουμε με το σχήμα αυτό αγαπητέ μου αναγνώστη θα σου πω ότι διέπει την ζωή μας. 



Το σχήμα είναι μια γλώσσα από μόνο του και αυτήν την φιλοσοφική προσέγγιση που αγγίζει την μυθολογία είναι που θέλω να σου περιγράψω. 



Κατ’ αρχή το όνομα Μαίανδρος έχει να κάνει με τον ποταμό της Μικράς Ασίας που ξεκινά από το εσωτερικό της και εκβάλει στο Αιγαίο. 



Στις εκβολές του ήταν χτισμένη η Αρχαία Μίλητος πατρίδα του Μεγάλου φιλόσοφου Θαλή. Η παρατήρηση είναι στοιχείο της γνώσης και της εφεύρεσης. Έτσι το σπειροειδές σχήμα των εκβολών του Μαιάνδρου μας έδωσε ένα από τα πιο γνωστά σχήματα της αρχαιότητας. Η κεραμική, η ζωγραφική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική το τίμησαν στο έπακρο. Η σπείρα αυτή βέβαια δεν περιορίσθηκε στις καλές τέχνες. 



Η τεχνολογία με πρώτον τον Αρχιμήδη έδωσε λειτουργικότητα σ’ αυτήν την ανακάλυψη, ιδέα, παρατήρηση ή ότι άλλο μπορεί να φανταστεί ο μέσος άνθρωπος. 



Οι αντλίες κυβικής διαστολής που δεν είναι εμβολοφόρες χρησιμοποιούν αυτό το σχήμα για να μεταφέρουν ρευστά. Εξέλιξη είναι ο έλικας που χρησιμοποιεί την ίδια αρχή. Η τεχνολογία τον συστημάτων στεγάνωσης πάλι χρησιμοποιεί το ίδιο σχήμα για να αποτρέψει την ροή αερίων και ρευστών σε στροβίλους υψηλής πίεσης. 



Τώρα ελπίζω να καταλαβαίνεις ότι γεννάει ανάλογα με την χρήση του πολλαπλές χρησιμότητες, όπως το γινγκ γιαν που προκαλεί την ισορροπία ή και πολλά άλλα σύμβολα που το κάθε ένα προσδίδει ιδιότητες που συμβάλουν στην οπτική γλώσσα. 



Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι πέρα από την σπείρα ένα άλλο σχήμα που παράγεται στον ίδιο ποταμό είναι η πολλαπλή τεθλασμένη. Έτσι όπως είναι και η ζωή μας. Βλέπετε η ομαλή καμπύλη και η ευθεία είναι βαρετές όπως οι ζωή των ανθρώπων που τα βρήκαν όλα έτοιμα.


 Η ταραχή που προκαλεί δίνει την αστάθεια που χρειαζόμαστε για να καταλαβαίνουμε την αξία αυτής της ζωής. 



Το σχήμα βέβαια ξεπερνά ακόμα και την τεχνολογία. Ο ανατολίτικος κύκλος με την δυτική ευθεία έρχονται να ισορροπήσουν με την σπειροειδή κίνηση της ιστορίας, κατά την οποία όλα επαναλαμβάνονται αλλά με την πρέπουσα απόκλισης που κάνει δυσδιάκριτο τον ιστορικό κύκλο. 



Για να μπορέσεις βέβαια να αποκολληθείς από την ευθύγραμμη Ευρώπη, το ανατολίτικο πεπρωμένο (κισμέτ) και τους ινδουιστικούς κύκλους (που είναι πολύ καλοί μόνο για τους Ινδούς και τους ευρωπαίους που με το Ράστα μαλλί κάνουν την μικροδιακίνηση ινδικών μπιχλιμπιδιών και αυθεντικής κάνναβης, μέχρι να γίνουν πρωταγωνιστές σε κάποιο Εξπρές του μεσονυκτίου) πρέπει εκτός από τα γράμματα να ψάχνεις και τα σχήματα. 



Ο Μαίανδρος είναι ένα σχήμα ισορροπημένο και παράλληλα ανισόρροπο. Είναι χάος με τάξη σε εναλλαγή. Όταν πας να το σχεδιάσεις είναι σαν να σχεδιάζεις την ιστορία ενώ θα δώσεις τα ίδια δεδομένα στις ίδιες συνθήκες θα φαίνεται ίδιο αλλά μόνο αισθητικά αν το κοιτάξει με κάτι που υπερβαίνει τις αισθήσεις σου θα δεις ότι το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό. 



