Help Us Improve Our Site

Παρασκευή 16 Αυγούστου 2013

ΟΔΥΣΣΕΑΣ

 




Τι πονηρό ετοιμάζει ο Οδυσσέας; Ποιος είναι επιτέλους αυτός ο Φιλοκτήτης που τόσο φοβάται να τον αντικρίσει αν και τραυματισμένο; Θα τον καταφέρει άραγε το νεαρό Νεοπτόλεμο να φέρει εις πέρας το σχέδιό του; χμμ... Ίσως μας το δείξει ο χρόνος. Καλωσήρθατε στον…

Φιλοκτήτη...

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Αὐτή λοιπόν, Νεοπτόλεμε, εἶναι ἡ Λῆμνος·
μιά πέτρα γῆ ἀκατοίκητη στή μέση τοῦ νεροῦ.
Ὅταν ἐσύ μεγάλωνες στήν ἱσχυρή Ἑλλάδα τοῦ Ἀχιλλέα,
ἐμένα μέ ὑποχρέωναν Ἕλληνες ἰσχυροί,
νά ἐγκαταλείψω ἐδῶ τόν Μηλιά τοῦ Ποίαντα·
μόνο, μέ μόνο σύντροφο τή φρίκη μιᾶς πληγῆς
πού χόρταινε τό αἷμα καί τή σάρκα τοῦ ποδιοῦ του.
Ἐκτελοῦσα ἐντολές. Ὅμως κι ἐκεῖνος...
δέν ἄφηνε στιγμή σέ ἡσυχία τό στρατό.
Ἀναστέναζε, βογκοῦσε, καταριόταν!
Πῶς νά κάνουμε θυσίες καί σπονδές;
Τί νά στά λέω τώρα! Δέν εἶναι ὥρα γιά κουβέντες.
Ἄν καταλάβει πώς ἐπέστρεψα, πᾶμε χαμένοι.
Κάνε μου ὅμως μιά δουλειά·
κάπου ἐδῶ γύρω, ὑπάρχει μιά σπηλιά μέ δυό εἰσόδους,
νά μπαινοβγαίνει τό χειμώνα ἥλιος ζεστός
καί ὕπνος δροσερός τό καλοκαίρι.
Πιό πάνω, λίγο ἀριστερά,
πρέπει νά βρίσκεται - ἄν τρέχει ἀκόμη - μιά πηγή.
Πήγαινε, δές προσεκτικά καί πές μου.
Ὕστερα σοῦ ἐξηγῶ τά παρακάτω
καί ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα, ξεκινᾶμε.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Δέν πρόκειται ν’ ἀργήσουμε, Ὁδυσσέα.
Μοῦ φαίνεται πώς βλέπω τή σπηλιά μας.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Πάνω ἤ κάτω; Ἐγώ δέ βλέπω ἀπό δῶ.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πρός τά πάνω· δέν ἀκούω τίποτε ὅμως.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Για δές μήπως κοιμᾶται.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ψυχή δέν υπάρχει ἐκεῖ μέσα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Τίποτε πράγματα;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἕνας σωρός φύλλα στρωμένα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Μόνο; Καί γύρω - γύρω;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Μιά κούπα ξύλινη, κακοφτιαγμένη
καί λίγα προσανάμματα στήν ἄκρη.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Νά ’ξερες τώρα τί μοῦ λές!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Γιά στάσου· παρά δίπλα,
εἶναι ἁπλωμένα κάτι ἀπαίσια κουρέλια,
πού ζέχνουνε ἀφόρητη πληγή.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἐδῶ φωλιάζει σίγουρα. Δέ θά ’ναι μακριά.
Τήν πείνα του θά πῆρε ἀπό πίσω ἤ τήν πληγή του.
Κανένα φύλλωμα παυσίπονο θά γυροφέρνει.
Βαλ’ τον αὐτόν νά φυλάει, μή μέ δεῖ μπροστά του ξαφνικά.
Κι ἄν θά ’θελε ν’ ἁρπάξει ἄλλον ἀπό μένα!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πές πώς ἔγινε. Τίποτε ἄλλο;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ναί! Στάσου! Λέω... ἐπειδή εἶσαι παιδί τοῦ Ἀχιλλέα,
πρέπει νά ξέρεις πώς ἐδῶ δέ φτάνει
νά εἶσαι γενναῖος... μόνο τό σῶμα, δηλαδή.
Χρειάζεται... κοίταξε, ἀκόμη κι ἄν ἀκούσεις κάτι νέο,
κάτι παράξενο - ἄς ποῦμε- κάτι
πού δέν ἔχεις ξανακούσει, μήν παραξενευτεῖς.
Προπάντων μή διστάσεις. Νά θυμᾶσαι
πώς ἔχεις ἔρθει ἐδῶ γιά νά μέ βοηθήσεις.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί θές νά πεῖς;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Θέλω νά πῶ πώς πρέπει νά εἰσβάλεις
μέ λόγια στήν ψυχή τοῦ Φιλοκτήτη·
κρυφά, κλεφτά. Ὅταν ἀρχίσει
τά ποιός, τά ποῦ καί τά γιατί,
πές του πώς εἶσαι γιός τοῦ Ἀχιλλέα
- αὐτό δέν εἶναι ἀνάγκη νά τό κρύψεις -
καί πώς γυρίζεις σπίτι σου.
Πές του πώς ἄφησες τό στόλο
τῶν Ἀχαιῶν καί μεταβλήθηκες σ’ ἐχθρό τους,
γιατί σέ παρακάλεσαν νά πᾶς
κι ἄφησες τήν πατρίδα σου καί πῆγες
- ἡ τελευταῖα ἐλπίδα τους νά μποῦν στό Ἴλιο -
κι ὕστερα δέ σοῦ ἐπέστρεφαν τά ὅπλα τοῦ πατέρα σου.
Τ’ ἀξίωσες, τάχα, ἀλλά πῆγαν καί τά ’δωσαν στόν Ὁδυσσέα.
Ἐδῶ, μπορεῖς νά μέ στολίσεις μέ τίς χειρότερες βρισιές.
Δέ μέ πειράζει. Οἱ Ἀχαιοί θά πειραχτοῦν ἄν δέν τό κάνεις.
Ἄν δέν τοῦ πάρουμε τό τόξο,
δέν πρόκειται νά πάρεις τοῦ Δάρδανου τόν τόπο.
Πρέπει νά ξέρεις πώς ἐσύ καί μόνο ἐσύ μπορεῖς
νά τοῦ φανεῖς ἀξιόπιστος. Ξέχνα με ἐμένα.
Ἐσύ οὔτε ὅρκο ἔδωσες, οὔτε ἀναγκάστηκες,
οὔτε ἦρθες μέ τούς πρῶτους.
Ἐγώ θά πρέπει νά τ’ ἀρνηθῶ ὅλα αὐτά· δέ θά μπορέσω.
Μέ τέτοιο τόξο πού κρατάει, ἄν καταλάβει
ποιός εἶμαι, πάω χαμένος καί σέ παίρνω στό λαιμό μου.
Ὅλο τό ζήτημα εἶναι νά σκεφτεῖς πῶς θ’ ἀποσπάσεις
τόν ἀναπόσπαστο ὁπλισμό του.
Γνωρίζω, βέβαια, πώς δέν εἶσαι
φτιαγμένος γιά τεχνάσματα κι ἀπάτες,
μά εἶναι γλυκός καρπός ἡ νίκη, ἀξίζει νά τολμήσεις.
Γρήγορα θά δικαιωθοῦμε.
Ἔλα τώρα, χάρισέ μου μιά παράνομη μέρα,
καί κράτα τήν ὑπόλοιπη ζωή σου, σάν ἔντιμος θνητός·
ὁ ἐντιμότερος, ἄν θέλεις!

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί εἶναι αὐτά τά πράγματα, γιέ τοῦ Λαέρτη;
Καί πού τ’ ἀκούω, ταράζομαι· πόσο μάλλον νά τά κάνω.
Οὔτε ἐγώ γεννήθηκα, ὅπως εἶπες, γιά κόλπα καί ἀπάτες,
οὔτε - ὅπως λένε - ἐκεῖνος πού μέ γέννησε. Ἄν θέλεις,
μπορῶ νά σοῦ τόν φέρω μέ τή βία· μέ δόλο ὅμως ὄχι.
Δέ θά μπορέσει μᾶς βάλει ὅλους στό χέρι μ’ ἕνα πόδι.
Γιά βοηθός σου ἦρθα, συμφωνῶ·
ντρέπομαι ὅμως, ἄρχοντά μου, νά μέ φωνάζουνε προδότη.
Καλύτερα ἔντιμος καί νικημένος, παρά ἀνέντιμος καί νικητής.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Εἶσαι σπορά ἀνυπέρβλητου πατέρα, τελικά.
Ἄκου, κι ἐγώ στά νιάτα μου νόμιζα πώς ἡ γλώσσα
κάνει ἀργή καί πρόχειρη δουλειά·
στά χέρια μου ἀνέθετα τά πάντα.
Ὕστερα μπῆκα στό νόημα τῆς ζωῆς καί εἶδα
πῶς ὄχι ἀργή, ὄχι πρόχειρη,
δουλειά τεχνίτη κάνει ἡ γλώσσα στούς ἀνθρώπους.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Μοῦ λές νά γίνω ψεύτης;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Σοῦ λέω νά γίνεις πονηρός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Καί γιατί ὄχι βίαιος ἤ λογικός;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Δέν θά τόν πείσεις. Ὅσο γιά τή βία,
δέν καταβάλλεται αὐτός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τόσο μεγάλη εἶναι λοιπόν ἡ δύναμή του;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Τόσο μεγάλα τά φονικά σημάδια της,
νά λές καλύτερα· βέλη ἀναπότρεπτα.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Αὐτό σημαίνει πώς κινδυνεύω
καί μόνο πού θά μέ ἀντικρίσει;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἐξαρτᾶται τί θ’ ἀντικρίσει.
Γι’ αὐτό σοῦ μίλησα γιά δόλο.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Παύει τό ψέμα νά βγαίνει ψέμα, δηλαδή;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Παύει ἄν σέ βγάζει ζωντανό.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Κι ἄν εἶσαι βέβαιος πώς θά ζήσεις;
Ποῦ βρίσκεις τό κουράγιο νά τό κάνεις;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ὅταν παλεύεις γιά τό κέρδος, ἡ ἀμφιβολία εἶναι δειλία.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Τί θά κερδίσω ἄν ἔρθει αὐτός στήν Τροία;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Μόνο τό τόξο του θά τήν κερδίσει.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἐσεῖς δέν εἴπατε πώς θά τό κάνω ἐγώ;

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Οὔτε ἐσύ χωρίς αὐτό, οὔτε αὐτό χωρίς ἐσένα.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἄν εἶναι ἔτσι ὅπως τά λές, δέ γίνεται νά μήν τό πάρω.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Οὔτε καί ν’ ἀρνηθεῖς τά δυό σου κέρδη.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ποιά δυό; Γιά λέγε. Ἴσως αὐτά ν’ ἀποφασίσουνε γιά μένα.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ν’ ἀποδειχτεῖς γενναῖος καί σοφός.