Κι αυτό είναι γιατί και ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ένα ποτάμι. Πότε ρυάκι, ποτέ ξεροπόταμο χείμαρρος ή πλωτός ποταμός. Το σύμβολο αυτό εκφράζει τον ίδιο τον άνθρωπο. Δεν ρέει τυχαία κάτω από τα κεραμικά και τις ζωοφόρους. 



Δείχνει μια βαθιά όψη της ζωή μας που σπάει τα μούτρα της σε μια τεθλασμένη χάνεται σε λαβύρινθους με κομμένα κουβάρια και ταυτόχρονα επιβιώνει από το κακό προστατευμένη από τις ίδιες της τις κακοτυχίες. Ναι φίλοι μου γιατί η τάξη και το χάος κάνουν πάντα καλή παρέα.
Ελπίζω να βοήθησα για να βρείτε την μορφή τους.

ΠΗΓΗ

Κυλώνειο Άγος

 




Κυλώνειο Άγος

 
Όταν ο Θεαγένης κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία στα Μέγαρα το 640 π.Χ. κατόρθωσε με τα μέτρα,που εφάρμοσε να επιφέρει μια μικρή σε διάρκεια, αλλά εμφανή ισορροπία στο εσωτερικό της πόλης. Αυτή η πραγματικότητα παρείχε στον Μεγαρέα τύραννο τη δυνατότητα να σχεδιάσει και να επιχειρήσει μια παράτολμη ενέργεια. 



Στόχος του Θεαγένη ήταν να ανατρέψει με πραξικόπημα το καθεστώς της Αθήνας και να εγκαθιδρύσει και εκεί τυραννικό πολίτευμα. Βασικός συνεργάτης του σε αυτό το εγχείρημα ήταν ο σύζυγος της κόρης του, Κύλων. Αν το σχέδιό τους είχε την επιθυμητή έκβαση τότε ο Κύλων θα γινόταν τύραννος της Αθήνας 



Όσον αφορά τον βίο και το πραξικόπημα του Κύλωνα αντλούμε πληροφορίες από αρχαίους ιστορικούς όπως ο Ηρόδοτος (V 71), ο Θουκυδίδης (Ι 126) και ο Πλούταρχος (Σολ. 12-13). Αυτοί αναφέρουν ότι ο Κύλων ήταν Αθηναίος, ο οποίος ανήκε στην τάξη των ευπατρίδων, δη λαδή είχε ευγενική καταγωγή, και ήταν γαμπρός του τυράννου των Μεγάρων, Θεαγένη. 



Ήταν όμορφος κι αρκετά δημοφιλής, καθώς το 640 Π.Χ. είχε αναδειχθεί Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα του διαύλου. Έως τη στιγμή που επιχείρησε το πραξικόπημα στην Αθήνα ο Κύλων δεν είχε διατελέσει άρχοντας ούτε είχε αναπτύξει άλλη πολιτική δράση. Ωστόσο, υπολόγιζε στη δημοτικότητά του και στην υποστήριξη,που θα του παρείχε ο Θεαγένης, αλλά και στα λόγια ενός χρησμού.
Σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής, ο Κύλων πριν επιχειρήσει οτιδήποτε έπρεπε να ζητήσει τη συμβουλή του Θεού της μαντικής, Απόλλωνα.


 Έτσι, πήγε στους Δελφούς όπου ο Θεός του αποκάλυψε τα εξής: "εν τού Διός τή μεγίστη εορτή καταλαβείν την Αθηναίων ακρόπολιν", δηλαδή κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης γιορτής του Δία να καταλάβει την ακρόπολη της Αθήνας. Τότε ο Κύλων, θεωρώντας ως μέγιστη γιορτή του Δία τα Ολύμπια, κατέλαβε την ακρόπολη το 632 π.Χ. κατά τη διάρκεια της 42ης Ολυμπιάδας. 



Το στράτευμα που ακολούθησε τον Κύλωνα απoτελείτo κυρίως από Μεγαρείς, τους οποίους απέστειλε ο Θεαγένης. Σύμφωνα όμως με τον Θουκυδίδη, ο χρησμός δεν διασαφήνιζε αν επρόκειτο για γιορτή Πανελλήνια ή τοπική. 



Το πιθανότερο ήταν ότι ο χρησμός αναφερόταν στην τοπική εορτή των Διασίων, οπότε όλοι οι Αθηναίοι θα βρίσκονταν εκτός της πόλης τους, καθώς σύμφωνα με το τελετουργικό τους, τα Διάσια γιορτάζονταν στην ύπαιθρο. 



Ενώ λοιπόν, το άστυ της Αθήνας θα ήταν σχεδόν άδειο, θα μπορούσε ο Κύλων να επιτύχει τον σκοπό του . Συνεπώς, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ιδιαίτερα θετικά για τον Κύλωνα και τους οπαδούς του. Μόλις οι Αθηναίοι αντιλήφθηκαν τι είχε συμβεί συγκεντρώθηκαν από την ύπαιθρο και από το άστυ, και σύσσωμοι άρχισαν να πολιορκούν τον Κύλωνα και τις δυνάμεις του που είχαν εγκλειστεί στην Ακρόπολη. 



Όπως μας πληροφορεί ο Μ. Lang ("Kylonian conspiracy" 1967) το γεγονός ότι όλοι οι Αθηναίοι, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση αντέδρασαν ενάντια στο πραξικόπημα υποδηλώνει ότι η ενέργεια αυτή του Κύλωνα δεν διέθετε κοινωνικό έρεισμα. 



Με άλλα λόγια, η ανατροπή του καθεστώτος της Αθήνας δεν θα ικανοποιούσε λαϊκά αιτήματα ούτε ανταποκρινόταν στις ανάγκες μιας κοινωνικής μερίδας, όπως είχε συμβεί στην περίπτωση του Θεαγένη. Η διαπίστωση αυτή θα οδηγήσει το πραξικόπημα του Κύλωνα στην αποτυχία κάτω όμως από τραγικές συνθήκες. Όταν ο Κύλων κατέλαβε το 632 π.Χ την Ακρόπολη ήταν πολύ αισιόδοξος και πεπεισμένος για τη θετική έκβαση του πραξικοπήματός του, που Θα τον καθιστούσε τύραννο της Αθήνας. 



Η αισιοδοξία αυτή άρχισε να υποχωρεί καθώς η πολιορκία εντεινόταν. Οι ΑΘηναίοι είχαν διακόψει την παροχή νερού προς την Ακρόπολη και η λειψυδρία μάστιζε όσους είχαν εγκλειστεί εκεί. Συγχρόνως, οι προμήθειες που είχαν συγκεντρώσει ο Κύλων και οι δυνάμεις του για να μπορέσουν να αντέξουν την πολιορκία, εξαντλήθηκαν ("είχον σίτου τέ και ύδατος απορίαν") [Θουκυδίδης 11261]. 



Η κατάσταση των πολιορκούμενων συνωμοτών επιδεινώθηκε σημαντικά. Οι πολίτες της Αθήνας βλέποντας πως το πραξικόπημα του Κύλωνα πλησίαζε στο άδοξο τέλος του, επέστρεψαν στις εργασίες τους, αφού πρώτα ανέθεσαν τη συνέχεια και διεκπεραίωση της πολιορκίας στους εννέα άρχοντες της πόλης τους. 



Ο ίδιος ο Κύλων, κατανοώντας ότι το σχέδιό του είχε αποτύχει, άρχισε να σχεδιάζει τη διαφυγή του από την Ακρόπολη. Πράγματι με αρκετή δυσκολία ο ίδιος μαζί με τον αδελφό του κατόρθωσαν να διαφύγουν από τον κλοιό των πολιορκητών τους και να καταφύγουν στα Μέγαρα. 



Ωστόσο οι οπαδοί του Κύλωνα που στην πλειοψηφία τους ήταν Μεγαρείς, παρέμεναν έγκλειστοι στην Ακρόπολη υπομένοντας τις επιθέσεις των πολιορκητών τους και τις άθλιες συνθήκες που επέβαλε η έλλειψη τροφής και νερού. Διαπιστώνοντας ότι οι δυνάμεις τους άρχισαν να τους εγκαταλείπουν, οι πολιορκούμενοι άνδρες του Κύλωνα παραιτήθηκαν από τον σκοπό τους και προκειμένου να σωθούν κλείστηκαν ως ικέτες στο ναό της Αθηνάς Πολλιάδος. 