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Πάει καλά! Θ’ ἀφήσω κατά μέρος τίς ντροπές καί θά τό κάνω.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Ἀκολουθώντας τίς συμβουλές μου;

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ
Ἀσφαλῶς, ἀφοῦ συμφώνησα μαζί σου.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Περίμενε λοιπόν ἐδῶ. Κάποια στιγμή θά ἐμφανιστεῖ.
Ἐγώ ἐξαφανίζομαι μή μέ ὑποπτευθεῖ
καί τό φρουρό τόν στέλνω πίσω στό καράβι.
Πρόσεξε τώρα· ἄν δῶ ν’ ἀργεῖς,
τόν στέλνω πίσω, ἀγκίστρι δολωμένο, καπετάνιο,
τάχα ἀνήξερο περαστικό.
Μόνο ἐκμεταλλεύσου σωστά τά ψέματά του.
Φεύγω, νά θυμᾶσαι ὅσα σοῦ εἶπα. Ἄς ἀναλάβουν
ὁ Δόλιος Ἑρμῆς κι ἡ Νίκη Ἀθηνά πού μέ γλυτώνει πάντα.

Τρίτη 13 Αυγούστου 2013

Δωρικός...Ο αρχαιότερος χαιρετισμός.







 Από τη μακρινή αρχαιότητα, όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες συνήθιζαν να χρησιμοποιούν διάφορες χειραψίες και χαιρετισμούς, τόσο ως συμβολική ένδειξη αναγνώρισης, όσο και ως έκφραση αλληλοσεβασμού. Κάθε λαός έχει καθιερώσει στις παραδόσεις του συγκεκριμένες μορφές χαιρετισμών, οι οποίες με τη μεγάλη τους ποικιλία εμπλουτίζουν τον κάθε λαϊκό πολιτισμό.



Κατά κανόνα οι συμβολικές αυτές χειρονομίες, οι χειραψίες και οι χαιρετισμοί γίνονται με τη χρήση των χεριών. Άλλωστε, οι ίδιες αυτές λέξεις έχουν ως κύριο συνθετικό τους τη λέξη "χέρι". Συνήθως, κάποια προσφώνηση, όπως π.χ. το "χαίρε", συνοδεύει κάθε χαιρετισμό, θέλοντας να δηλώσει χαρά, υγεία, καλή διάθεση.





Σε σημαντικές στιγμές της κοινωνικής ζωής παρατηρούνται πολλοί και διαφορετικοί τρόποι χειραψιών και χαιρετισμών, όπως για παράδειγμα στις τελετές γάμου, τελετές αποδοχής των νέων και των εφήβων στις παραδοσιακές κοινωνίες, σε υποσχέσεις και ορκωμοσίες και σε ανάλογου τύπου εκδηλώσεις. 




Είναι τεράστια η ποικιλομορφία χαιρετισμών και χειραψιών που εντοπίζονται στις ανθρώπινες κοινωνίες. Και δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο του ανθρώπου. Επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι πολλά ζώα χρησιμοποιούν χαιρετισμούς και χειρονομίες ως μέσο κοινωνικής αναγνώρισης και επικοινωνίας μεταξύ τους.

Σε αυτή τη μεγάλη ποικιλία ανθρώπινων χαιρετισμών, υπάρχει ένας που φαίνεται ότι είναι ο αρχαιότερος από όλους, αλλά και ο πιο διαδεδομένος σε όλες τις κοινωνίες, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Όλοι σχεδόν οι αρχαίοι πολιτισμοί τον χρησιμοποίησαν, όπως αποδεικνύουν οι αρχαιολογικές έρευνες και η ιστορική μελέτη. Πρόκειται για το χαιρετισμό που γίνεται με το δεξί χέρι υψωμένο λίγο πάνω από το ύψος του ώμου και την παλάμη τεντωμένη.
Ακόμα και σήμερα, όποιο μέρος του κόσμου και να επισκεφτούμε, θα δούμε ότι, όταν ένας άνθρωπος βλέπει ένα φίλο από μακριά, σηκώνει το χέρι του με τεντωμένη την παλάμη για να του πει ένα «γεια», σε ένδειξη καλής διάθεσης, φιλίας και σεβασμού. 





Ασφαλώς για αυτό το λόγο, το επιστημονικό επιτελείο της ΝΑSΑ στις ΗΠΑ, διάλεξε αυτόν το χαιρετισμό, όταν έψαχνε για μια εικόνα αρκετά αντιπροσωπευτική της ανθρωπότητας ώστε να την στείλει στο διάστημα, χαραγμένη σε μια πλάκα ταυτότητας, σύμφωνα με την πρόταση του αστρονόμου Carl Sagan. Η πλάκα αυτή τοποθετήθηκε στο Pioneer 10, του οποίου αποστολή είναι να ταξιδεύει σε μακρινά αστέρια, αναζητώντας πιθανά νοήμονα όντα σε κάποιο απομακρυσμένο πλανήτη για να τους μεταβιβάσει ένα μήνυμα ειρήνης και φιλίας.


Οι Έλληνες, οι λαοί της Μεσοποταμίας, οι Ινδοί και οι Θιβετιανοί, οι Κέλτες, οι Ρωμαίοι, οι πρώτοι Χριστιανοί, οι Ιππότες του Μεσαίωνα, ακόμα και οι Ινδιάνοι της αρχαίας Αμερικής χρησιμοποίησαν αυτόν το χαιρετισμό, σε ένδειξη σεβασμού προς κάτι ανώτερο, σε ένδειξη ειρήνης και φιλίας.

Σύμφωνα με τις θεωρίες της σύγχρονης ιατρικής, το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί σαν μια ηλεκτρική μπαταρία που παράγει ηλεκτρικό και μαγνητικό ρεύμα. Ο Βελονισμός και άλλες εναλλακτικές ιατρικές βασίζονται σε αυτό το γεγονός για να πετύχουν αξιοθαύμαστες θεραπείες. Η ίδια η πολικότητα του εγκεφάλου μας καθορίζει μια αντίστοιχη βιο-ενεργειακή πολικότητα στον ηλεκτρομαγνητισμό του σώματος. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι τις ανθρώπινες πράξεις "θετικού τύπου", όπως το να προσφέρουμε κάτι σε κάποιον, να γράψουμε, να χειριστούμε εργαλεία, κλπ. τις κάνουμε με το δεξί χέρι, το θετικά φορτισμένο. Από εκεί προέρχεται και η έννοια του δεξιοτέχνη και του επι-δέξιου. Το δεξί χέρι λοιπόν, δίκαια καλείται να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στον πιο αρχαίο και παγκόσμια διαδεδομένο ανθρώπινο χαιρετισμό.

Ο λεγόμενος «ναζιστικός» χαιρετισμός, είναι ο κατεξοχήν ΔΩΡΙΚΟΣ χαιρετισμός προς τον Ανατέλλοντα Ήλιο, ένας χαιρετισμός διαμέσου του οποίου ο ανθρώπινος οργανισμός μπορούσε να αντλήσει ενεργειακές δυνάμεις από τον Ήλιο, ανυψωνόμενος σε ανώτερες πνευματικές καταστάσεις και νοητικά πεδία . Ο χαιρετισμός αυτός, αποδιδόμενος με τεταμένο το δεξί χέρι, υπήρξε ο πιο συνηθισμένος τρόπος χαιρετισμού μεταξύ των προγόνων μας και συμβόλιζε επίσης ότι ο χαιρετών σε καιρό πολέμου υψώνει το χέρι για να λάβει το όπλο να πολεμήσει και σε καιρό ειρήνης για να λάβει το εργαλείο να εργαστεί. 



Ο χαιρετισμός της υψώσεως της δεξιάς χειρός, ξεκινάει από την αρχαία Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα από τις Δωρικές και Πελασγικές κοινωνίες.Φαίνεται να πρωτοεμφανίζεται κατά τις ιερουργίες στις οποίες οι ιερείς χαιρετούσαν με αυτόν τον τρόπο τα αγάλματα των θεών. Όταν λεγόταν η φράση «Χαίρε (τάδε θεέ ή τάδε θεά)» τότε ύψωναν την δεξιά χείρα, σε ένδειξη σεβασμού. Χαρακτηριστικό αυτού του χαιρετισμού, είναι ότι η παλάμη δεικνύεται προς το χαιρετιζόμενο πρόσωπο. Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο έδειχναν οι ιερείς την καθαρότητα των προθέσεών τους. Για να γίνει αυτό, θα έπρεπε πρώτα να έχουν πλύνει καλά τα χέρια τους. Παράλληλα, χαιρετώντας με αυτόν τον τρόπο, έδειχναν προς τους θεούς ότι ήταν και καθαροί ψυχικά απέναντί τους.

Στην συνέχεια, αυτός ο χαιρετισμός επεκτάθηκε και στο κατώτερο ιερατείο, όταν αυτό απήυθηνε χαιρετισμό προς το ανώτερο και ανώτατο ιεράτευμα. Με την πάροδο των ετών, ο χαιρετισμός αυτός πέρασε και στην πολιτική ζωή. Τιμώμενα πρόσωπα ήταν οι θεοί και οι βασιλείς. Από εκεί πέρασε και στον στρατό, όπου οι υφιστάμενοι χαιρετούσαν με αυτόν τον τρόπο τους προϊσταμένους τους. Για παράδειγμα, όταν ένας αξιωματικός του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήθελα να τον χαιρετήσει, στέκονταν με σεβασμό εμπρός του κρατώντας το κράνος του στο αριστερό χέρι, ύψωνε το δεξί χέρι λέγοντας: «χαίρε Αλέξανδρε, βασιλεύ των Μακεδόνων!». Τότε ο Αλέξανδρος, ανταπέδιδε τον χαιρετισμό και στην συνέχεια συζητούσαν αυτό που ήθελαν. Επίσης, υπήρχε κι άλλος ένας συμβολισμός σε αυτό: σε καιρό πολέμου, η ύψωση της χειρός ήταν ένδειξη ότι ο πρατάσων την χείρα ήταν έτοιμος να λάβει όπλο να πολεμήσει. Εν καιρώ ειρήνης ήταν δείγμα ετοιμότητος προς εργασία...

Ο σεβασμός στους θεσμούς στην αρχαία Ελλάδα, ήταν κάτι το πολύ σημαντικό. Όπως επίσης ήταν πολύ σημαντικό το θέμα της εμπιστοσύνης. Για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω (καθαρότητα προθέσεων κ.α.), ο χαιρετισμός αυτός ήταν μία αρχή ένδειξης καλής πίστης, πάνω στην οποία μπορεί να βασιστεί η εμπιστοσύνη. Όπως είδαμε, η λέξη που συνόδευε αυτόν τον χαιρετισμό ήταν το «χαίρε». Ο χαιρετισμός έμελλε να περάσει στην άλλη πλευρά του Ιονίου Πελάγους και να καταλήξει στην Ρώμη. Ήταν λογικό, διότι η Ρώμη εκτός του ότι είχε επηρεαστεί πολύ από την Ελλάδα, τα περισσότερα πρόσωπα του πολιτικού και του στρατιωτικού κόσμου είχαν Ελληνική καταγωγή. Η λέξη που συνόδευε την ύψωση της δεξιάς χειρός, ήταν το «ave», που στην Λατινική γλώσσα ερμηνεύεται ως «χαίρε» (ave Caesar! = χαίρε Καίσαρ!). Έτσι, στην Ιταλία ο χαιρετισμός είναι γνωστός ως "ρωμαϊκός".