Σύμφωνα με τους άγραφους ηθικούς νόμους της εποχής, όποιος κατέφευγε ως ικέτης σε ναό ή άγαλμα κάποιου Θεού, αυτομάτως περνούσε υπό την προστασία του Θεού αυτού και κανείς δεν είχε το δικαίωμα να τον βλάψει. Αυτή η παράδοση έχει επιζήσει μέχρι τις ημέρες μας, καθώς οι ναοί ακόμα Θεωρούνται χώρος ασυλίας. 



Ωστόσο, αρκετοί από τους οπαδούς του Κύλωνα ήταν ετοιμοθάνατοι, αφού δεν μπόρεσαν να αντέξουν τις τραγικές συνθήκες της πολιορκίας. Ο W.Burkert (19941) αναφέρει ότι κατά τις θρησκευτικές αντιλήψεις της αρχαιότητας ο θάνατος μέσα στο ναό ήταν ανεπίτρεπτο γεγονός.
Τα πτώματα θα προσέβαλλαν την ηθική αγνότητα και θα μόλυναν την ιερότητα του ναού. Τότε, οι εννέα άρχοντες της Αθήνας, φοβούμενοι μήπως μολυνθεί ο ναός της προστάτιδας Θεάς της πόλης τους, υποσχέθηκαν στους οπαδούς του Κύλωνα ότι αν εξέρχονταν από το ναό Θα τους άφηναν να απομακρυνθούν χωρίς να τους βλάψουν. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Σολ. 121) οι συνωμότες δέχτηκαν την πρόταση και άρχισαν να κατεβαίνουν από την Ακρόπολη με σχοινί, το οποίο όμως έσπασε μόλις έφτασαν στο ιερό των Ευμενίδων. 



Τότε ο Αλκμεωνίδης Μεγακλής, ο οποίος εκείνη την εποχή διατελούσε επώνυμος άρχοντας της Αθήνας, μαζί με τους άλλους άρχοντες αθέτησαν την υπόσχεση τους και σκότωσαν τους ικέτες.
Από τη βέβηλη αυτή πράξη προκλήθηκε ‘άγος’ δηλαδή μεγάλο ανοσιούργημα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι γνωστό ως "Κυλώνειο άγος". 



Οι ΑΘηναίοι που διέπραξαν τους φόνους των ικετών και οι οικογένειές τους θεωρήθηκαν "εναγείς και αλιτήριοι’» δηλαδή μολυσμένοι και αμαρτωλοί, ενώ ο ίδιος ο Αλκμεωνίδης Μεγακλnς εξορίστηκε.
Αμέσως μετά από τα τραγικά αυτά γεγονότα στην Αθήνα ενέσκηψαν πολλές ασθένειες, οι οποίες θεωρήθηκαν ως τιμωρία της Θεάς ΑΘηνάς για το άγος, δηλαδή για τους φόνους των ικετών της. Τότε μετά από παραίνεση της Πυθίας οι ΑΘηναίοι κάλεσαν από την Κρήτη τον μάντη Επιμενίδη, ο οποίος πραγματοποίησε τελετουργικό καθαρμό της πόλης.


 Μάλιστα, ο καθαρμός ολοκληρώθηκε με την κατασκευή ενός ιερού, στο χώρο που είχαν φονευθεί οι ικέτες, το οποίο είναι γνωστό ως "Κυλώνειο". 



Με αφορμή τα γεγονότα αυτά και μετά από παρακίνηση του Κύλωνα και του πεθερού του,Θεαγένη, οι Μεγαρείς αποφάσισαν να εκδικηθούν τη δολοφονία των συμπολιτών τους. Ο M. Lang αναφέρει ότι εκείνη την περίοδο οι Μεγαρείς πραγματοποιούν επιδρομές στην Αττική. 



Ως σημαντική επιτυχία θεωρείται η κατάληψη της Σαλαμίνας, που ενίσχυσε το γόητρο και την ισχύ των Μεγάρων,αλλά και προκάλεσε νέες προστριβές με την Αθήνα. Η απόπειρα του Κύλωνα θυμίζει με τις συνέπειες της «ντόμινο». 



Η υπερβολική τόλμη του Κύλωνα οδήγησε στα τραγικά γεγονότα του άγους και ενέπλεξε τα Μέγαρα σε σύρραξη με την Αθήνα. 



Η πράξη του Κύλωνα και η αποτυχία της αποδεικνύουν ότι οι πολιτικές μεταβολές δεν είναι δυνατό να ευδοκιμήσουν μέσα από βίαιες ή αιφνίδιες καταστάσεις,αλλά απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί και φυσικά λαϊκή συναίνεση.


lerakis.blogspot.gr

Ποια είναι τα ορθά πολιτεύματα κατά Αριστοτέλη

 






"ΠΟΛΙΤΙΚΑ"



Ο Αριστοτέλης όρισε και διερεύνησε τις έννοιες πολίτης και πολιτεία. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο, όσα πολιτεύματα αποσκοπούν στο κοινό συμφέρον είναι ορθά, ενώ όσα εξυπηρετούν αποκλειστικά το συμφέρον των αρχόντων ανήκουν στις παρεκκλίσεις των ορθών πολιτευμάτων. Στη συνέχεια αρχίζει να εξετάζει τα είδη των πολιτευμάτων... 



Ο καθορισμός των παραπάνω μας οδηγεί να εξετάσουμε τώρα πόσα είναι τα πολιτεύματα και ποια τα γνωρίσματά τους. Θα εξετάσουμε πρώτα τα ορθά, γιατί αν τα προσδιορίσουμε, οι παρεκκλίσεις απ' αυτά θα γίνουν φανερές... 



Αφού πολιτεία και πολίτευμα σημαίνουν το ίδιο πράγμα, κι η διακυβέρνηση, η υπέρτατη εξουσία των πόλεων, αναγκαστικά ασκείται ή από ένα άτομο ή από λίγους ή από πολλούς. Όταν το ένα αυτό άτομο ή οι λίγοι ή οι πολλοί κυβερνούν σύμφωνα με το κοινό συμφέρον, αναγκαστικά τα πολιτεύματα αυτά είναι ορθά. Όταν όμως έχουν σκοπό να εξυπηρετήσουν το προσωπικό συμφέρον του ενός ή των λίγων ή του πλήθους είναι παραβιάσεις. 




Γιατί ή πρέπει να αρνηθούμε τον τίτλο του πολίτη σ' αυτούς, που μετέχουν στη διακυβέρνηση ή πρέπει να μετέχουν σ' αυτήν αφού είναι πολίτες. Συνηθίζουμε από τα μοναρχικά πολιτεύματα να ονομάζουμε «βασιλεία» εκείνο που αποβλέπει στο κοινό συμφέρον, και αριστοκρατία, τη διακυβέρνηση από λίγους κι όχι από ένα μονάχα πρόσωπο, είτε επειδή κυβερνούν οι άριστοι, είτε επειδή η εξουσία τους έχει σκοπό να κάμει άριστη την πόλη και τους πολίτες. 




Όταν κυβερνά την πόλη ο λαός για το κοινό καλό, σ' αυτό το πολίτευμα δίνουμε το όνομα «πολιτεία» που είναι κοινό για όλα τα πολιτεύματα. Και πολύ σωστά. Γιατί αν είναι δυνατό να εξακριβώσουμε την αρετή ενός ανθρώπου ή μιας μικρής ομάδας ανθρώπων, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε κάθε είδος αρετής μέσα στο πλήθος, και μάλιστα την πολεμική, επειδή αυτή υπάρχει μέσα στη μάζα.
Γι' αυτό το λόγο σ' αυτή την πολιτεία η υπέρτατη εξουσία ανήκει στην τάξη των πολεμιστών και μετέχουν στην κυβέρνηση αυτοί που κατέχουν όπλα. 




Παρεκτροπές των πολιτευμάτων που αναφέραμε είναι η τυραννία της βασιλείας, η ολιγαρχία της αριστοκρατίας, και της «πολιτείας» η δημοκρατία. Η τυραννία είναι μια μοναρχία που εξυπηρετεί το συμφέρον μονάχα του μονάρχη. Η ολιγαρχία ωφελεί μονάχα τους πλούσιους. Η δημοκρατία μονάχα τους φτωχούς. 