Τα χρόνια πέρασαν κι ο χαιρετισμός αυτός, παρέμεινε στην συνείδηση του λαού και ειδικά των Ελλήνων, ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

Σύμφωνα με το 'Αρθρο 30 των Γενικών Διατάξεων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά:

Ο χαιρετισμός αποδίδεται δια ζωηράς προτάσεως της δεξιάς χειρός τεταμένης με δακτυλους υψωμένους και την παλάμη εις το ύψος του δεξιού οφθαλμού, κατά το πρότυπον του καθαρώς Ελληνικού (Δωρικού) χαιρετισμού.

Τέλος, έχει καθιερωθεί παγκοσμίως εδώ και έναν αιώνα τουλάχιστον, ο συμβολικός χαιρετισμός των αριστερών κινημάτων να είναι η αριστερή γροθιά υψωμένη και ο συμβολικός χαιρετισμός των Εθνικιστικών κινημάτων η δεξιά χείρα τεταμένη. Και όπως ήταν αναμενόμενο από την πλευρά της αριστεράς τον δαιμονοποίησαν για να υπερισχύσουν. 



Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013

Μαίανδρος η συμβίωση της τάξης με το χάος

 






Για να μην απορείς τι σχέση μπορεί να έχουμε με το σχήμα αυτό αγαπητέ μου αναγνώστη θα σου πω ότι διέπει την ζωή μας. 



Το σχήμα είναι μια γλώσσα από μόνο του και αυτήν την φιλοσοφική προσέγγιση που αγγίζει την μυθολογία είναι που θέλω να σου περιγράψω. 



Κατ’ αρχή το όνομα Μαίανδρος έχει να κάνει με τον ποταμό της Μικράς Ασίας που ξεκινά από το εσωτερικό της και εκβάλει στο Αιγαίο. 



Στις εκβολές του ήταν χτισμένη η Αρχαία Μίλητος πατρίδα του Μεγάλου φιλόσοφου Θαλή. Η παρατήρηση είναι στοιχείο της γνώσης και της εφεύρεσης. Έτσι το σπειροειδές σχήμα των εκβολών του Μαιάνδρου μας έδωσε ένα από τα πιο γνωστά σχήματα της αρχαιότητας. Η κεραμική, η ζωγραφική, η γλυπτική και η αρχιτεκτονική το τίμησαν στο έπακρο. Η σπείρα αυτή βέβαια δεν περιορίσθηκε στις καλές τέχνες. 



Η τεχνολογία με πρώτον τον Αρχιμήδη έδωσε λειτουργικότητα σ’ αυτήν την ανακάλυψη, ιδέα, παρατήρηση ή ότι άλλο μπορεί να φανταστεί ο μέσος άνθρωπος. 



Οι αντλίες κυβικής διαστολής που δεν είναι εμβολοφόρες χρησιμοποιούν αυτό το σχήμα για να μεταφέρουν ρευστά. Εξέλιξη είναι ο έλικας που χρησιμοποιεί την ίδια αρχή. Η τεχνολογία τον συστημάτων στεγάνωσης πάλι χρησιμοποιεί το ίδιο σχήμα για να αποτρέψει την ροή αερίων και ρευστών σε στροβίλους υψηλής πίεσης. 



Τώρα ελπίζω να καταλαβαίνεις ότι γεννάει ανάλογα με την χρήση του πολλαπλές χρησιμότητες, όπως το γινγκ γιαν που προκαλεί την ισορροπία ή και πολλά άλλα σύμβολα που το κάθε ένα προσδίδει ιδιότητες που συμβάλουν στην οπτική γλώσσα. 



Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι πέρα από την σπείρα ένα άλλο σχήμα που παράγεται στον ίδιο ποταμό είναι η πολλαπλή τεθλασμένη. Έτσι όπως είναι και η ζωή μας. Βλέπετε η ομαλή καμπύλη και η ευθεία είναι βαρετές όπως οι ζωή των ανθρώπων που τα βρήκαν όλα έτοιμα.


 Η ταραχή που προκαλεί δίνει την αστάθεια που χρειαζόμαστε για να καταλαβαίνουμε την αξία αυτής της ζωής. 



Το σχήμα βέβαια ξεπερνά ακόμα και την τεχνολογία. Ο ανατολίτικος κύκλος με την δυτική ευθεία έρχονται να ισορροπήσουν με την σπειροειδή κίνηση της ιστορίας, κατά την οποία όλα επαναλαμβάνονται αλλά με την πρέπουσα απόκλισης που κάνει δυσδιάκριτο τον ιστορικό κύκλο. 



Για να μπορέσεις βέβαια να αποκολληθείς από την ευθύγραμμη Ευρώπη, το ανατολίτικο πεπρωμένο (κισμέτ) και τους ινδουιστικούς κύκλους (που είναι πολύ καλοί μόνο για τους Ινδούς και τους ευρωπαίους που με το Ράστα μαλλί κάνουν την μικροδιακίνηση ινδικών μπιχλιμπιδιών και αυθεντικής κάνναβης, μέχρι να γίνουν πρωταγωνιστές σε κάποιο Εξπρές του μεσονυκτίου) πρέπει εκτός από τα γράμματα να ψάχνεις και τα σχήματα. 



Ο Μαίανδρος είναι ένα σχήμα ισορροπημένο και παράλληλα ανισόρροπο. Είναι χάος με τάξη σε εναλλαγή. Όταν πας να το σχεδιάσεις είναι σαν να σχεδιάζεις την ιστορία ενώ θα δώσεις τα ίδια δεδομένα στις ίδιες συνθήκες θα φαίνεται ίδιο αλλά μόνο αισθητικά αν το κοιτάξει με κάτι που υπερβαίνει τις αισθήσεις σου θα δεις ότι το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό. 



Κι αυτό είναι γιατί και ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ένα ποτάμι. Πότε ρυάκι, ποτέ ξεροπόταμο χείμαρρος ή πλωτός ποταμός. Το σύμβολο αυτό εκφράζει τον ίδιο τον άνθρωπο. Δεν ρέει τυχαία κάτω από τα κεραμικά και τις ζωοφόρους. 



Δείχνει μια βαθιά όψη της ζωή μας που σπάει τα μούτρα της σε μια τεθλασμένη χάνεται σε λαβύρινθους με κομμένα κουβάρια και ταυτόχρονα επιβιώνει από το κακό προστατευμένη από τις ίδιες της τις κακοτυχίες. Ναι φίλοι μου γιατί η τάξη και το χάος κάνουν πάντα καλή παρέα.
Ελπίζω να βοήθησα για να βρείτε την μορφή τους.

Τρίτη 6 Αυγούστου 2013

Κυλώνειο Άγος

 




Κυλώνειο Άγος

 
Όταν ο Θεαγένης κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία στα Μέγαρα το 640 π.Χ. κατόρθωσε με τα μέτρα,που εφάρμοσε να επιφέρει μια μικρή σε διάρκεια, αλλά εμφανή ισορροπία στο εσωτερικό της πόλης. Αυτή η πραγματικότητα παρείχε στον Μεγαρέα τύραννο τη δυνατότητα να σχεδιάσει και να επιχειρήσει μια παράτολμη ενέργεια. 



Στόχος του Θεαγένη ήταν να ανατρέψει με πραξικόπημα το καθεστώς της Αθήνας και να εγκαθιδρύσει και εκεί τυραννικό πολίτευμα. Βασικός συνεργάτης του σε αυτό το εγχείρημα ήταν ο σύζυγος της κόρης του, Κύλων. Αν το σχέδιό τους είχε την επιθυμητή έκβαση τότε ο Κύλων θα γινόταν τύραννος της Αθήνας 



Όσον αφορά τον βίο και το πραξικόπημα του Κύλωνα αντλούμε πληροφορίες από αρχαίους ιστορικούς όπως ο Ηρόδοτος (V 71), ο Θουκυδίδης (Ι 126) και ο Πλούταρχος (Σολ. 12-13). Αυτοί αναφέρουν ότι ο Κύλων ήταν Αθηναίος, ο οποίος ανήκε στην τάξη των ευπατρίδων, δη λαδή είχε ευγενική καταγωγή, και ήταν γαμπρός του τυράννου των Μεγάρων, Θεαγένη. 



Ήταν όμορφος κι αρκετά δημοφιλής, καθώς το 640 Π.Χ. είχε αναδειχθεί Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα του διαύλου. Έως τη στιγμή που επιχείρησε το πραξικόπημα στην Αθήνα ο Κύλων δεν είχε διατελέσει άρχοντας ούτε είχε αναπτύξει άλλη πολιτική δράση. Ωστόσο, υπολόγιζε στη δημοτικότητά του και στην υποστήριξη,που θα του παρείχε ο Θεαγένης, αλλά και στα λόγια ενός χρησμού.
Σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής, ο Κύλων πριν επιχειρήσει οτιδήποτε έπρεπε να ζητήσει τη συμβουλή του Θεού της μαντικής, Απόλλωνα.


 Έτσι, πήγε στους Δελφούς όπου ο Θεός του αποκάλυψε τα εξής: "εν τού Διός τή μεγίστη εορτή καταλαβείν την Αθηναίων ακρόπολιν", δηλαδή κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης γιορτής του Δία να καταλάβει την ακρόπολη της Αθήνας. Τότε ο Κύλων, θεωρώντας ως μέγιστη γιορτή του Δία τα Ολύμπια, κατέλαβε την ακρόπολη το 632 π.Χ. κατά τη διάρκεια της 42ης Ολυμπιάδας. 



Το στράτευμα που ακολούθησε τον Κύλωνα απoτελείτo κυρίως από Μεγαρείς, τους οποίους απέστειλε ο Θεαγένης. Σύμφωνα όμως με τον Θουκυδίδη, ο χρησμός δεν διασαφήνιζε αν επρόκειτο για γιορτή Πανελλήνια ή τοπική. 



Το πιθανότερο ήταν ότι ο χρησμός αναφερόταν στην τοπική εορτή των Διασίων, οπότε όλοι οι Αθηναίοι θα βρίσκονταν εκτός της πόλης τους, καθώς σύμφωνα με το τελετουργικό τους, τα Διάσια γιορτάζονταν στην ύπαιθρο. 



Ενώ λοιπόν, το άστυ της Αθήνας θα ήταν σχεδόν άδειο, θα μπορούσε ο Κύλων να επιτύχει τον σκοπό του . Συνεπώς, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ιδιαίτερα θετικά για τον Κύλωνα και τους οπαδούς του. Μόλις οι Αθηναίοι αντιλήφθηκαν τι είχε συμβεί συγκεντρώθηκαν από την ύπαιθρο και από το άστυ, και σύσσωμοι άρχισαν να πολιορκούν τον Κύλωνα και τις δυνάμεις του που είχαν εγκλειστεί στην Ακρόπολη. 