Όμως κανένα από τα πολιτεύματα αυτά δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του συνόλου των πολιτών.
[Μτφρ. Β. Μοσκόβης. 1989. Αριστοτέλους "Πολιτικά". Ι–ΙΙ. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη - Πηγή ellinikoarxeio.com]

Ο θεός Ύπνος στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία

 





Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του Σαρπηδόνα. Παράσταση από ερυθρόμοφρο κύλικα των αρχών του 5ου αι. π.Χ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο



"λέγουσι γούν καί τών ιατρών οι χαρίεντες ότι δεί σφόδρα προσέχειν τοίς ενυπνίοις"
Αριστοτέλης, Περί της καθ' ύπνον μαντικής, Κεφ. Α
"τεχνικώτατος δ΄ εστί κριτής ενυπνίων όστις δύναται τας ομοιότητας θεωρείν"
Αριστοτέλης, Περί της καθ' ύπνον μαντικής, Κεφ. Β'
"Ύπνος άναξ πάντων τε θεών πάντων τ’ ανθρώπων"
Όμηρος, Ιλιάδα, Ξ 224-291
"Και γαρ τ' όναρ εκ Διός εστίν"
Όμηρος, Ιλιάδα, Α 63.



Ο θεός Ύπνος σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες είναι γιος της Νύχτας και του Ερέβους. Τον φαντάζονταν νέο, ωραίο, με φτερά στους ώμους, να αποκοιμίζει τους κουρασμένους καθώς τους ραντίζει με ένα κλαδί μουσκεμένο από τη δροσιά της λήθης ή καθώς τους ποτίζει από ένα κέρας υπνωτικούς χυμούς ή απλά κουνώντας τα φτερά του.



Η δύναμη του θεού Ύπνου είναι πολύ μεγάλη. Μπορεί να κοιμίσει όλους τους θεούς και όλους τους ανθρώπους. Μάλιστα κοίμισε ακόμα και τον αρχηγό των θεών, τον Δία, παρά τη θέλησή του, ύστερα από πιέσεις της θεάς Ήρας η οποία ήθελε να επηρεάσει την εξέλιξη του Τρωικού Πολέμου. Η Ήρα επισκέπτεται τον Ύπνο στη Λήμνο πού κατοικούσε. Τον προσφωνεί «άνακτα» (άρχοντα, βασιλιά) όλων των θεών και των ανθρώπων, για να τον πείσει, αλλά ο Ύπνος το σκέφτεται να τα βάλει με τον Δία, διότι είχαν προηγούμενα από το παρελθόν. Πείθεται να το κάνει, αφού όμως πρώτα η Ήρα του ορκίστηκε να τον παντρέψει με μία από τις νεότερες Χάριτες, την γλυκιά Πασιθέη, πού τόσο επιθυμούσε. Ο Ύπνος με την Ήρα αναχωρούν μαζί για να βρουν το Δία. Η Ήρα σκορπάει στην καρδιά του Δία «γλυκιά αγάπη και επιθυμία» και ο Ύπνος μεταμορφωμένος σε πουλί, τον αποκοιμίζει.



Χυτή προτομή του Ύπνου στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας

 

Να σημειώσουμε ότι η Πασιθέη είναι η θεά της χαλάρωσης και της ξεκούρασης, και έτσι καταλαβαίνουμε γιατί είναι τόσο πολύ επιθυμητή στον θεό Ύπνο !



Ο Ύπνος με την αγαπημένη του Πασιθέη, έκαναν παιδιά τους Όνειρους, που φυσικά ακολούθησαν την οικογενειακή επιχείρηση! Τα αδέρφια οι Όνειροι είναι: ο Μορφεύς, ο Ίκελος, ο Φοβήτωρ και ο Φάντασος. Όλοι μαζί ονομάζονται "Όνειροι" και είναι οι θεοί των ονείρων. Κατοικούσαν στις ακτές του ωκεανού, στη Δύση, σε ένα σπήλαιο κοντά στα σύνορα του Άδη. Οι όνειροι, έστελναν τα όνειρα στους θνητούς, μέσα από δύο πύλες που βρίσκονταν εκεί. Η μία πύλη ήταν φτιαγμένη από Κέρατο, και με αυτή έστελναν τα αληθινά όνειρα (προμηνύματα), ενώ με τη δεύτερη που ήταν φτιαγμένη από Ελεφαντόδοντο, έστελναν τα ψεύτικα όνειρα.