Όπως μας πληροφορεί ο Μ. Lang ("Kylonian conspiracy" 1967) το γεγονός ότι όλοι οι Αθηναίοι, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση αντέδρασαν ενάντια στο πραξικόπημα υποδηλώνει ότι η ενέργεια αυτή του Κύλωνα δεν διέθετε κοινωνικό έρεισμα. 



Με άλλα λόγια, η ανατροπή του καθεστώτος της Αθήνας δεν θα ικανοποιούσε λαϊκά αιτήματα ούτε ανταποκρινόταν στις ανάγκες μιας κοινωνικής μερίδας, όπως είχε συμβεί στην περίπτωση του Θεαγένη. Η διαπίστωση αυτή θα οδηγήσει το πραξικόπημα του Κύλωνα στην αποτυχία κάτω όμως από τραγικές συνθήκες. Όταν ο Κύλων κατέλαβε το 632 π.Χ την Ακρόπολη ήταν πολύ αισιόδοξος και πεπεισμένος για τη θετική έκβαση του πραξικοπήματός του, που Θα τον καθιστούσε τύραννο της Αθήνας. 



Η αισιοδοξία αυτή άρχισε να υποχωρεί καθώς η πολιορκία εντεινόταν. Οι ΑΘηναίοι είχαν διακόψει την παροχή νερού προς την Ακρόπολη και η λειψυδρία μάστιζε όσους είχαν εγκλειστεί εκεί. Συγχρόνως, οι προμήθειες που είχαν συγκεντρώσει ο Κύλων και οι δυνάμεις του για να μπορέσουν να αντέξουν την πολιορκία, εξαντλήθηκαν ("είχον σίτου τέ και ύδατος απορίαν") [Θουκυδίδης 11261]. 



Η κατάσταση των πολιορκούμενων συνωμοτών επιδεινώθηκε σημαντικά. Οι πολίτες της Αθήνας βλέποντας πως το πραξικόπημα του Κύλωνα πλησίαζε στο άδοξο τέλος του, επέστρεψαν στις εργασίες τους, αφού πρώτα ανέθεσαν τη συνέχεια και διεκπεραίωση της πολιορκίας στους εννέα άρχοντες της πόλης τους. 



Ο ίδιος ο Κύλων, κατανοώντας ότι το σχέδιό του είχε αποτύχει, άρχισε να σχεδιάζει τη διαφυγή του από την Ακρόπολη. Πράγματι με αρκετή δυσκολία ο ίδιος μαζί με τον αδελφό του κατόρθωσαν να διαφύγουν από τον κλοιό των πολιορκητών τους και να καταφύγουν στα Μέγαρα. 



Ωστόσο οι οπαδοί του Κύλωνα που στην πλειοψηφία τους ήταν Μεγαρείς, παρέμεναν έγκλειστοι στην Ακρόπολη υπομένοντας τις επιθέσεις των πολιορκητών τους και τις άθλιες συνθήκες που επέβαλε η έλλειψη τροφής και νερού. Διαπιστώνοντας ότι οι δυνάμεις τους άρχισαν να τους εγκαταλείπουν, οι πολιορκούμενοι άνδρες του Κύλωνα παραιτήθηκαν από τον σκοπό τους και προκειμένου να σωθούν κλείστηκαν ως ικέτες στο ναό της Αθηνάς Πολλιάδος. 



Σύμφωνα με τους άγραφους ηθικούς νόμους της εποχής, όποιος κατέφευγε ως ικέτης σε ναό ή άγαλμα κάποιου Θεού, αυτομάτως περνούσε υπό την προστασία του Θεού αυτού και κανείς δεν είχε το δικαίωμα να τον βλάψει. Αυτή η παράδοση έχει επιζήσει μέχρι τις ημέρες μας, καθώς οι ναοί ακόμα Θεωρούνται χώρος ασυλίας. 



Ωστόσο, αρκετοί από τους οπαδούς του Κύλωνα ήταν ετοιμοθάνατοι, αφού δεν μπόρεσαν να αντέξουν τις τραγικές συνθήκες της πολιορκίας. Ο W.Burkert (19941) αναφέρει ότι κατά τις θρησκευτικές αντιλήψεις της αρχαιότητας ο θάνατος μέσα στο ναό ήταν ανεπίτρεπτο γεγονός.
Τα πτώματα θα προσέβαλλαν την ηθική αγνότητα και θα μόλυναν την ιερότητα του ναού. Τότε, οι εννέα άρχοντες της Αθήνας, φοβούμενοι μήπως μολυνθεί ο ναός της προστάτιδας Θεάς της πόλης τους, υποσχέθηκαν στους οπαδούς του Κύλωνα ότι αν εξέρχονταν από το ναό Θα τους άφηναν να απομακρυνθούν χωρίς να τους βλάψουν. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Σολ. 121) οι συνωμότες δέχτηκαν την πρόταση και άρχισαν να κατεβαίνουν από την Ακρόπολη με σχοινί, το οποίο όμως έσπασε μόλις έφτασαν στο ιερό των Ευμενίδων. 



Τότε ο Αλκμεωνίδης Μεγακλής, ο οποίος εκείνη την εποχή διατελούσε επώνυμος άρχοντας της Αθήνας, μαζί με τους άλλους άρχοντες αθέτησαν την υπόσχεση τους και σκότωσαν τους ικέτες.
Από τη βέβηλη αυτή πράξη προκλήθηκε ‘άγος’ δηλαδή μεγάλο ανοσιούργημα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι γνωστό ως "Κυλώνειο άγος". 



Οι ΑΘηναίοι που διέπραξαν τους φόνους των ικετών και οι οικογένειές τους θεωρήθηκαν "εναγείς και αλιτήριοι’» δηλαδή μολυσμένοι και αμαρτωλοί, ενώ ο ίδιος ο Αλκμεωνίδης Μεγακλnς εξορίστηκε.
Αμέσως μετά από τα τραγικά αυτά γεγονότα στην Αθήνα ενέσκηψαν πολλές ασθένειες, οι οποίες θεωρήθηκαν ως τιμωρία της Θεάς ΑΘηνάς για το άγος, δηλαδή για τους φόνους των ικετών της. Τότε μετά από παραίνεση της Πυθίας οι ΑΘηναίοι κάλεσαν από την Κρήτη τον μάντη Επιμενίδη, ο οποίος πραγματοποίησε τελετουργικό καθαρμό της πόλης.


 Μάλιστα, ο καθαρμός ολοκληρώθηκε με την κατασκευή ενός ιερού, στο χώρο που είχαν φονευθεί οι ικέτες, το οποίο είναι γνωστό ως "Κυλώνειο". 



Με αφορμή τα γεγονότα αυτά και μετά από παρακίνηση του Κύλωνα και του πεθερού του,Θεαγένη, οι Μεγαρείς αποφάσισαν να εκδικηθούν τη δολοφονία των συμπολιτών τους. Ο M. Lang αναφέρει ότι εκείνη την περίοδο οι Μεγαρείς πραγματοποιούν επιδρομές στην Αττική. 



Ως σημαντική επιτυχία θεωρείται η κατάληψη της Σαλαμίνας, που ενίσχυσε το γόητρο και την ισχύ των Μεγάρων,αλλά και προκάλεσε νέες προστριβές με την Αθήνα. Η απόπειρα του Κύλωνα θυμίζει με τις συνέπειες της «ντόμινο». 



Η υπερβολική τόλμη του Κύλωνα οδήγησε στα τραγικά γεγονότα του άγους και ενέπλεξε τα Μέγαρα σε σύρραξη με την Αθήνα. 



Η πράξη του Κύλωνα και η αποτυχία της αποδεικνύουν ότι οι πολιτικές μεταβολές δεν είναι δυνατό να ευδοκιμήσουν μέσα από βίαιες ή αιφνίδιες καταστάσεις,αλλά απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί και φυσικά λαϊκή συναίνεση.


lerakis.blogspot.gr

Κυριακή 4 Αυγούστου 2013

Ποια είναι τα ορθά πολιτεύματα κατά Αριστοτέλη

 






"ΠΟΛΙΤΙΚΑ"



Ο Αριστοτέλης όρισε και διερεύνησε τις έννοιες πολίτης και πολιτεία. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο, όσα πολιτεύματα αποσκοπούν στο κοινό συμφέρον είναι ορθά, ενώ όσα εξυπηρετούν αποκλειστικά το συμφέρον των αρχόντων ανήκουν στις παρεκκλίσεις των ορθών πολιτευμάτων. Στη συνέχεια αρχίζει να εξετάζει τα είδη των πολιτευμάτων... 



Ο καθορισμός των παραπάνω μας οδηγεί να εξετάσουμε τώρα πόσα είναι τα πολιτεύματα και ποια τα γνωρίσματά τους. Θα εξετάσουμε πρώτα τα ορθά, γιατί αν τα προσδιορίσουμε, οι παρεκκλίσεις απ' αυτά θα γίνουν φανερές... 



Αφού πολιτεία και πολίτευμα σημαίνουν το ίδιο πράγμα, κι η διακυβέρνηση, η υπέρτατη εξουσία των πόλεων, αναγκαστικά ασκείται ή από ένα άτομο ή από λίγους ή από πολλούς. Όταν το ένα αυτό άτομο ή οι λίγοι ή οι πολλοί κυβερνούν σύμφωνα με το κοινό συμφέρον, αναγκαστικά τα πολιτεύματα αυτά είναι ορθά. Όταν όμως έχουν σκοπό να εξυπηρετήσουν το προσωπικό συμφέρον του ενός ή των λίγων ή του πλήθους είναι παραβιάσεις. 




Γιατί ή πρέπει να αρνηθούμε τον τίτλο του πολίτη σ' αυτούς, που μετέχουν στη διακυβέρνηση ή πρέπει να μετέχουν σ' αυτήν αφού είναι πολίτες. Συνηθίζουμε από τα μοναρχικά πολιτεύματα να ονομάζουμε «βασιλεία» εκείνο που αποβλέπει στο κοινό συμφέρον, και αριστοκρατία, τη διακυβέρνηση από λίγους κι όχι από ένα μονάχα πρόσωπο, είτε επειδή κυβερνούν οι άριστοι, είτε επειδή η εξουσία τους έχει σκοπό να κάμει άριστη την πόλη και τους πολίτες. 




Όταν κυβερνά την πόλη ο λαός για το κοινό καλό, σ' αυτό το πολίτευμα δίνουμε το όνομα «πολιτεία» που είναι κοινό για όλα τα πολιτεύματα. Και πολύ σωστά. Γιατί αν είναι δυνατό να εξακριβώσουμε την αρετή ενός ανθρώπου ή μιας μικρής ομάδας ανθρώπων, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνουμε κάθε είδος αρετής μέσα στο πλήθος, και μάλιστα την πολεμική, επειδή αυτή υπάρχει μέσα στη μάζα.
Γι' αυτό το λόγο σ' αυτή την πολιτεία η υπέρτατη εξουσία ανήκει στην τάξη των πολεμιστών και μετέχουν στην κυβέρνηση αυτοί που κατέχουν όπλα. 




Παρεκτροπές των πολιτευμάτων που αναφέραμε είναι η τυραννία της βασιλείας, η ολιγαρχία της αριστοκρατίας, και της «πολιτείας» η δημοκρατία. Η τυραννία είναι μια μοναρχία που εξυπηρετεί το συμφέρον μονάχα του μονάρχη. Η ολιγαρχία ωφελεί μονάχα τους πλούσιους. Η δημοκρατία μονάχα τους φτωχούς. 