Η Πηνελόπη λέει χαρακτηριστικά (Ομήρου Οδύσσεια, Τ 559-566):
έχουμε, ώ ξένε, ονείρατα ζαβά, με κούφια λόγια,
κι απ' όσα ονειρευόμαστε, σωστά δε βγαίνουν όλα.
Δυό θύρες τ' αλαφροΐσκιωτα τα όνειρα έχουν πάντα
με κέρατο φτιαστή τη μιά, με φίλντισι την άλλη
όσα όνειρα απ’ το φίλντισι το πριονιστό διαβαίνουν,
χαμένα είναι κι ανώφελα, και τους θνητούς γελάνε.
πάλε όσα απ' τα καλόξεστα τα κέρατα περάσουν,
αληθινά του βγαίνουνε του ανθρώπου που τα βλέπει.
Αναλυτικά τα παιδιά του θεού Ύπνου είναι οι εξής:

 

Η Νύχτα και ο Μορφέας Johannes Schilling
Μορφέας :Μορφέας (Μορφεύς, δηλαδή αυτός που δίνει μορφή, σχήμα) Το όνομα, βγήκε από τη λέξη "Μορφή" και σχετίζεται με την ικανότητά του να παίρνει οποιαδήποτε ανθρώπινη μορφή και να εμφανίζεται στα όνειρα. Έχει την ιδιότητα να στέλνει εικόνες στα όνειρα ή στα οράματα των ανθρώπων, να τα διαμορφώνει, και να μορφοποιεί τα όντα που κατοικούν σε αυτά. Η δράση του Μορφέα είναι πρωταγωνιστική, αλλά όχι αποκλειστική. Ο Μορφέας είναι ο πιο ισχυρός από τους υπόλοιπους, για αυτό και είναι ο μοναδικός θεός που μπορεί να επέμβει στα όνειρα των βασιλιάδων και των ηρώων, ενώ όπως λένε μετέφερε τα μηνύματα των θεών στους θνητούς, με τη μορφή ονείρων.



Ο Μορφέας ήταν επιφορτισμένος με την «αποστολή» να παίρνει διάφορες ανθρώπινες μορφές με τις οποίες εμφανιζόταν στα όνειρα των ανθρώπων. Στο έργο του τον υποβοηθούσαν υπηρέτες που ονομάζονταν Όνειροι, όπως ο Φοβήτορας και ο Φάντασος. Γενικότερα, ο Μορφέας θεωρήθηκε ως ο θεός των ονείρων, ιδίως στη ρωμαϊκή και στη μεταγενέστερη δυτική παράδοση. Ο Οβίδιος αναφέρει ότι ο Μορφέας επικεντρωνόταν στις ανθρώπινες μορφές των ονείρων, ενώ ο Φοβήτορας στις ζωικές μορφές και ο Φάντασος στα άψυχα αντικείμενα. Εξάλλου αναφέρεται ότι ο Μορφέας, ως επικεφαλής, είχε ιδιαίτερη ευθύνη για τα όνειρα των βασιλιάδων και των ηρώων. Ο Μορφεύς παριστάνεται με φτερούγες, που ήταν τόσο δυνατές και ανθεκτικές ώστε μπορούσαν να τον μεταφέρουν στα πέρατα της Γης.



Το φάρμακο μορφίνη (αρχικώς «μόρφιον», morphium) πήρε το όνομά του από τον Μορφέα.
Φοβήτωρ : Κάνει τα όνειρα τρομακτικά. Είναι η προσωποποίηση του εφιάλτη, και παίρνει μορφή τεράτων ή τρομακτικών ζώων.
Φάντασος : Παράγει τα δυσνόητα και πλασματικά όνειρα, ενώ εμφανίζεται χωρίς ζωτική μορφή. Είναι η προσωποποίηση της φαντασίας. Είναι αυτός που σκηνοθετεί εκείνα τα ακαταλαβίστικα όνειρα που όλοι οι θνητοί βλέπουν κι όταν ξυπνούν σκέφτονται «τι ήταν τώρα αυτό που είδα». Ο Φάντασος δεν είναι μορφή αλλά ουσιαστικά ο Όνειρος που δημιουργεί τις παράδοξες κι ανεξήγητες εικόνες τους.



Ίκελος : Βοηθάει τις πτυχές των ονείρων που απεικονίζουν τη πραγματικότητα, κάνοντάς τα ρεαλιστικά. Είναι ο ρεαλιστής αδερφός.
Ο `Υπνος και ο αδελφός του Θάνατος», πίνακας του Γουίλιαμ Γουότερχαουζ (John William Waterhouse).