Όμως κανένα από τα πολιτεύματα αυτά δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του συνόλου των πολιτών.
[Μτφρ. Β. Μοσκόβης. 1989. Αριστοτέλους "Πολιτικά". Ι–ΙΙ. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη - Πηγή ellinikoarxeio.com]

Σάββατο 3 Αυγούστου 2013

Ο θεός Ύπνος στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία

 





Ο Θάνατος και ο Ύπνος μεταφέρουν το νεκρό κορμί του Σαρπηδόνα. Παράσταση από ερυθρόμοφρο κύλικα των αρχών του 5ου αι. π.Χ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο



"λέγουσι γούν καί τών ιατρών οι χαρίεντες ότι δεί σφόδρα προσέχειν τοίς ενυπνίοις"
Αριστοτέλης, Περί της καθ' ύπνον μαντικής, Κεφ. Α
"τεχνικώτατος δ΄ εστί κριτής ενυπνίων όστις δύναται τας ομοιότητας θεωρείν"
Αριστοτέλης, Περί της καθ' ύπνον μαντικής, Κεφ. Β'
"Ύπνος άναξ πάντων τε θεών πάντων τ’ ανθρώπων"
Όμηρος, Ιλιάδα, Ξ 224-291
"Και γαρ τ' όναρ εκ Διός εστίν"
Όμηρος, Ιλιάδα, Α 63.



Ο θεός Ύπνος σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες είναι γιος της Νύχτας και του Ερέβους. Τον φαντάζονταν νέο, ωραίο, με φτερά στους ώμους, να αποκοιμίζει τους κουρασμένους καθώς τους ραντίζει με ένα κλαδί μουσκεμένο από τη δροσιά της λήθης ή καθώς τους ποτίζει από ένα κέρας υπνωτικούς χυμούς ή απλά κουνώντας τα φτερά του.



Η δύναμη του θεού Ύπνου είναι πολύ μεγάλη. Μπορεί να κοιμίσει όλους τους θεούς και όλους τους ανθρώπους. Μάλιστα κοίμισε ακόμα και τον αρχηγό των θεών, τον Δία, παρά τη θέλησή του, ύστερα από πιέσεις της θεάς Ήρας η οποία ήθελε να επηρεάσει την εξέλιξη του Τρωικού Πολέμου. Η Ήρα επισκέπτεται τον Ύπνο στη Λήμνο πού κατοικούσε. Τον προσφωνεί «άνακτα» (άρχοντα, βασιλιά) όλων των θεών και των ανθρώπων, για να τον πείσει, αλλά ο Ύπνος το σκέφτεται να τα βάλει με τον Δία, διότι είχαν προηγούμενα από το παρελθόν. Πείθεται να το κάνει, αφού όμως πρώτα η Ήρα του ορκίστηκε να τον παντρέψει με μία από τις νεότερες Χάριτες, την γλυκιά Πασιθέη, πού τόσο επιθυμούσε. Ο Ύπνος με την Ήρα αναχωρούν μαζί για να βρουν το Δία. Η Ήρα σκορπάει στην καρδιά του Δία «γλυκιά αγάπη και επιθυμία» και ο Ύπνος μεταμορφωμένος σε πουλί, τον αποκοιμίζει.



Χυτή προτομή του Ύπνου στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας



 



Να σημειώσουμε ότι η Πασιθέη είναι η θεά της χαλάρωσης και της ξεκούρασης, και έτσι καταλαβαίνουμε γιατί είναι τόσο πολύ επιθυμητή στον θεό Ύπνο !



Ο Ύπνος με την αγαπημένη του Πασιθέη, έκαναν παιδιά τους Όνειρους, που φυσικά ακολούθησαν την οικογενειακή επιχείρηση! Τα αδέρφια οι Όνειροι είναι: ο Μορφεύς, ο Ίκελος, ο Φοβήτωρ και ο Φάντασος. Όλοι μαζί ονομάζονται "Όνειροι" και είναι οι θεοί των ονείρων. Κατοικούσαν στις ακτές του ωκεανού, στη Δύση, σε ένα σπήλαιο κοντά στα σύνορα του Άδη. Οι όνειροι, έστελναν τα όνειρα στους θνητούς, μέσα από δύο πύλες που βρίσκονταν εκεί. Η μία πύλη ήταν φτιαγμένη από Κέρατο, και με αυτή έστελναν τα αληθινά όνειρα (προμηνύματα), ενώ με τη δεύτερη που ήταν φτιαγμένη από Ελεφαντόδοντο, έστελναν τα ψεύτικα όνειρα.



Η Πηνελόπη λέει χαρακτηριστικά (Ομήρου Οδύσσεια, Τ 559-566):
έχουμε, ώ ξένε, ονείρατα ζαβά, με κούφια λόγια,
κι απ' όσα ονειρευόμαστε, σωστά δε βγαίνουν όλα.
Δυό θύρες τ' αλαφροΐσκιωτα τα όνειρα έχουν πάντα
με κέρατο φτιαστή τη μιά, με φίλντισι την άλλη
όσα όνειρα απ’ το φίλντισι το πριονιστό διαβαίνουν,
χαμένα είναι κι ανώφελα, και τους θνητούς γελάνε.
πάλε όσα απ' τα καλόξεστα τα κέρατα περάσουν,
αληθινά του βγαίνουνε του ανθρώπου που τα βλέπει.
Αναλυτικά τα παιδιά του θεού Ύπνου είναι οι εξής:



 



Η Νύχτα και ο Μορφέας Johannes Schilling
Μορφέας :Μορφέας (Μορφεύς, δηλαδή αυτός που δίνει μορφή, σχήμα) Το όνομα, βγήκε από τη λέξη "Μορφή" και σχετίζεται με την ικανότητά του να παίρνει οποιαδήποτε ανθρώπινη μορφή και να εμφανίζεται στα όνειρα. Έχει την ιδιότητα να στέλνει εικόνες στα όνειρα ή στα οράματα των ανθρώπων, να τα διαμορφώνει, και να μορφοποιεί τα όντα που κατοικούν σε αυτά. Η δράση του Μορφέα είναι πρωταγωνιστική, αλλά όχι αποκλειστική. Ο Μορφέας είναι ο πιο ισχυρός από τους υπόλοιπους, για αυτό και είναι ο μοναδικός θεός που μπορεί να επέμβει στα όνειρα των βασιλιάδων και των ηρώων, ενώ όπως λένε μετέφερε τα μηνύματα των θεών στους θνητούς, με τη μορφή ονείρων.



Ο Μορφέας ήταν επιφορτισμένος με την «αποστολή» να παίρνει διάφορες ανθρώπινες μορφές με τις οποίες εμφανιζόταν στα όνειρα των ανθρώπων. Στο έργο του τον υποβοηθούσαν υπηρέτες που ονομάζονταν Όνειροι, όπως ο Φοβήτορας και ο Φάντασος. Γενικότερα, ο Μορφέας θεωρήθηκε ως ο θεός των ονείρων, ιδίως στη ρωμαϊκή και στη μεταγενέστερη δυτική παράδοση. Ο Οβίδιος αναφέρει ότι ο Μορφέας επικεντρωνόταν στις ανθρώπινες μορφές των ονείρων, ενώ ο Φοβήτορας στις ζωικές μορφές και ο Φάντασος στα άψυχα αντικείμενα. Εξάλλου αναφέρεται ότι ο Μορφέας, ως επικεφαλής, είχε ιδιαίτερη ευθύνη για τα όνειρα των βασιλιάδων και των ηρώων. Ο Μορφεύς παριστάνεται με φτερούγες, που ήταν τόσο δυνατές και ανθεκτικές ώστε μπορούσαν να τον μεταφέρουν στα πέρατα της Γης.



Το φάρμακο μορφίνη (αρχικώς «μόρφιον», morphium) πήρε το όνομά του από τον Μορφέα.
Φοβήτωρ : Κάνει τα όνειρα τρομακτικά. Είναι η προσωποποίηση του εφιάλτη, και παίρνει μορφή τεράτων ή τρομακτικών ζώων.
Φάντασος : Παράγει τα δυσνόητα και πλασματικά όνειρα, ενώ εμφανίζεται χωρίς ζωτική μορφή. Είναι η προσωποποίηση της φαντασίας. Είναι αυτός που σκηνοθετεί εκείνα τα ακαταλαβίστικα όνειρα που όλοι οι θνητοί βλέπουν κι όταν ξυπνούν σκέφτονται «τι ήταν τώρα αυτό που είδα». Ο Φάντασος δεν είναι μορφή αλλά ουσιαστικά ο Όνειρος που δημιουργεί τις παράδοξες κι ανεξήγητες εικόνες τους.



Ίκελος : Βοηθάει τις πτυχές των ονείρων που απεικονίζουν τη πραγματικότητα, κάνοντάς τα ρεαλιστικά. Είναι ο ρεαλιστής αδερφός.
Ο `Υπνος και ο αδελφός του Θάνατος», πίνακας του Γουίλιαμ Γουότερχαουζ (John William Waterhouse). 



Τρίτη 30 Ιουλίου 2013

Η "δίκαιη κούπα" του Πυθαγόρα! Βίντεο







Η «κούπα του Πυθαγόρα» ή η «δίκαιη κούπα» είναι είναι μια ανακάλυψη του Πυθαγόρα για να πίνει με μέτρο το κρασί του αλλά και για να σερβίρει τους μαθητές του, υπερτονίζοντας την έννοια του μέτρου και των ορίων.



Η ιδέα του Πυθαγόρα ήταν απλή: Έπρεπε να περιοριστεί η απληστία στο ποτό! Πώς θα γινόταν αυτό; Το πήλινο ποτήρι αδειάζει κατά έναν «μαγικό» τρόπο όταν εκείνος που το κρατάει αποδειχτεί… πλεονέκτης και το γεμίσει περισσότερο απ’ όσο πρέπει.



Στην κούπα υπάρχει χαραγμένο ένα όριο, μια γραμμή. Αν το υγρό που περιέχει δεν υπερβεί τη γραμμή αυτή, ο πότης απολαμβάνει το κρασί του. Εάν, όμως, ξεπεράσει τη γραμμή του ορίου, τότε η κούπα αδειάζει και το κρασί χύνεται από τη βάση.



Αδειάζει όλη η κούπα, όχι μόνο η επιπλέον ποσότητα. Πώς όμως γίνεται αυτό; Στο κέντρο της κούπας βρίσκεται μια στήλη τοποθετημένη ακριβώς πάνω από έναν σωλήνα που οδηγεί στο κάτω μέρος της. Ενώ η κούπα γεμίζει, η στάθμη του κρασιού ανεβαίνει και στο εσωτερικό της κεντρικής στήλης, ακολουθώντας το νόμο του Pascal για τα συγκοινωνούντα δοχεία. Όσο η στάθμη του κρασιού δεν ξεπερνά τη γραμμή που είναι χαραγμένη στο εσωτερικό της κούπας «δεν τρέχει τίποτα».



Μόλις όμως το υγρό υπερβεί τη γραμμή-όριο τότε αρχίζει να ρέει μέσω του εσωτερικού σωλήνα από τη βάση της κούπας. Τα μόρια του υγρού παρασύρουν το ένα το άλλο με αποτέλεσμα, ωε δια μαγείας, η κούπα να αδειάζει παντελώς!



Αυτό, πέρα από μια απλή εφαρμογή της υδραυλικής, αποτελεί και έναν τρόπο διδαχής: Όταν το όριο ξεπερνιέται (ύβρις) δεν χάνονται μόνον όσα έχουν ξεπεράσει το όριο αλλά και όλα τα προηγούμενα που είχαν αποκτηθεί (νέμεσις). Το άριστο οφείλουμε να το απολαμβάνουμε με μέτρο, σαν τον οίνο που ήδη έχουμε στην κούπα μας, αντλώντας τη μέγιστη ωφέλεια χωρίς να επιζητούμε παραπάνω!

Εκπληκτικό!







Δείτε πώς ακριβώς λειτουργεί:




Σάββατο 27 Ιουλίου 2013

Οι Όρκοι των Αρχαίων Ελλήνων Πολεμιστών




  Ὅρκος Ἀθηναίων ἐφήβων  …πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ…
Κρατώντας τὰ ὅπλα ποὺ τοῦ ἐμπιστευόνταν ἡ Πατρίδα, ὁ
Ἀθηναῖος ἔφηβος μπροστὰ στὸ ναὸ τῆς Ἀγραύλου ἔδιδε τὸν
παρακάτω ὅρκο:
 
 
 
 
Οὐ καταισχυνῶ τὰ ὅπλα, οὐδ᾿ ἐγκαταλείψω τὸν προστάτην ὢ ἂν στοίχῳ, ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων, καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν, καὶ τὴν πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείῳ ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Καὶ συνήσω τῶν....
ἀεὶ κρινόντων, καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι, καὶ οὓς τίνας ἄλλους ἱδρύσεται τὸ πλῆθος ἐμφρόνως. Καὶ ἂν τὶς ἀναιρεῖ τοὺς θεσμοὺς ἣ μὴ πείθηται οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δὲ καὶ μόνος καὶ μετὰ πάντων. Καὶ τὰ ἱερὰ τὰ πάτρια τιμήσω. Ἵστορες θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλώ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη
 
 
 
 
Μετάφραση:
Δὲ θὰ ντροπιάσω τὰ ὄπλα μου, οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω τὸν συμπολεμιστή μου ὅπου κι ἂν ταχθῶ νὰ πολεμήσω, θὰ ὑπερασπίζω τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσια, καὶ μόνος καὶ μὲ πολλούς, καὶ τὴν πατρίδα δὲν θὰ παραδώσω μικρότερη, ἀλλὰ μεγαλύτερη καὶ μαχητικότερη ἀπ᾿ ὅση θὰ μοῦ παραδοθεῖ. Θὰ πιστεύω στοὺς Θεοὺς καὶ στοὺς ἰσχύοντες νόμους θὰ ὑπακούω, καὶ σὲ ὅσους ἄλλους νόμιμα θεσπισθοῦν. Κι ἂν κάποιος ἀναιρέσει τοὺς θεσμοὺς ἢ ἀμφισβητήσει, δὲν θὰ τὸ ἐπιτρέψω, θὰ τὸν πολεμήσω εἴτε μόνος εἴτε μὲ ὅλους. Καὶ τὶς ἱερὲς παρακαταθῆκες τῶν πατέρων θὰ τιμήσω. Μάρτυρές μου οἱ θεοὶ Ἄγραυλος, Ἐνυάλιος, Ἄρης, Ζεύς, Θαλλῶ, Αὐξώ, Ἡγεμόνη.
 
 
 
 
Παιᾶν Σπαρτιατῶν
 
Βαδίζοντας προς τη μάχη, οι σπαρτιάτες πολεμιστές έψαλλαν
τον παιάνα…
 
 
 
 
Ἄγετ᾿, ὢ Σπάρτας εὐάνδρω κῶροι πατέρων πολιατᾶν λαιᾷ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ᾿ εὐτόλμως ἄνχεσθε, μὴ φειδόμενοι τὰς ζωάς· οὐ γὰρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ!
 
 
 
 
Μετάφραση:
Ἐμπρὸς ὢ τῆς εὐάνδρου Σπάρτης τέκνα πατέρων πολιτῶν, διὰ τῆς ἀριστερᾶς χειρὸς τὴν ἀσπίδαν προβάλετε, διὰ δὲ τῆς δεξιᾶς μὲ τόλμη τὸ δόρυ ὑψώσατε, μὴ φειδόμενοι τὴν ζωὴ γιατὶ αὐτὸ δὲν εἶναι πατροπαράδοτον στὴν Σπάρτη!
 
 
 
 
Ὅρκος Ἑλλήνων στὶς Πλαταιές:
 
Οὐ ποιήσομαι περὶ πλειονος τὸ ζῆν τῆς ἐλευθερίας. Οὐδὲ ἐγκαταλείψω τοὺς ἡγεμόνας, οὔτε ζῶντας, οὔτε ἀποθανόντας. ἀλλὰ τοὺς ἐν τῇ μάχῃ τελευτήσαντας τῶν συμμάχων ἁπάντας θάψω. καὶ κρατήσας τῷ πολέμῳ τοὺς βάρβαρους,τῶν μὲν μαχεσαμένων ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος πόλεων οὐδεμίαν ἀνάστατον ποιήσω. τὰς δὲ τὰ τοῦ βάρβαρου προελομένας ἅπασας δεκατεύσω. καὶ τῶν ἱερῶν ἐμπρησθέντων καὶ καταβληθέντων ὑπὸ τῶν βάρβαρων οὐδὲν ἀνοικοδομήσω παντάπασιν. ἀλλὰ ὑπόμνημα τοῖς ἐπιγιγνομένοις ἐάσω καταλείπεσθαι τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.
 
 
 
 
Μετάφραση:
Δὲν θὰ ἐκλάβω ὡς πολυτιμότερη τὴ ζωὴ ἀπὸ τὴν ἐλευθερία. οὔτε θὰ ἐγκαταλείψω στὴ μάχη κανέναν ἀπὸ τοὺς ἡγέτες μας, οὔτε ζωντανό, μὰ οὔτε καὶ νεκρό. ἀλλὰ καὶ τοὺς πεσόντες στὴ μάχη ἀπὸ τοὺς συμμάχους μας ὅλους θὰ ἐνταφιάσω. καὶ ἀφοῦ ἐπικρατήσουμε στὸν πόλεμο κατὰ τῶν βάρβαρων, ἀπὸ τὶς πόλεις ποὺ ἔδωσαν μάχη ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος καμία νὰ μὴν καταστρέψω. ὅσες ὅμως στὴ μάχη συνετάχθησαν μὲ τοὺς βάρβαρους ὅλες νὰ ἀποδεκατίσω. καὶ ἀπὸ τοὺς ναοὺς ποὺ πυρπολήθηκαν καὶ κατεδαφίστηκαν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους, κανέναν καθόλου νὰ μὴν ανοικοδομήσω. ἀλλὰ ὡς ὑπενθύμιση στὶς ἐπερχόμενες γενεὲς νὰ ἐπιτρέψω νὰ ἀφεθοῦν, τῆς τῶν βάρβαρων ἀσεβείας.


Σάββατο 20 Ιουλίου 2013

Ποιος ήρωας της ελληνικής μυθολογίας είσαι; Κάνε το τεστ

Ποιος ήρωας της ελληνικής μυθολογίας είσαι; Κάνε το τεστ 






Η ελληνική μυθολογία είναι πλούσια σε ιστορίες που διαπλέκονται η μοίρα των θεών με τους θνητούς και οι σποδαίοι ήρωες αλλάζουν τον ρου της Ιστορίας. Εσύ όμως ποιος πιστεύεις ότι σου μοιάζει πιο πολύ; 
 
 
 

Για να γιορτάσουν την νέα έκδοση του The Oxford Classical Dictionary τα Oxford Dictionaries σου δίνουν την ευκαιρία να απαντήσεις σε 8 ερωτήσεις και να δεις σε ποιον μοιάζεις περισσότερο.




Θεός ή θνητός; 


Καλός ή κακός; 


Ήρωας ή δειλός; 


Δες και εσύ ποιος χαρακτήρας της ελληνικής μυθολογίας είσαι   εδώ.

Τρίτη 16 Ιουλίου 2013

Μέλανος Ζωμός - Κύρια τροφή των Σπαρτιατών πολεμιστών

 





Κύρια τροφή των Σπαρτιατών πολεμιστών ήταν ένας ζωμός από χοιρινό, γνωστός με την ονομασία μέλας ζωμός. 



Ο Πλούταρχος υποστηρίζει πως «ανάμεσα στα πιάτα, αυτό που έχαιρε της μεγαλύτερης εκτίμησης ήταν ο μέλας ζωμός, μάλιστα σε τέτοιο σημείο που οι ηλικιωμένοι δεν αναζητούσαν καθόλου το κρέας. 



Το άφηναν για τους νεότερους και δειπνούσαν μονάχα με το ζωμό που τους παρείχαν». Για τους υπόλοιπους Έλληνες πρόκειται για αξιοπερίεργο φαινόμενο. Το πιάτο αυτό αποτελούταν από χοιρινό, αλάτι, ξύδι και αίμα. Συνοδευόταν από τη γνωστή μάζα, σύκα, τυρί και καμία φορά από θηράματα ή ψάρι. 



Ο Αιλιανός, συγγραφέας του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ., υποστηρίζει πως στους Λακεδαιμόνιους μάγειρες απαγορευόταν να προετοιμάζουν οτιδήποτε άλλο εκτός από κρέας. 



Στην Αρχαία Λακεδαίμονα από την εποχή του βασιλιά και νομοθέτη Λυκούργου κατά τον 8ον π.Χ. αιώνα, γινόντανε στην Λακωνία τα κοινά συσσίτια κατά τα οποία λαός και στρατός τρώγανε τον περίφημο Μέλανα Ζωμό. Σφάζανε το χοίρο και φρόντιζαν με μεγάλη επιμέλεια να μαζέψουν το αίμα του μέχρι ρανίδος. Το αίμα ανακάτευαν με ξύδι για να μην πήξει. 



Κατόπιν τηγάνιζαν κρέας και λίπος και μέσα σ’ αυτό έριχναν νερό. Μόλις το νερό άρχιζε να βράζει ανακάτευαν μέσα σ’ αυτό αλεύρι κρίθινο και προσέθεταν λίγο-λίγο το αίμα με το ξύδι. Εν συνεχεία και ενώ συνέχιζε το βράσιμο ρίχνανε νερό ώστε να διατηρείται πάντα αραιά πηχτό, υδαρές. Όταν το παρασκεύασμα δεν απορροφούσε άλλο νερό εσήμαινε πως είχε βράσει και ήταν κατάλληλο για σερβίρισμα. 



Αυτό το φαγητό βέβαια με ξύδια, με αίμα, με λίπη και αλεύρια βρασμένα ήταν πολύ βαρύ. Εν πάσει περιπτώσει όπως και να έχουν τα πράγματα, η μέχρι των ημερών μας διατηρημένη αυτή συνήθεια του Μέλανος Ζωμού, είναι έθιμο καθαρά Ελληνικό και παρέμεινε αυτούσιο και αναλλοίωτο δια μέσου των χιλιετηρίδων. πράγμα που δείχνει την Ελληνικότητα της Μάνης. 



Θα πρέπει λοιπόν οι νεώτεροι Μανιάτες να το μάθουν, διότι στα τελευταία χρόνια τείνει να σβήσει, ύστερα από την διείσδησιν εις την Μάνην άλλων συνθηκών ζωής και συνηθειών.
Επειδή η επαφή και συγχρονισμός λαών και συνηθειών αλλοιώνει, εν πολλοίς δε και καταργεί τόσον ωραία και αρχαιότατα έθιμα.

Κυριακή 14 Ιουλίου 2013

Οι Μυρμιδόνες της αρχαίας Φθιώτιδας (vid)






Η ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Φθίας [η σημερινή ανατολική Φθιώτιδα] φιλοξενούσε, σύμφωνα με τον Όμηρο, τον περίφημο πολεμικό λαό των Μυρμιδόνων και αποτελούσε πατρίδα του Αχιλλέα, γιου του Πηλέα και της Θέτιδας.


Ο ημίθεος Αχιλλέας και οι Μυρμιδόνες του πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο και διέπρεψαν με τα στρατιωτικά ανδραγαθήματά τους και τον απαράμιλλο ηρωισμό τους στη μάχη.
Ο Μυρμιδών ήταν γιoς του Δία και της Ευριμέδουσας. Οι απογονoί του οι Αιγινίτες μετανάστευσαν κάποτε στην Θεσσαλική Φθιώτιδα. Έλαβαν μέρος στον εμφύλιο πόλεμο της Τροίας με αρχηγό τον Αχιλλέα.



Σύμφωνα με μια παλαιότερη παράδοση όταν έπεσε λοιμός στην Αίγινα, ο Αίακος παρακάλεσε το Δία να μεταμορφωθούν οι κάτοικοι του χωριού σε μυρμήγκια για να έχουν ελάχιστη ανάγκη σε φαγητό.


Σύμφωνα με άλλη παράδοση ο Δίας μεταμορφώθηκε σε μυρμήγκι για να αποπλανήσει την Ευρυμέδουσα.



Ο Αχιλλέας, ήταν γιος του Πηλέα, βασιλιά των Μυρμιδόνων, και της Θέτιδας. Οι μάντεις είχαν προφητέψει πως αν ο Αχιλλέας έπαιρνε μέρος στην εκστρατεία της Τροίας θα δοξαζόταν πολύ αλλά θα πέθαινε. Αν έμενε στην πατρίδα του θα ζούσε πολλά χρόνια εκεί αλλά χωρίς δόξα.Η Θέτις για να γλιτώσει το γιο της τον έντυσε με ρούχα γυναικεία του έδωσε το κοριτσίστικο όνομα Πύρρα, που σημαίνει πυρόξανθη και τον έστειλε στο Λυκομήδη, το Βασιλιά της Σκύρου, να ζήσει εκεί με τα κορίτσια του. Αγάπησε τη βασιλοπούλα Διηδάμεια και απέκτησαν ένα γιο τον Νεοπτόλεμο.


Υπήρχε όμως και μια άλλη προφητεία. Ο μάντης Κάλχας φανέρωσε στους Έλληνες ότι δεν θα κυριευόταν ποτέ η Τροία χωρίς τον Αχιλλέα. Ο Οδυσσέας ανέλαβε να τον βρει και μεταμφιεσμένος λοιπόν σε έμπορο, με όπλα ανάμεσα στις πραμάτειες του έφτασε στην αυλή του βασιλιά Λυκομήδη. Και ενώ τα κορίτσια, οι βασιλοπούλες, άρχισαν να κοιτάζουν με περιέργεια τα γυναικεία ρούχα, ο Αχιλλέας με την πρώτη ματιά ρίχτηκε στα όπλα.


Με αυτόν τον τρόπο τον ανακάλυψε ο Οδυσσέας και τον οδήγησε στην Τροία. Αναχώρησαν από ένα μικρό λιμάνι της Σκύρου που ονομάζεται μέχρι τις μέρες μας Αχίλλι.


Σάββατο 13 Ιουλίου 2013

Τα μυστικά διδάγματα των Καβειρίων μυστηρίων

 



Ποιοι ήταν οι Κάβειροι;  



Για τα Καβείρια μυστήρια σώζονται οι λιγότερες ίσως πληροφορίες σε σχέση με τα άλλα ελληνικά μυστήρια. Ο Στράβων γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν από την εποχή του ακόμα: «Για τους Σαμοθράκη τιμώμενους θεούς πολλοί έχουν πει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλά ούτε και αυτοί που είπαν αυτό μπορούν να μας πουν ποιοι ήταν οι Κάβειροι στην πραγματικότητα». 


 
Είναι πολύ απροσδιόριστα τόσο ο αριθμός όσο και τα ονόματα τους, έτσι που η σύγχυση γύρω απ’ την προσωπικότητα τους αυξάνει συνεχώς. Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν αρκετές εκδοχές σχετικά με την προέλευση τους και επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι οι Κάβειροι είναι μια ομάδα χθονίων Θεοτήτων Θρακοπελασγικής προέλευσης, οι οποίοι είναι δαίμονες και παιδιά του Ηφαίστου, του θεού της φωτιάς και των τεχνών. 



Άλλοι έλεγαν πως οι Κάβειροι είναι η Μεγάλη Μητέρα, η μητέρα γη (στην τοπική γλώσσα λεγόταν Αξίερος, ταυτίζονταν με την Δήμητρα και την αποκαλούσαν Ηλέκτρα, Λαμπρή, Στρατηγίδα και Ηγέτιδα), ο σύζυγός της ο Καδμίλος [θεός της γονιμότητας που πολλές φορές ταυτίζονταν με τον Ερμή γιατί τα σύμβολα του (το ιερό του ζώο, ο κριός, που συμβόλιζε τη γονιμοποιό δύναμη και τον αρχηγό ποιμένα, καθώς και το φιδοκέφαλο κηρύκειο του) βρέθηκαν χαραγμένα σε νομίσματα και σε επιγραφές του Ναού]. 



Άλλοι λένε πως ήταν δύο αρένες δίδυμοι Θεοί και τους συνέδεαν με τους Διόσκουρους, άλλοι πάλι, πως οι Θεοί ήταν τρεις και τα τοπικά ονόματα τους Αξίερος, Αξιόκερσα και Αξιόκερσος υποδήλωναν ότι ήταν η Δήμητρα, η Κόρη και ο Ερμής. Άλλοι προσθέτουν και τον Άδη, την Εκάτη, τη Ρέα, τους Οκριβάντες, τον Ουρανό και τη Γαία. Ακόμα και η Αφροδίτη που ίσως είναι αυτή που παριστάνεται σε περίεργα τρίμαστα γυμνά ειδώλια που βρέθηκαν στις ανασκαφές, φαίνεται να θεωρείται πως ανήκε στους Κάβειρους. 



Αυτή η πολυπροσωπία που υπάρχει στην λατρεία των Καβειριων οδηγεί στη σκέψη πως στα μυστήρια της Σαμοθράκης φανερώνονταν η γενική και απρόσωπη θεωρία για την θεότητα που υπάρχει και στα Ορφικά μυστήρια (που ο Θεός προσφωνείτε «Μέγα πνεύμα», «Μέγας Ελευθερωτής», «Μεγάλη ψυχή του κόσμου», «Λόγος»).  



Το βέβαιο είναι ότι οι πρώτοι Αχαιοί το 2000 π.Χ περίπου κατέγραψαν στον κατάλογο των θεοτήτων τα ονόματα του Δια, της Εκάτης, του Απόλλωνα και των Καβείρων. Η λατρεία των Καβείρων σχετιζόταν με τον Ήφαιστο και τα Καβείρια μυστήρια τελούνταν κυρίως στη Σαμοθράκη , την Λήμνο, την Ίμβρο, την Μακεδονία, την Θράκη, την Βοιωτία, την Μικρά Ασία και την Κάρπαθο από τα οποία το πιο κέντρο λατρείας ήταν στη Σαμοθράκη.  



Ο Όμηρος αναφέρεται στην Σαμοθράκη με το επίθετο «Ζαθέη» δηλαδή Σεπτή και Αγιότατη και επίσης την ονομάζει Ιερά χώρα: Σαμοθράκη όπου τελετές προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών οι οποίες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς. 
"Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν". (Σεπτή και αγιωτάτη Σαμοθράκη όπου τελετές που προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών, οι όποιες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς). 



Πότε ξεκίνησαν τα Καβείρια Μυστήρια;
Στην λατρεία των Καβειρίων μυστηρίων πρωτεύοντα ρόλο έπαιζε το πυρ, η φωτιά, από όπου φαίνεται πήραν το όνομα τους και η εσωτερική διδασκαλία των Καβειρίων μυστηρίων ήταν η γέννηση και η αναγέννηση του ανθρώπου. 



Οι κάτοικοι της Λήμνου, της Ίμβρου και της Σαμοθράκης τους ταύτιζαν με τον Πρωτέα, ο οποίος προσωποποιούσε την θάλασσα και το «ηφαιστειώδες πυρ» του οποίου κύρια θεότητα είναι ο Ήφαιστος ενώ ο Παυσανίας γράφει ότι ο Προμηθέας και ο γιος του Αιτναίος λατρευόταν ως Κάβειροι στην Βοιωτία.  



Η αρχή της τελέσεως των καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της ελληνικής προϊστορίας και εδώ πάλι οι απόψεις διίστανται. Ο Ηρόδοτος υποστηρίζει ότι η λατρεία των Κάβειρων ήταν αυτόχθων μυστηριακή λατρεία των Πελασγών. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει ότι στη Σαμοθράκη οπού τελούσαν τα Καβειρια κατοικούσαν Πελασγοί και ότι οι Αθηναίοι πρώτοι από όλους τους Έλληνες ήρθαν σε επαφή με τους Πελασγούς της Σαμοθράκης, τα αγάλματα του Ερμή με τον φαλλό του στραμενο προς τα πανω και την λατρεία των Κάβειρων, όταν οι Πελασγοί μετοίκησαν στην Αττική και άρχισαν να θεωρούνται και αυτοί Έλληνες:  



"Αυτά και πολλά άλλα τα οποία εγώ θα υπομνήσω παρέλαβαν οι Έλληνες παρά των Αιγυπτίων, ότι Δε τα αγάλματα του Ερμού έχουν τα αιδοία ορθά, τούτο δεν το έμαθον παρά των Αιγυπτίων, αλλά παρά των Πελασγών μεν το έμαθον πρώτοι εξ όλων των Ελλήνων οι Αθηναίοι, παρά τούτων Δε οι άλλοι Έλληνες. Κατά την εποχήν Δε, καθ' ην ήδη οι Αθηναίοι ελογίζοντο μεταξύ των Ελλήνων, μετώκησαν εις την Αττικήν ως σύνοικοι οι Πελασγοί, και έκτοτε ήρχισαν να θεωρούνται ως Έλληνες.
Εκείνος Δε, ο οποίος έχει μυηθή εις τα μυστήρια των Καβείρων, τα οποία επιτελούν οι Σαμοθράκες παραλαβόντες παρά των Πελασγών, αυτός θα καταλάβει τι θέλω να είπω με τα λόγια μου. Διότι την Σαμοθράκην κατώκουν προηγουμένως αυτοί οι Πελασγοί, οι οποίοι έγιναν σύνοικοι με τους Αθηναίους, παρ' αυτών Δε παρέλαβον τα μυστήρια οι Σαμοθράκες. Των οποίων τα αγάλματα του Ερμού, του να έχουν ορθά τα αιδοία έμαθον εκ των Ελλήνων παρά των Πελασγών πρώτοι οι Αθηναίοι. Περί τούτου παραδίδεται κάποιος Ιερός Λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται εις τα εν Σαμοθράκη μυστήρια." 



Ο Στησίμβροτος υποστηρίζει ότι η λατρεία των Κάβειρων εισάγεται στον ελλαδικό χώρο από την Μικρά Ασία που την κατοικούσαν Πελασγοί.  



Μια ακόμα σημαντική πληροφορία είναι αυτή που μας έχει δώσει ο χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος (2ο αιώνας μ.X) που αναφέρει τα εξής: «Οι Σαμοθρακες ονομάζουν αυτόν που τιμούν στα μυστήρια που τελούν Αδαμο, τον αρχικό άνθρωπο, ενώ στο ιερό της Σαμοθράκης υπάρχουν δυο αγάλματα γυμνών ανθρώπων με τα χεριά τεντωμένα προς τον ουρανό και τους φαλλούς στραμενους προς τα πανω, όπως έχει και το άγαλμα του Ερμή στην Κυλλήνη. Τα αγάλματα αυτά είναι εικόνες του πρώτου ανθρώπου και του αναγεννημένου πνευματικά ανθρώπου».  



Οι Τελετές και ο πανανθρώπινος χαρακτήρας των Καβειριων
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το τι γινόταν στις τελετές γιατί οι μυημένοι τις τελούσαν μυστικά και δεν μιλούσαν γι’αυτές. Αυτό που ξέρουμε και είναι αξιοσημείωτο είναι ότι αντίθετα με αλλά μυστήρια τα Καβειρια είχαν πανανθρώπινο χαρακτήρα. Δηλαδή μπορούσαν να πάρουν μέρος άτομα ανεξαρτήτου φύλου, εθνότητας, αξιώματος η ηλικίας! (Στα Ελευσίνια μυστήρια για παράδειγμα μπορούσαν να λάβουν μέρος μονό Έλληνες ελεύθεροι πολίτες). 



Άνδρες και γυναίκες, δούλοι και δουλοπάροικοι, αλλοεθνείς, και αλλόπιστοι ήταν δεκτοί ενώ θεμελιώδης σκοπός των μυστηρίων αυτών ήταν η ηθικοποίηση του ανθρώπου. Με τη μύηση τους αναλάμβαναν ηθικές και κοινωνικές υποχρεώσεις και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι «οι μυούμενοι εγίνοντο ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντα καλλίτεροι».  



Επίσης, κάτι ακόμα που διαφοροποιεί τα μυστήρια σε σχέση με όλα τα αλλά ήταν ένας ρητός και απαράβατος όρος που υπήρχε και τον συναντάμε μονό εδώ. Βασική και απαραίτητη προϋπόθεση και προπαρασκευαστικό στάδιο της μυήσεως, ήταν η ψυχική κάθαρση του ανθρώπου που ζητούσε να μυηθεί, η εξομολόγηση. 



Γι' αυτόν τον σκοπό υπήρχε ένας ειδικός ιερέας γνωστός ως Κοής ο οποίος άκουγε τον εξομολογούμενο και είχε το αξίωμα να εξαγνίζει ακόμα και τον φονιά που μετάνιωνε για την πράξη του. Έτσι, εκτός απ’ τη λατρευτική και θρησκευτική έννοια, βλέπουμε πως τα μυστήρια της Σαμοθράκης, είχαν φιλοσοφική βάση και χαρακτήρα κοινωνικής αρετής.  



Ύστερα από την εξομολόγηση και την έγκριση του Κοή και των Ανακτοτελεστών, ο κατηχημένος μπορούσε να προσέλθει στην τελετή της μυήσεως. Πιστεύεται πως η μύηση γινόταν τη νύχτα, με το φως των δαδιών και των λυχναριών των μυημένων που παραβρίσκονταν στην τελετή. 



Πολλά λυχνάρια που βρέθηκαν στις ανασκαφές είχαν χαραγμένο το γράμμα Θ δηλωτικό των Μεγάλων Θεών, αλλά και στους τοίχους του Ιερού υπάρχουν πολλές οι θέσεις για τοποθέτηση δαδιών. Ο μειούμενος καθόταν πάνω σε θρόνο γι' αυτό και η τελετή λεγόταν «θρονισμός». Φαίνεται πως σ' αυτό το στάδιο οι μυούντες χόρευαν γύρω απ’ τον μυούμενο. Πολλές μαρτυρίες και κυρίως του Πλούταρχου υπάρχουν γι' αυτή τη φάση της τελετής. «Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν».  



Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού και εκεί το νέο μέλος, είχε δηλαδή την εποπτεία, κάποιας ιερής αναπαράστασης με πιθανό αντικείμενο την έκφραση κοσμογονικών ιδεών στις όποιες πρώτευε η μυστηριώδης τους γενεαλογία.
Έτσι, έφθανε στον βαθμό της εποπτείας. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο. «Αμύητον μη εισιέναι». Αργότερα, με την προσέλευση και των Ρωμαίων στα μυστήρια, προστέθηκε απαγορευτική επιγραφή και στα Λατινικά.  



Στον καινούργιο μύστη προσέφεραν στεφάνι από ελιά και πορφυρή ζώνη που τον προφύλαγε απ’ τους κινδύνους. H μύηση μπορούσε να γίνει σ' οποιαδήποτε εποχή και κυρίως απ’ τον Απρίλη ως τον Σεπτέμβριο. Φαίνεται δηλαδή πώς δεν ήταν απαραίτητο να συμπέσει η μύηση με τις ετήσιες πανηγυρικές εκδηλώσεις. 



Αυτές, διαρκούσαν εννιά μέρες κατά τις όποιες κάθε πόλη απ’ τα νησιά, τη Θράκη και τα Μικρασιατικά παράλια έστελνε τους πρεσβευτές της. Πρεσβευτή έστελνε ακόμα και η πόλη της Σαμοθράκης κι' αυτό αποδεικνύει ότι το Ιερό δεν θεωρούνταν ότι ανήκε στο νησί αλλά πως ήταν όλου του κόσμου.  



Πριν από τις τελετές έσβηναν γενικά κάθε φωτιά στο νησί και έφερναν νέα φλόγα απ’ το ιερό των Καβείρων της Δήλου. Δεν μπόρεσε να καθορισθεί πότε γίνονταν οι γιορτές αυτές ενώ ο αρχαιολόγος Λέμαν που ήταν επί χρόνια επικεφαλής της Αμερικανικής Αρχαιολογικής αποστολής στην Σαμοθράκη αποτολμά σε ένα σύγγραμμα του να αναφέρει ότι πιστεύει πως οι τελετές είναι πολύ πιθανόν να γίνονταν τον Ιούλιο.  



Παρ' όλο που η μύηση γίνονταν αποκλειστικά στη Σαμοθράκη, όπου η λατρεία των Καβείρων άρχισε πριν από τον 7ο αιώνα, η διδασκαλία ξαπλώθηκε γρήγορα, πρώτα στα γειτονικά νησιά, Λήμνο, Ίμβρο, Τένεδο, πέρασε στις ακτές της Θράκης και της Ιωνίας και τελικά έφτασε σ' ολόκληρη την Ελλάδα.
Σύμφωνα με περιγραφές του Στράβωνα και του Παυσανία αλλά και διαπιστώσεις από ανασκαφές, ιερά των Καβείρων υπήρχαν στη Σύρο, στη Θήβα, στη Δήλο, στην Πάρο, στην Χίο, στην Πέργαμο, ακόμα και στο Ιόνιο, στην Κέρκυρα. Μάλιστα ο Παυσανίας, αναφερόμενος στο ιερό των Καβείρων στη Θήβα, λέει ότι ήταν ανέκαθεν «άγιον» και «θαυματουργόν».  



Οι Κάβειροι εξακολούθησαν να λατρεύονται και τα μυστήρια τους να τελούνται μέχρι το τέλος του 4ου μ.Χ αιώνα. Διαπιστώθηκε από τις ανασκαφές ότι οι Ρωμαίοι περιτείχισαν τον ιερό χώρο και πως παρ' όλο που μεγάλες καταστροφές σημειώθηκαν στα 200 μ.Χ. πιθανώς από σεισμό, αμέσως έγιναν αναστηλώσεις και αποκαταστάσεις των ζημιών σε μεγάλη έκταση.
Ο ιερός χώρος εξακολούθησε να ακμάζει, η φήμη του παρέμεινε αμείωτη και η αρχαία θρησκεία είχε πάντα τους πιστούς της, ως το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα οπότε εγκαταλείφθηκε αφού εγκαταστάθηκε η νέα θρησκεία. Στα μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ. ένας καταστρεπτικός σεισμός ισοπέδωσε ότι είχε απομείνει.  



Άλλες σημαντικές πληροφορίες:  



• Στα Καβείρια μυστήρια είχαν μυηθεί ο Ορφεας , ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσεας, ο Ιάσωνας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον τρωικό πόλεμο.  



• Στην Λήμνο οι Κάβειροι ήταν και προστάτες της αμπελουργίας. 
• Οι Κάβειροι της Σαμοθράκης τιμόνταν από τους Έλληνες και σαν προστάτες των ναυτικών. Οι διασωθέντες από ναυάγια κατέθεταν αφιερώματα στο ιερό της Σαμοθράκης 
• Ο Πίνδαρος αναφέρει για τους μυημένους στα Μυστήρια των Καβείρων: «Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή».  



• Ο Περσέας, ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας, κατά την διάρκεια των μαχών εναντίον των Ρωμαίων πήγε στην Σαμοθράκη για να ζητήσει την βοήθεια των Μεγάλων Θεών. 
• Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία ήταν και ιέρεια των Καβείρων. 
• Ο Γερμανικός, ο διάδοχος του Αυτοκράτορα Τιβέριου πηγαίνοντας στην Συρία για να αναλάβει την διοίκηση των Ρωμαϊκών στρατευμάτων, πήγε μέσω του Αιγαίου στην Σαμοθράκη για να μυηθεί στα Καβείρια μυστήρια, αλλά λόγω των σφοδρών βορείων ανέμων δεν μπόρεσε να φτάσει. Αυτό θεωρήθηκε κακός οιωνός και μετά λίγους μήνες ο Γερμανικός πέθανε, δηλητηριασμένος από την γιαγιά του Λυβια, γυναίκα του Αυγούστου. 
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
Floating Vertical Bar With Share Buttons widget by Making Different